Vitomir Bogić
| Vitomir Bogić | |
|---|---|
 za 25. godina umetničkog rada (1929) | |
| Lični podaci | |
| Druga imena | Cile |
| Nadimak | Cile |
| Datum rođenja | 16. mart 1887. |
| Mesto rođenja | Beograd, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 17. novembar 1943. (56 god.) |
| Mesto smrti | Viterbo, Italija |
| Zanimanje | glumac, režiser |
| Porodica | |
| Deca | Katarina (1911), Jelena (1912) i Borivoje (1914) |
| Veza do IMDb-a | |
Vitomir Bogić Cile (Beograd, 16. mart 1887 — Viterbo kod Rima, 17. novembar 1943) bio je srpski i jugoslovenski glumac i režiser, prvak drame Narodnog pozorišta u Beogradu.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Njegov otac Alimpije Bogić, bio je kum Milutina Garašanina i zet Nikole Hristić.[1] Ime majke nije poznato, isto kao ni mnogi drugi podaci vezani za njegov lični život.[2]
Odmalena je razvijao ljubav prema pozorištu. Otac je, posle kneza Mihaila prvi dao prilog za zidanje zgrade Narodnog pozorišta, a kasnije je tokom nekoliko godina bio pretplaćen na ložu broj 3 u parteru pozorišta, pa ga je majka često vodila na večernje predstave.[1]
Kada je bio peti razred gimnazije osnovao je đačko pozorište u šupi u dvorištu svoje kuće (1901). Međutim, tokom probe jednog pozorišnog topa šupa se zapalila i izgorela. Zatim je osnovano Omladinsko dramsko pozorište (1906—1908) javnog karaktera u dvorištu Pevačkog društva u Brankovoj ulici. Pozornica je napravljena od sanduka i cigala, kulise od krevetskih čaršava.[1] Pozorište je bilo veoma popularno naročito meu mladima,[2] ali su ga posećivali i Rista Odavić i Stanislav Binički, što je činilo posebnu čast. Društvo je imalo svoje statute, direkciju, reditelje i blagajnu.[1] U pauzama između činova predstave svirao je đački orkestar „Javor”.[3]
Godine 1907. ansambl su činili uglavnom studenti, među kojima su bili i budući velikani srpske i jugoslovenske scene, kao što su Miodrag Ristić, Vladeta Dragutinović, Radoslav Vesnić, Draga Milojević, Radovan Bojić, Mileva Bošnjaković, Darinka Barjaktarević-Toskić.[2] Zbog velikog angažovanju u pozorištu popustio je sa ocenama, počeo je da glumi i na časovima, posebno veronauke, zbog čega je često izbacivan sa časova, a od predmeta mu se sviđala jedino istorija.[1] Završio je četiri razreda osnovne[2] i šest razreda gimnazije, a nakon toga Trgovačku akademiju u Ljubljani.[4] Nakon završenog školovanja kratko vreme je bio zaposlen kao činovnik Izvozne banke.[2] Septembra 1906. je postao privremeni član ansambla Narodnog pozorište u Beogradu. U naredne dve godine je ostvario dvadeset najrazličitijih uloga.[2] U pozorištu je vrlo brzo počeo da dobija glavne uloge. Posebno se istakao ulogom Hljestakova u Gogoljevom „Revizoru” 1907. godine.[1] Nakon toga mu je tadašnji upravnik Narodnog pozorišta Rista Odavić, krajem 1907. godine pomogao da kao pitomac godinu dana radi usavršavanjea glume i studiranja režije u Minhenu,[1] kod poznatog reditelja i glumca Joce Savića.[4]
Po povratku sa studija, njegov otac, smatrajući da je za porodicu sramota da jedan Bogić bude komedijaš i pokušao je da ga odvrati od glume, a u tu svrhu se za pomoć obraćao i upravniku Narodnog pozorišta. Međutim, čak ni intervencija jednog uglednog građanina kao što je bio njegov otac, nije mogla da ga odvrati od glume, pa ni odluku Uprave Naradnog pozorišta[2] da ga 1909. bio uvrsti u svog redovnog člana ansambla Narodnog pozorišta.[4] Zatim je avgusta 1909. otišao na šestomesečno odsluženje vojne obaveze.
Zalagao se za podizanje društvenog ranga glumaca i protiv skadarlijske generacije glumaca koji su propadali u kafanama.[5] Zbog polemičke brošure u kojoj je kritikovao glumačku upravu Milorada Gavrilovića, 1910. godine je otpušten iz Narodnog pozorišta. Vratio se nakon smene uprave.[4] Godine 1910. je otišao u Osjek, gde je angažovan da putem umetnosti plasira Srpsko-hrvatske koalicije. Međutim, ubrzo su ga Austrougarske vlasti proterale natrag u Srbiju.[1]
U Parizu je 1911. započeo studije režije u francuskoj komediji. Studije je prekinuo zbog ratova 1912—1918.[4] Učestvovao je u oba Balkanski ratoviBalkanska rata, kao konjički potporučnik. Bori se u Kumanovu, pri zauzeću Velesa, u Bici kod Prilepa, na Boj na Bakarnom gumnu, na Zletovskoj reci, na Koti 650 i kod Kočana, posle čega je odlikovan za hrabrost. Učestvovao je i u Prvom svetsko rat, kada je takođe ispoljio osobitu hrabrost i dobio visoka priznanja i unapređenja.
Nakon rata je nastavio studije u Parizu.[4] Nakon završenih studija i pošto je obišao više evropskih pozornica se vratio u Narodno pozorište, gde je postao član, kao glumac i reditelj (1920—1921), a nakon toga je bio direktor i reditelj Srpskog narodnog pozorišta (1921/1922). U Novom Sadu je ostvario 26 režija i 15 uloga.[4]
Nakon toga se vratio u Narodno pozorište,[4] gde je ostvario oko 70 uloga, od kojih su one najzapaženije zabeležene u dnevnoj štampi.[6] Bio je prvi radiofonijski glumac. Prvo radio-dramsko izvođenje u ulozi Sirana, recitujući njegovu omiljenu „Baladu o poljupcu” iz „Sirana de Beržeraka”, Edmona Rostanova, a zatim i „Dubrovačkog madrigala”, Jovana Dučića, emitovano je širom zemlje 19. septembra 1924. godine na Radio Beogradu,[4] iz Hrvatske štedionice.[7] Bio je aktivan u Udruženju glumaca, kao njegov predsednik. Posebno je zaslužan za obnovu pozorišta „Manjež“, koje je izgorelo u požaru 1927. godine.[1] U Narodnom pozorištu je 6. novembra 1929. proslavio dvadesetpetogodišnjicu glumačkog rada režijom i tumačenjem glavne uloge u komediji „U novoj koži”, Etjena Reja (fr. Étienne Rey).[4] U sezoni 1934/1935 je bio reditelj i upravnik Sekcije za Dunavsku banovinu pozorišta, putujućeg karaktera u saradnji sa Narodnim pozorištem u Beogradu. Ansambl je činilo 25 najboljih glumaca, većinom glumaca iz Srpskog narodnog pozorišta, požarevačkog i beogradskog Narodnog pozorišta, a povremeno su učestvovali i glumci iz drugih pozorišta. U tom periodu Bogić je ostvario 15 režija i 7 uloga.[8] Od 1937. do 1941. bio je upravnik i reditelj Narodnog pozorišta Zetske banovine na Cetinju.[4]
Aprila 1941. u Cetinju je zarobljen kao rezervni potpukovnik[9] i vreme od početka Drugog svetskog rata, do smrti je proveo u zarobljeništvu u Italiji. U logoru u Aversi organizovao logorsko pozorište,[4] zajedno sa grupom ljubitelja pozorišta, Milivojem Kneževićem, koji mu je pomagao kao pisac i dramaturg, Pavlom Vasićem, Božidarom Monaševićem, glumcem i autorom mnogih komada iz narodnog života i Rajkom Jovanovićem, ineženjerskim poručnikom, koji je vodio hor, i drugima. U logoru je postojao odbor za uređenje kulturnog života, kao deo logorskog univerziteta.[9] Prva pozorišna predstava, jedan čin iz komada „Đido”, Janka Veselinovića je izvedena 1. decembra 1941. godine. Predstave su davane tokom čitave godine, na improvizovanoj sceni u trpezariji logora, koja je na jesen 1942. preuređena.[9]
Na proleće 1943. je prebačen u vojnu bolnicu u Kazerti, pa u bolnicu u Akvapendenti.[10] Umro je u jednoj manastirskoj bolnici.
Filmografija[uredi | uredi izvor]
- Karađorđe - 1911, najstariji srpski film u režiji Ilije Stanojevića.
U njegovu čast[uredi | uredi izvor]
Na predlog uprave Narodnog pozorišta je odlikovan je Oredenom Svetog Save IV reda, a tokom Balkanskih ratova 1912—1913 Srebrnom i Zlatnom medaljom za hrabrost.[2]
Nagrada „Vitomir Bogić“ Dramskog programa Radio Beograda, koja je ustanovljena 2002. godine. Dodeljuje se za razne oblasti radiofonijskog stvaralaštva, a čine je povelja u obliku diska sa snimljenim radiofonijskim delom i plakete sa likom Vitomira Bogića, rad akademskog vajara Miroljuba Stamenkovića.
Porodica[uredi | uredi izvor]
Razveo se 1920/1921 i izdržavao troje dece: Katarina (1911), Jelena (1912) i Borivoje (1914).[2]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z Ilustrovane novine & 3. 11. 1929, str. 9.
- ^ a b v g d đ e ž z Milošević 2000, str. 4.
- ^ Milošević 2000, str. 7.
- ^ a b v g d đ e ž z i j k Jovanović 2004, str. 619.
- ^ Ilustrovane novine & 3. 11. 1929, str. 10.
- ^ Milošević 2000, str. 18.
- ^ Milošević 2000, str. 20.
- ^ Milošević 2000, str. 23.
- ^ a b v Milošević 2000, str. 29.
- ^ Milošević 2000, str. 31.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Zrnić, Ivan, ur. (3. 11. 1929). „Naša Konstituanta - portreti narodnih poslanika”. Ilustrovani list. Beograd. 44: 8. Pristupljeno 21. 11. 2018.
- Jovanović, Zoran T. (2004). Radmilović, Čedomir, ur. Srpski biografski rečnik, knjiga 1, A-B. Novi Sad: Matica srpska. ISBN 978-86-83651-49-8.
- Milošević, Aleksandar (2000). Đukić, Miodrag, ur. Vitomir Cile Bogić (PDF). Beograd: Muzej pozorišne umetnosti. Pristupljeno 23. 11. 2018.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Vitomir Bogić na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Enciklopedija Srpskog narodnog pozorišta — Bogić Vitomir