Saborna crkva u Njujorku
| Saborna crkva Svetog Save | |
|---|---|
 Saborna crkva Svetog Save 2011. godine | |
| Osnovni podaci | |
| Tip | crkva |
| Jurisdikcija | Srpska pravoslavna crkva |
| Eparhija | Eparhija istočnoamerička |
| Osnivanje | 1944. godine |
| Posvećen | Svetom Savi |
| Arhitektura | |
| Arhitekta | Ričard M. Apdžon |
| Stil | Neogotika |
| Nivo značaja | Nacionalni registar istorijskih mesta SAD |
| Lokacija | |
| Mesto | Menhetn, Njujork |
| Država | SAD |
| Koordinate | 40° 44′ 37″ N 73° 59′ 24″ W / 40.74361° S; 73.99000° Z |
  Saborna crkva Svetog Save Saborna crkva Svetog Save na karti SAD | |
Saborna crkva Svetog Save je srpska pravoslavna crkva koja se nalazi u Njujorku i pripada istočnoameričkoj eparhiji.[1] Ova crkva je duhovno i društveno sedište srpskog naroda u Njujorku i uopšte u Sjedinjenim Američkim Državama.
Istorijat crkve[uredi | uredi izvor]
Crkva je prvo postojala pod imenom „Crkva Svete Trojice“, pre nego što je otkupljena od Episkopalne njujorške crkve 1943. godine.[2] Sagrađena je 1850. godine, po projektu arhitekte Ričarda A. Apdžona, u gotskom stilu. Dok je još pripadala episkopalnoj crkvi u njoj je održana prva pravoslavna liturgija u Sjedinjenim Američkim Državama 1865. godine.
Zvanično, crkva je osnovana 1937. godine, a registrovana 1940. godine. Tadašnji biskup iz katedrale Svetog Bogoslova Jovana ponudio je Srbima mesto u crkvi. Crkva je kupljena 11. juna 1944. godine i osveštana iste godine.[3]
Iako je crkva ponuđena ruskoj pravoslavnoj crkvi kao i grčkoj pravoslavoj crkvi, ipak je odlučeno da se da Srbima jer nisu imali crkvu u ovom delu Sjedinjenih Američkih Država. Projekat je podržao i Petar II Karađorđević, kao i Nikolaj Velimirović koji je imao dugogodišnje i prijateljske odnose sa engleskom Anglikansom crkvom i jedan je od zaslužnih ljudi za dobijanje crkve u Njujorku. Ceo crkveni kompleks kupljen je 1942. godine. Nakon završetka Drugog svetskog rata, ova crkva bila je jedino mesto gde su srpske izbeglice mogle da se sretnu, očuvaju svoju veru i nacionalni identitet.
U crkvi se nalazio vizantijski ručno rađen ikonostas donet iz manastira Sveti Naum u Ohridu. Ikone je radio ruski ikonopisac Ivan Meljinkov. Crkva je šezdesetih godina 20. veka oštećena u eksploziji koja se dogodila u neposrednoj blizini kada je originalno oslikani prozori uništeni, pa je zamenjeno vitražima u vizantijskom stilu. Crkva je proglašena zgradom od nacionalnog značaja, a u dvorištu crkve se nalaze biste Nikoli Tesli i Mihajla Pupina.
Crkvu je često posećivao Petar II Karađorđević, a posetio je i njegova Svetost Patrijarh srpski Pavle 1992. godine u oktobru mesecu. To je bio prvi put da Patrijarh srpski Pavle poseti neku crkvenu zajednicu u Njujorku.[4]
Požar i obnova[uredi | uredi izvor]
Crkva je izgorela na Vaskrs 1. maja 2016. godine.[5] Zvanična odluka o njenom rušenju doneta je 2016. godine.[6] Nakon izvršene istrage došlo se do zaključka da su crkvene sveće izazvale požar, iako mnogi mediji i zvaničnici tvrde drugačije.
U februaru 2018. godine, Živojin Jakovljević protojerej stavrofor i starešina hrama je izjavio da je obnova u toku.[7] Hram je u potpunosti pokriven, prva faza je završena u jesen 2020. godine, kada je srpska svetinja stavljena pod krov — odnosno obnovljena spolja.
Godine 2021, Zavod za zaštitu spomenika Grada Njujorka dodelio je Sabornoj crkvi Svetog Save na Menhetnu nagradu „Lusi G. Mozes” za restauraciju hrama nakon požara.[8] Hram je početkom 2023. posetio patrijarh srpski Porfirije i tada je služena prva liturgija posle požara.[9]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Ulaz u crkvu -
Pogled na crkvu -
Pogled na crkvu -
Crkva je potpuno obnovljena spolja i pokrivena, maj 2021. -
Bista Nikole Tesle -
Bista Mihajla Pupina
.jpg)
-
Crkva posle požara maj 2016. -
Crkva posle požara maj 2016. -
Crkva posle požara maj 2016. -
Crkva posle požara maj 2016.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Church of St.Sava -Eastern American Diocese of the Serbian Orthodox church
- ^ Srpska crkva ponos Njujorka („Novosti.rs“ 9.novembar 2014)
- ^ „Istorija Crkve Svetog Save na Menhetnu: Od kralja Petra do patrijarha Pavla”. Arhivirano iz originala 27. 03. 2017. g. Pristupljeno 26. 03. 2017.
- ^ „Saborna crkva Svetog Save u Njujorku” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 20. 1. 2022.
- ^ Izgorela srpska crkva na Menhetnu („Večernje novosti“, 2. maj 2016), Pristupljeno 6. 5. 2016.
- ^ ODLUČENO:Crkvu Svetog Save u Njujorku ruše do temelja („Kurir.rs“, 15.jun 2016)
- ^ "Nezavisne" u posjeti sabornoj crkvi Svetog Save u Njujorku: Njujorška ljepotica diže se iz pepela
- ^ Crkvi Svetog Save na Menhetnu dodjeljena nagrada Grada Njujorka, RTRS, 11. 5. 2021.
- ^ „Prva Liturgija posle sedam godina u hramu Svetog Save u Njujorku”. SPC. 3. 2. 2023. Pristupljeno 3. 2. 2023.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt crkve Svetog Save u Njujorku
- Veb-sajt eparhije istočnoameričke
- Sajt srpske pravoslavne crkve Arhivirano na sajtu Wayback Machine (24. februar 2011)
- Prestižna nagrada Sabornoj crkvi Svetog Save u Njujorku (SPC, 11. maj 2021) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. maj 2021)
