Korisnik:Nikola.tufegdzic/pesak

Krnjevačka škola

Osnovna škola u Krnjevu, prva u smederevskom kraju, je najstarija seoska škola u Srbiji. Podignuta je daleke 1779. godine u crkvenoj porti.

Istorija

Ploča na zidu same škole

Smatra se da je u krnjevačku školu dolazio Teodor Janković-Mirijevski, upravitelj osnovnih škola u Banatu, prvi srpski obrazovani pedagog. Školski podaci pristupačni su u Crkvenom letopisu i u radovima školskih nadzornika (Milivoja Gavrilovića, Leontija Pavlovića i prote Dušana Mitoševića). Gavrilović je jedno vreme radio u školi (1908.) i dobro je poznavao školski letopis. Koristio je dva zapisa: jedan štampan na Irmologiju krnjevačke crkve i drugi na štampanom psaltiru (1811-1825), na 128. stranici "Priča se da je škola postojala u Krnjevu kod stare crkve 1779. godine." Škola u Krnjevu pripada redu najstarijih osnovnih škola u Srbiji. Naime, zna se da su starije samo varoške škole (beogradska, loznička, karanovačka-kraljevačka, požarevačka, smederevska i negotinska). Prethodno nabrojane škole otvorene su devedesetih godina 18. veka. Posle povratka beogradskih janičara škole su zatvarane, a prečanski učitelji su se vraćali u Austriju. Krnjevačku "normalnu školu" pohađali su Krnjevci, Miloševčani, Lozovičani, Palančani i drugi.

Stara škola u Krnjevu

Prvi učitelji

Prvi učitelji škole bili su Pavle Jugović (1779-1800), zvani "mađistar", zatim neki učeni kaluđer iz manastira Vojlovice kod Pančeva (1800-1804). Jovan Račić, treći učitelj koji je rodom iz resavskog Brestovca. Došao je u Krnjevo početkom 1804. godine i u njemu ostao do 1806. godine. Nakon njegovog odlaska, Krnjevo je dugo ostalo bez učitelja, sve do 1833. godine. Krnjevačka škola obnovila je rad 1845. godine, nakon dvanaest godina pauze. U to vreme u Srbiji, došlo je do masovnog otvaranja seoskih škola. Godine 1853. godine Mihailo Popović, svršeni bogoslov, imao je 28 učenika u školi. Nakon završetka bogoslovije, došao je početkom 1851. godine u krnjevačku školu.

Škola je bila jako mala i okupljala je decu iz susednih sela koja nisu imala školu, iz Velikog Orašja, Kruševa, Trnovča i Miloševca, a bilo ih je mahom i iz Male Plane. Učitelj Vojin Radosavljević, Krnjevac, bio je dugogodišnji predsednik opštine i narodni poslanik. Sačuvan je njegov izveštaj od 28. avgusta 1857. godine koji prikazuje šokatno stanje u krnjevačkoj školi.

"Visokorodni gospodine

za mesec avgust izvestije

Nastojećim u najvećoj pokornosti i učtivosti doodim vašoj osobi o stanju ove štacije sledeće dostaviti:

1) da sam iz drugog razreda četiri učenika u treći proizveo a iz prvog razreda u drugi jednog i tako za ovo vreme imadem pet učenika; tri su mi napustili školu pre četiri meseca, za koje se opširnije možete iz izvestija poslatog vami za mesece: april, maj i juni ove god. izvestiti; novi pak učenika nemam nijednog.

2) ovo zdanije školsko ni u čemu reparirano nije;

3) prihod mi je posve bataljen, i

4) avlija školska sasvim bataljena je tako da svinje i goveda neprestano po istoj odaju.

Gospodine, ovo je velika nesreća od ovog našeg naroda, da kod 350 poreski glava u ovoj opštini nalazi se samo pet đaka u školi.

To je žalosno. Ah, kuda je Uredba? Gde ti u mraku i dubokom snu počivaš i hoćeš li igda voskresnuti?

U nadeždi jesam i ostajem prepokornejši

28. avgusta 1857. godine vaš sluga, Vojin I. Radosavljević, učitelj osn. škole krnjevačke"

u Krnjevu

Dakle, početkom školske 1857. godine krnjevačka škola je imala samo pet učenika (jednog u drugom i četiri u trećem, nijednog u prvom razredu). Opština je obustavila platu učitelju itd.

Zbog neprilika, učitelj Vojin je napustio rodno selo već naredne godine i prešao u Golobok. Pavle Pantelić, Lozovičanin, dolazi u krnjevačku školu. Bio je prvi učitelj školske zgrade u centru sela, pošto je škola kod crkve propala. Takođe je imao mali broj učenika, početkom 1858. godine samo devet. Ostao je u školi do 5. decembra 1865. godine, uprkos svim lošim uslovima rada. Imao je mali mesečni prihod od plate, samo 8 talira. Nakon odlaska iz škole službovao je u lozovičkoj crkvi, umro je 3. maja 1882. godine.

Školska zgrada u centru sela

Posle odlaska Pavla Pantelića, u krnjevačkoj školi je kratko vreme radio Kosta Lazić, učitelj desete klase, zatim je na mesto učitelja došao je Đorđe Ugodić, učitelj osme klase. I on je slao molbe Ministarstvu prosvete i crkvenih dela, gde se žalio na oronulu školsku zgradu, loš kvartir i na opštinskog kmeta Vojina Radosavljevića, nekadašnjeg učitelja, koji je "inat terao".

Škola je 1858. godine premeštena u centar sela, u blizini današnje školske radionice. Škola je bila u jako lošem stanju: neko vreme bez prozorskih okana (učitelji i đaci su ih zatvarali vrećama i hartijama), krov nepokriven, dvorište bez ograde i kapije... Nekoliko godina opštinska vlast nije popravljala školsku zgradu. Đorđe Ugodić je zbog loših stambenih uslova izgubio suprugu Stanojku i ćerku Vasiliju, pa je tako iz Krnjeva poneo samo loša sećanja. Dobro se slagao sa krnjevačkim parohom Stefanom Popovićem. Veronauku u školi su predavali sveštenici, dok su učitelji dovodili učenike u crkvu i bili prvi za pevnicom.

Treba naglasiti da se Đorđe služio Vukovim pravopisom i pre njegovog zvaničnog uvođenja (1868.). Trifun Radojević, sledeći krnjevački učitelj, jedan je od brojnih prečanskih učitelja. Nije imao odgovarajuću stručnu spremu. Došao je iz drugovačke škole u Krnjevo (1.septembar 1870.), koje je popravilo svoju školu i nabavilo neophodna nastavna sredstva. Broj učenika je povećan na 39. Nije postojala školska bašta, pa je okružni načelnik naredio krnjevačkoj opštini da Radojeviću obezbedi zagrađenu baštu, veličine pola hektara, u blizini škole.

Radojević se penzionisao jula meseca 1873. godine, a umro je u Krnjevu 12. jula 1877. godine. Nakon penzionisanja Trifuna Radojevića, krnjevački paroh Stefan Popović uputio je zahtev ministru prosvete za novog učitelja. Tražio je bogoslova koji bi mu pomogao u crkvi: "da se odredi onakav učitelj koji bi pored ostalih sposobnosti, znao dobro i crkveno pravilo."

Učitelj Pavle V. Radosavljević, sin bivšeg učitelja i narodnog poslanika Vojina Radosavljevića, rođen je 1851. godine u Krnjevu. Zaposlen je na zahtev sela i na zahtev paroha Stefana Popovića. Sporo je napredovao, tek je 1880. godine unapređen u desetu klasu, a iste godine je upućen u neku drugu školu. Nakon njegovog odlaska, škola je pala u razdoblje česte smene učitelja i prekida rada škole. Škola je bila bez učitelja, sve do septembra 1887. godine (1884-1887), tri godine.

Škola na Savanovcu

Na zalasku 19. veka školom je upravljao Mihailo Krstić, na čiji su se rad pojedini žalili. Svetomir Maksimović, školski nadzornik imao je dobro mišljenje o njemu i svrstavao ga je u najbolje krnjevačke učitelje. U tom periodu, krnjevačka školska zgrada je bila u lošem stanju i dobijeno je upozorenje o zatvaranju škole, pa je opština počela da zida novu zgradu, od 1896. do septembra 1900. godine.

Ocene profesora 1922.

Krajem 19. i početkom 20. veka promenjen je školski kadar i na čelo škole dolazi Gavrilo - Gaja Adamović. Meštanima je bio omiljen iako ih je prisiljavao da šalju žensku decu u školu. U vreme njegovog rada, škola je imala pet odeljenja (u prvom razredu dva). Adamović je pokrenuo inicijativu za gradnju škole na Savanovcu, pošto su deca iz tog dela sela pešačila nekoliko kilometara kako bi prisustvovali časovima. Gaja je uputio molbu ministru prosvete i krajem oktobra 1906. godine, ministar je odobrio gradnju ove škole.

Za vreme austrougarske okupacije, u školi su bile samo učiteljice: Jelena Krstić, Pelagija Ninković, Olga Zečević, Milica Joksimović i Marija Telebaković. U centru sela Jelena i Pelagija učile su decu privatno, po kućama, ponekad u zadružnoj zgradi. Radile su po skraćenom planu i programu zbog situacije u kojoj se Srbija nalazila.

U periodu između dva svetska rata radio je veliki broj učitelja u krnjevačkoj školi (36). Stojanović, Jagodinac, je školu ukrasio parkom, sadnicama i cvećem. Učitelji su bili među najboljima u smederevskom okrugu, pa je i sama škola svrstavana u jedne od najboljih u ovoj srpskoj oblasti.

Škola je radila sa prekidima u vreme nemačke okupacije, jer su nedićevci i ljotićevci povremeno boravili u njenim zgradama. Nastavni sadržaj je smanjen, zapostavljeni su nastavni predmeti (crtanje, lepo pisanje i ručni rad), dok su neki predmeti grupisani.

Posleratni razvoj krnjevačke škole se može podeliti na dva perioda, na četvororazrednu školu (1945-1950) i osmogodišnju školu (od školske 1950/1951). Glavne odlike tadašnjeg školstva bile su: ateizam, odvojenost od crkve, neposvećenost humanističkim naukama (izuzev o partizanskom pokretu i marksizmu), obavezno školovanje. Krnjevački učitelji bili su preopterećeni nastavnim i vanškolskim aktivnostima.

Škola nakon rata i danas

Osmogodišnja škola u centru sela

U školi je tokom prvog perioda postojalo šest-sedam odeljenja. Promenjen je gotovo ceo učiteljski kadar. Pored nastave u školi, odrasli su opismenjavani analfabetskim tečajevima. Krnjevo je takođe jedno od prvih sela Srbije po početku rada sedmogodišnje i osmogodišnje škole. Školske 1948/49. prvi put je otvoreno jedno odeljenje petog razreda. Prvi razredni starešina bio je upravitelj Miodrag Vuletić (1948-1951). Nakon ovog pokušaja, zvanično školske 1950/51. počela je sa radom prva generacija petog razreda koja je završila osmogodišnju školu (1954). Krajem pedesetih godina škola je dobila dve zgrade, đačku radionicu 1958. i školsku zgradu na dva sprata 1965. Nakon odlaska Miodraga Vuletića, smenjeno je nekoliko direktora koji su se kratko zadržavali. Školom je najduže upravljao Milorad Ivanković, Krnjevac, nastavnik matematike i fizike (1964-1993). Za vreme njegove uprave, škola je uspostavila saradnje sa mesnom zajednicom. Navipom, Domom kulture i druge. Uz njihovu pomoć izgrađeni su sportski tereni i nova školska zgrada, nabavljena su nastavna sredstva, postignuti su značajni rezultati u obrazovno-vaspitnom radu, slobodnim aktivnostima i kulturnoj delatnosti. Za ove rezultate škola je dobila niz priznanja. Godine 1989. škola je proslavila veliki jubilej - 210 godina svog postojanja. Škola tada dobija na poklon od Republičke zajednice za obrazovanje kompjutersku učionicu. Sledeće jubilarne godine 1999. u vreme NATO bombardovanja, nastavnici su dežurali u školi. Odlukom ministarstva prosvete, škole su prestale da rade. One su organizovale konsultativnu nastavu, uglavnom za učenike koji su želeli da poprave ocene iz prošlog tromesečja. Nastava je održavana u manjim grupama. Usled skraćene školske godine, učenici su dosta toga izgubili, najviše generacija učenika osmog razreda, što se dalo zapaziti u njihovom daljem školovanju. Početkom školske godine 1993/94. školom je rukovodio Dragan Čolaković, nastavnik fizike, matematike i tehničkog obrazovanja, rodom iz Krnjeva i koji je radio u ovoj školi od 1965. godine. Danas je direktor škole Goran Živanović, Krnjevac, imenovan za direktora 9. januara 2001. godine. U krnjevačkoj školi je najpre radio kao profesor geografije.

Prema obrazovnoj strukturi nastavnog kadra krnjevačka škola je među prvim osnovnim školama u velikoplanjanskoj opštini. Škola, kao i ostale u okrugu, imaju konstantan problem smanjivanja broja učenika, kako u centralnoj tako i u školi na Savanovcu. U obe školske zgrade radi po jedno predškolsko odeljenje. Krnjevačku školu je pohađao jugoslovenski fudbaler Aleksandar Tirnanić - Tirke. U svom dugogodišnjem radu, škola je ostvarila značajne rezultate u nastavi i na brojnim takmičenjima. U njoj su osnovna znanja dobili svi Krnjevci. Škola je dobitnik mnogih priznanja i diploma.

Reference

"Stara crkva u Krnjevu" - Darko Ivanović

Vidi još

Krnjevo - vikipedija

Krnjevo