Igumanija Sara (Đuketić)
| Sara (Đuketić) | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Svetovno ime | Leposava Đuketić |
| Datum rođenja | 13. decembar 1904. |
| Mesto rođenja | Šušnjar kod Lazarevca, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 24. april 1964. (59 god.) |
| Mesto smrti | Manastir Koporin, SFRJ |
| Grob | Manastir Koporin |
| igumanija Manastira Ljubostinje | |
| Godine | 1939—1943 |
| Prethodnik | Platon Milojević |
| Naslednik | Varvara Milenović |
| igumanija Manastira Ćelije | |
| Godine | 1946—1958 |
| Naslednik | Glikerija Janjić |
| igumanija Manastira Koporina | |
| Godine | 1958—1964 |
| Naslednik | Serafima Mihailović |
Sara (Leposava Đuketić; Šušnjar, kod Lazarevca, 13. decembar 1904 — Manastir Koporin, 27. april 1964) bila je igumanija manastira Ljubostinje, Ćelije i Koporin. Sara je svojevremeno bila jedna od najuglednijih monahinja u Jugoslaviji, duhovno čedo i štićenica vladike Nikolaja Velimirovića i Justina Popovića.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Mladost i monašenje[uredi | uredi izvor]
Rođena je 13. decembra 1904. godine kao Leposava Đuketić, u selu Šušnjaru kod Lazarevca. Kada je napunila 25 godina, Leposava sa sestrama Stojkom i Radojkom odlazi u manastir Petkovicu, kod Šapca, gde postaje iskušenica. U Petkovici su u to vreme živele ruske monahinje—izbeglice, zajedno sa svojom igumanijom Sidonijom. Godine 1931. mati Sidonija šalje Leposavu i Stojku u Beograd, da vaspitavaju decu i omladinu u novoosnovanim hranilištima i domovima. Dve sestre Đuketić ovde uporedo uče crkveno pojanje i završavaju žensku zanatsku školu.[1]
Tri godine kasnije, Sara dobija poziv od vladike Nikolaja Velimirovića da pređe u manastir Kalište na Ohridu, i iste godine, na Lazarevu subotu, tu se zamonašuje i postaje Sara.[1] Zajedno sa njom, monaški podvig preuzela je na sebe i mlada Danica Milenović, od tog dana Varvara. Obe monahinje će već naredne decenije postati igumanije manastira Ljubostinje.
Sara je posle monašenja premeštena u Bitolj, gde je radila u dečjem obdaništu Bogdaj, da bi 1937. godine bila poslata u ovčarsko—kablarski manastir Jovanje. Njeno ime je u Letopisu jovanjskih sestara. Ona iste godine od vladike Nikolaja dobija još jedno zaduženje: da posle nedavne smrti vaznesenjske igumanije Paraskeve obnovi ovčarski manastir Vaznesenje. U Vaznesenju se monaši njena sestra Stojka i .uzima ime Antonina. Opet po nalogu vladike Nikolaja, Sara iz manastira odlazi u Bosnu, na kraći misionarski rad, pa se odatle 1938. vraća u Čačak, da preuzme upravu nad hranilištem koje je osnovao Velimirović.[1]
Igumanija manastira Ljubostinje[uredi | uredi izvor]
U jesen iste godine vladika Saru, kao nastojateljicu, šalje u Ljubostinju, koja je tada postala ženski manastir. Za vrlo kratko vreme Sara u manastir dovodi više od dvadeset monahinja, da se u ratnim godinama zajedno staraju o ratnoj siročadi, i da rade na održavanju velikog manastirskog poseda.
U Ljubostinji je mati Sara je uživala veliku podršku i naklonost i vladike Nikolaja Velimirovića koji je tu proveo osamnaest meseci (od Petrovdana 1941, do 5. decembra 1942) u kućnom zatočeništvu. Od njega je u amanet dobila beležnicu u vidu duhovnog priručnika, sa savetima za sestrinstvo.[2] Nakon njegovog odlaska nestaje i zaštita koju je Sara donekle uživala. Iako su monahinje govorile da su vrata manastira bila otvorena za sve, i da one ni na koji način ne biraju stranu u ratu, bile su izložene zlostavljanju i od strane četnika i od partizana i od Nemaca.[3] Igumanija Sara bila je optužena za sudelovanje u dva hapšenja i ubistva. Uz to, četnici su je optužili za učestvovanje u ubistvu Jova Gordića, sina četničkog komandanta, Nikole Gordića.[3] Igumanija je, s druge strane, još bila optužena i za skrivanje četničke radio−stanice, koju su navodno Englezi darivali Nikolaju Velimiroviću.
Đuketićeva je iz Ljubostinje napokon pobegla sankama, kojima je do Trstenika prevezao jedan od radnika u manastiru. Njene sestre Antonina i Radojka ubijene su u Ljubostinji nekoliko dana kasnije.[3]
Igumanija Ćelija i Koporina[uredi | uredi izvor]
Godine 1946. Sara postaje igumanija manastira Ćelije, gde joj se pridružuju šest ljubostinjskih sestara. Dve godine kasnije tu dolazi arhimandrit Justin Popović, čuvši za red i mir i disciplinu koje je igumanija Sara zavela. Popović je manastir Ćelije smatrao najoptimalnijim mestom za umni i književni rad. Njegov boravak je kasnije od skromnog manastira napravio mesto hodočašća i jednu od najpoznatijih i najbogatijih bogomolja u zemlji. Sara Đuketić je 1950. godine odlikovana naprsnim krstom, ali ubrzo dolazi do razmimoilaženja između Popovića i nje. Tvrdili su da se ne slažu oko poimanja monaškog reda i discipline.[1]
Na nagovor vladike Nikolaja, Đuketićeva u martu 1958. godine odlazi da uredi manastir Koporin i tu ostaje do svoje smrti.[4] Kao i pre, i tada za sobom vodi skoro polovinu monahinja, i vrlo brzo počinje obnovu braničevskog manastira. Bila je poznata kao veoma poštovana monahinja, i kao energična, preduzimljiva, stroga ali pravedna igumanija.[1]
Sara Đuketić umrla je kao shimonahinja 1964. godine u Koporinu, gde je i sahranjena.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d „Manastir Vaznesenje”. Manastir Vaznesenje. Pristupljeno 23. 2. 2022.
- ^ „Manastir Nikolje”. Manastir Lepavina. Pristupljeno 12. 10. 2021.
- ^ a b v „Stradanje monahinja”. Pouke. Arhivirano iz originala 28. 08. 2020. g. Pristupljeno 21. 2. 2022.
- ^ „Manastir Koporin”. Srbiju volimo. Pristupljeno 23. 2. 2022.
