Црни носорог

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Crni nosorog
Naučna klasifikacija uredi
Domen: Eukaryota
Carstvo: Animalia
Tip: Chordata
Klasa: Mammalia
Red: Perissodactyla
Porodica: Rhinocerotidae
Rod: Diceros
Gray, 1821
Vrsta:
D. bicornis
Binomno ime
Diceros bicornis
Linnaeus, 1758
Podvrste

Diceros bicornis michaeli
Diceros bicornis longipes
Diceros bicornis minor
Diceros bicornis bicornis

Areal rasprostranjenosti

Crni nosorog (lat. Diceros bicornis) je veliki afrički sisar iz reda kopitara koji naseljava istočne i centralne delove Afrike uključujući Keniju, Tanzaniju, Kamerun, Južnu Afriku, Namibiju i Zimbabve. Iako u nazivu stoji „crni“, ovi nosorozi imaju više sivo-belu boju kože.

Međunarodna unija za očuvanje prirode (IUCN) je 7. jula 2006. godine objavila da je zapadnoafrički crni nosorog (Diceros bicornis longipes), jedna od četiri podvrste, potencijalno proglašen izumrlim. Prema izveštaju IUCN, populacija ove podvrste je pala sa 3.000 na samo deset primeraka nedavnih godina, ali specijalisti kažu da nijedan nosorog nije pronađen tokom nedavnog istraživanja u severnom Kamerunu.[2]

Podvrste[uredi | uredi izvor]

Postoje četiri podvrste crnih nosoroga:

  • Jugozapadni crni nosorozi (Diceros bicornis bicornis) bolje su prilagođeni načinu života u sušnim polusušnim savanama Namibije, južne Angole, zapadne Bocvane i zapadne Južnoafričke Republike.
  • Istočnoafrički crni nosorozi (Diceros bicornis michaeli) su u istorijsko vreme nastanjivali južni Sudan, Etiopiju, Somaliju na jug sve do Kenije i severne Tanzanije. Danas pretežno žive na prostoru Tanzanije.
  • Zapadnoafrički crni nosorozi (Diceros bicornis longipes) su najređi i najugroženiji od podvrsta. U istorijsko vreme su živeli na prostoru velikog dela zapadne Afrike. Sve donedavno, samo nekoliko jedinki je obitavalo u severnom Kamerunu, ali 7. jula 2007. godine, IUCN su ih proglasili za potencijalno izumrlu podvrstu.[2]

Opis[uredi | uredi izvor]

Odrasli crni nosorog u ramenima dostiže visinu od 140–180 cm i dužinu od 3-3,75 m.[3] U proseku odrasli su teški od 800-1.400 kg, ali zabeleženi su mužjaci teški i do 2.896 kg.[4][3] Ženke su manje od mužjaka. Dva roga načinjena od keratina polaze od lobanje, prednji je duži (oko 50 cm, maksimalna dužina izmerena iznosila 140 cm). Zadnji rog, koji je kraći, dužine je oko 18 centimetara. Ponekad se može formirati i treći, najmanji rog. Rogovi služe za odbranu, zastrašivanje, iskopavanje korenja i lomljenja granja prilikom ishrane. Najduži rog crnog nosoroga bio je dug skoro 1,5 m.[5] Boja kože zavisi od tamošnjih uslova u samom tlu gde se nosorozi valjaju, pa zbog toga nijedan „crni“ nosorog nije zapravo crn.

Crni nosorozi su mnogo manji od belih nosoroga, donja usna im je duga i gipka, njom grabe lišće i mladice grmova. Beli nosorozi imaju usne u obliku kvadrata pogodne za pasenje trave. Takođe se međusobno razlikuju po tome što crni nosorozi imaju manju lobanju i uši, kao i po tome što nemaju upadljivu izbočinu na ramenima kao beli nosorozi.

Najomiljenija boravišta crnog nosoroga su slobodne ravnice, savane, šikare i močvare. Izbegavaju guste šume. Može se prilagoditi životu na visini do 2.000 metara.

Razmnožavanje[uredi | uredi izvor]

Odrasli su samotnjaci i jedino u toku sezone parenja se mogu mužjak i ženka videti u paru. Parenje nije strogo sezonski određeno, ali u suvljoj okolini ženke teže da se porode pri kraju kišne sezone.

Trudnoća traje od 15 do 16 meseci. Rađa se jedno mladunče, teško oko 35 do 60 kilograma koje je spremno da prati majku već nakon tri dana. Sa dve godine je u potpunosti odgojeno. Majka i mladunče ostaju zajedno 2-3 godine dok se ne rodi sledeća beba; mlade ženke mogu i duže da ostanu uz majku formirajući omanje grupe. Mladunčad predstavljaju metu za hijene i lavove. Polna zrelost kod ženki se dostiže sa 5 do 7, a kod mužjaka sa 7 do 8 godina. Očekivani životni vek u divljini iznosi od 35 do 70 godina.[6]

Status[uredi | uredi izvor]

Crni nosorog u Tanzaniji zoološkom vrtu

Većim delom 20. veka crni nosorog je bio najrasprostranjenija vrsta nosoroga. Oko 1900. godine pretpostavlja se da je živelo nekoliko stotina hiljada ovih nosoroga u Africi.[7] Tokom kasnih godina druge polovine 20. veka njihov broj je ozbiljno pao na procenjenih 70 hiljada[8], u kasnim 60-im na svega 10 hiljada do 15 hiljada 1981. godine. U ranim 90-im, broj crnih nosoroga se sveo na tek 2.500. Prema procenama Svetske fondacije za zaštitu nosoroga (IRF) celokupna afrička populacija se od 90-ih godina malo poboljšala brojeći 3.610 nosoroga 2003. godine.[9]

Severni beli nosorog je veoma blizu istrebljenja i čeka ga slična sudbina kao zapadnoafričkog crnog, jer se broj severnih belih nosoroga sveo na samo dve jedinke. Jedina podvrsta za koju se smatra da se oporavila su južni beli nosorozi čiji se broj popeo na 14.500 naspram samo 50 prošlog veka.[10]

Crni nosorog je doveden na samu ivicu istrebljenja usled gubitka staništa i ilegalnog lova zbog svog roga. Rog se koristi u tradicionalnoj kineskoj medicini jer, prema rečima travara, veruje se da ima isceljitelsko dejstvo, vraća u život komirane osobe i pomaže u lečenju groznice. Takođe, kažu da 16 do 18 kilograma težak jedan rog je dovoljan za 30-tak grama leka kako bi se izlečilo stotine ljudi.[11]

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Emslie, R. (2012). „Diceros bicornis”. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2019.3. International Union for Conservation of Nature. 
  2. ^ a b „West African black rhino 'is extinct'”. The Times. 7. jul 2006. Pristupljeno 9. 10. 2007. 
  3. ^ a b Kurnit, Jennifer. „Diceros bicornis black rhinoceros”. Animaldiversity.ummz.umich.edu. 
  4. ^ Hillman-Smith, A.K.K. & Groves, C.P. (1994). „Diceros bicornis” (PDF). Mammalian Species (455): 1—8. JSTOR 3504292. doi:10.2307/3504292. 
  5. ^ Ellis, Richard (2004). No Turning Back: The Life and Death of Animal SpeciesNeophodna slobodna registracija. New York: Harper Perennial. str. 205–208. ISBN 0-06-055804-0. 
  6. ^ Dollinger, Peter and Silvia Geser. „Black Rhinoceros”. World Association of Zoos and Aquariums. Arhivirano iz originala 16. 07. 2009. g. Pristupljeno 9. 10. 2007. 
  7. ^ African Rhino Specialist Group (2003). „Diceros bicornis”. IUCN Crvena lista. Pristupljeno 9. 10. 2007. 
  8. ^ „WWF Factsheet; Black Rhinoceros Diceros Bicornis” (PDF). World Wildlife Fund. 2004. Arhivirano iz originala (PDF) 19. 11. 2008. g. Pristupljeno 9. 10. 2007. 
  9. ^ „Black Rhino Information”. International Rhino Foundation. Arhivirano iz originala 10. 08. 2007. g. Pristupljeno 9. 10. 2007. 
  10. ^ Sean Markey (12. jul 2006). „West African Black Rhino Extinct, Group Says”. National Geographic. Pristupljeno 9. 10. 2007. 
  11. ^ Milstein, Michael (27. jun 2007). „Shop owner pleads guilty to selling black rhino horn” (na jeziku: engleski). The Oregonian. Arhivirano iz originala 30. 09. 2007. g. Pristupljeno 29. 6. 2007. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Црни_носорог&oldid=27048283”