Velika crkva
„Velika crkva” (lat. ecclesia magna) izraz je koji se koristi u istoriografiji ranog hrišćanstva za period od oko 180. do 313. godine n. e, između perioda između prvobitnog hrišćanstva i perioda legalizacije hrišćanske religije u Rimskom carstvu, što približno odgovara onome što se smatra prenikejskim periodom. Period Velike crkve je naziv dobio zbog brojčanog rasta vjernika, ustavnog razvija i intenzivne teološke aktivnosti.[1]
Definisana je i kao crkva koju su zastupali Ignjatije Antiohijski, Irinej Lionski, Kiprijan Kartaginski i Origen Aleksandrijski, a okarakterisana je kao institucija koja posjeduje jedinstveno učenje i zajedništvo nad i protiv podjela sekti, kao što su gnosticizam i jeres.[2]
Do početka 4. vijeka, Velika crkva ili, kako su je još naziva, katolična (tj. saborna) crkva,[3] već je okupljala oko 15% stanovništva Rimskog carstva i bila je, brojčano i strukturno, spremna za svoju ulogu carske crkve, a 380. postala je državna crkva Rimskog carstva.[4] Međutim, bilo bi pogrešno prenaglašavati nove spoljašnjosti Crkve na račun istorijskog kontinuiteta.[5] To je i dalje bila ista Crkva.
Pravoslavna crkva tvrdi da ima neprekidni kontinuitet Velike crkve, jer je Velika crkva u antičkom dobu (veliki dio 1. milenijuma) obuhvatala s jedne strane istočni pravoslavni svijet) i, s druge strane, zapadnu Katolička crkva, na čelu koje se nalazi arhijerej Rimske crkve.[6]
Prema katolikom viđenju istorije hrišćanske teologije, Velika crkva postojala je od vremena apostola do danas na Zapadu, a svi episkopi koji su ostali u zajednici sa rimskim episkopom činili su njeni hijerarhiju;[7] ili kako je to sama Katolička crkva izrazila „Ta Crkva, u ovom svijetu ustanovljena i uređena kao društvo, postoji u Katoličkoj crkvi kojom upravljaju Petrov nasljednik i episkopi s njim u zajedništvu, premda se i izvan njenog ustrojstva nalaze mnogi elementi posvećenja i istine koji, kao darovi svojstveni Hristovoj crkvi, snažno podstiču na katoličko jedinstvo”.[8]
- (Nisu prikazane nenikejske, antitrinitarijane i neke restoracione denominacije.)
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Rahner 1975, str. 375–376.
- ^ Prokurat, Peterson & Golitzin 2010, str. 143.
- ^ Allison, Robert W. „Early Christianity: Diversity, Conflict, Self-Definition and Dominance (Allison)”. www.wabashcenter.wabash.edu (na jeziku: engleski). Pristupljeno 5. 9. 2021.
- ^ Rahner 1975, str. 378.
- ^ Rahner 1975, str. 375.
- ^ McGuckin 2020, str. 7.
- ^ Olson 1999, str. 278.
- ^ Lumen gentium, 8
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Rahner, Karl (1975). Encyclopedia of Theology: A Concise Sacramentum Mundi (na jeziku: engleski). A&C Black. ISBN 978-0-86012-006-3. Pristupljeno 5. 9. 2021.
- Prokurat, Michael; Peterson, Michael D.; Golitzin, Alexander (2010). The A to Z of the Orthodox Church (na jeziku: engleski). Rowman & Littlefield. ISBN 978-0-8108-7602-6. Pristupljeno 5. 9. 2021.
- Olson, Roger E. (1999). The Story of Christian Theology: Twenty Centuries of Tradition Reform (na jeziku: engleski). InterVarsity Press. ISBN 978-0-8308-1505-0. Pristupljeno 5. 9. 2021.
- McGuckin, John Anthony (2020). The Eastern Orthodox Church: A New History (na jeziku: engleski). Yale University Press. ISBN 978-0-300-25217-0. Pristupljeno 5. 9. 2021.