Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu
| Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu | |
|---|---|
 Stapar | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Stapar |
| Opština | Sombor |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | spomenik kulture |
| Vreme nastanka | 1864 |
| Tip kulturnog dobra | sakralna arhitektura |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Vojvodine |
| www | |
Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu nalazi se na teritoriji opštine Sombor, u ataru Stapara, u Zapadnobačkom okrugu. Vodica u Staparu je sagrađena 1864. godine na mestu stare iz prve polovine 18. veka. Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu utvrđena je za spomenik kulture.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Vodica Uspenja Bogorodice je sagrađena na starijem kultnom mestu kraj nekadašnje reke Mostonge (kanal Dunav-Tisa-Dunav), tako što su pored prvobitne kapele od pletera doseljeni Staparci koji su osnovali današnje selo polovinom 18. veka, podigli reprezentativnu kapelu u stilu neogotike 1864. godine.
Prvobitna kapela je srušena i po uzoru na nju sagrađena nova od čvrstog materijala.
O zdanju[uredi | uredi izvor]
Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu se sastoji iz dve kapele (male i velike), bunara i krsta.
Gradili su je somborski preduzimači Vencel Urlih i Georg Prokolo na osnovu saglasnosti koji su dobili od tadašnjeg somborskog prote Georgija Brankovića, staparskih sveštenika Jovana Popovića i Nikolaja Momirovića i više članova crkvenog odbora.[2]
Mala kapela je visoka dva metra. Pokrivena je limenim krovom. U njenoj unutrašnjosti nije bilo oltara, nego samo crkveni sto, dok su pored zidova poređane ikonice.[2]
Velika kapela je jednobrodna građevina sa polukružnom oltarskom apsidom, zidana opekom. Iznad ulaza je toranj četvorougaone osnove sa po jednim izraženim lučnim prozorom. Toranj se završava kupolom sa jabukom i krstom na vrhu. Po dva prozora su na bočnim stranama, odnosno tri u apsidi. Kapela je ukrašena skromnom dekoracijom. Jednostavnost kapele se ogleda i u njenonom unutrašnjem izgledu. Pod je popoločan kamenim pločama. Zidovi i tavanica su obojeni u plavo. U vrhu ikonostasa je postavljeno "Raspeće Hristovo".[2]
Nedaleko od kapele je bunar. Bunar je kružnog oblika, ozidan opekom. Krov je četvoroslivni i oslanja se na četvorougaone stubove od opeke.[2]
Na Vodicu je narod dolazio na službu svake nedelje, i uoči većih praznika tu se održavali veliki narodni sabori. Kao sakralna celina u kojoj se prepliću kanonska i narodna religijska shvatanja, Vodica svedoči o vremenu osnivanja Stapara. Izražava bitne faze u arhitektonskom razvoju ovih kultnih mesta.[1]
Zdanje danas[uredi | uredi izvor]
Vodica Uspenja Bogorodice u Staparu je utvrđena za spomenik kulture.[1] Žitelji Stapara tokom avgusta meseca proslavljaju praznik Uspenja Presvete Bogorodice svetom Liturgijom u Svetovavedenjskom hramu u Staparu kao i u staparskoj Vodici.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v „Odluka o utvrđivanju vodice Uspenja Bogorodice u Staparu za spomenik kulture”. Pravno informacioni sistem Republike Srbije. Pristupljeno 25. 11. 2020.
- ^ a b v g Đekić, Marija (2001). Vodice u Vojvodini. Beograd: Draganić. str. 106—109. ISBN 86-441-0307-5.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Ravnoplov
- Spisak značajnih nepokretnih kulturnih dobara u Vojvodini Arhivirano na sajtu Wayback Machine (26. jul 2020)
- Kulturno nasleđe Republike Srbije[mrtva veza]
