Mihailo Milovanović

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Mihailo Milovanović
Autoportret Mihaila Milovanovića
Lični podaci
Datum rođenja(1879-02-24)24. februar 1879.
Mesto rođenjaGostinica, Kneževina Srbija
Datum smrti28. novembar 1941.(1941-11-28) (62 god.)
Mesto smrtiUžice, Srbija

Mihailo Milovanović (Gostinica, 24. februar 1879 — Užice, 28. novembar 1941) bio je srpski slikar, vajar i pisac. Slikao je gotovo sve žanrove. Prvi je akademski slikar iz užičkog kraja.[1]

Biografija[uredi | uredi izvor]

Jedan od osnivača Udruženja likovnih umetnika Srbije, ratni slikar Vrhovne komande srpske vojske u Prvom svetskom ratu, autor čuvenih portreta srpskih vojvoda Radomira Putnika, Živojina Mišića, Stepe Stepanovića i Petra Bojovića, generala Pavla Jurišića Šturma, kralja Petra I Karađorđevića i regenta Aleksandra Karađorđevića.

Posle kamenorezačkog zanata od koga je odustao i godinu dana provedenih na usavršavanju u školi Antona Ažbea u Minhenu, 1905. godine Milovanović je u Minhenu postao student Akademije lepih (likovnih) umetnosti, prvo kod profesora Ludviga Herteriha, a potom u klasi njegovog naslednika Huga fon Habermana.

Milovanović je diplomirao 1909. godine na likovnoj Akademiji u Minhenu, a u zemlju se vratio na početku Balkanskih ratova 1912. kao dobrovoljac. Početak Prvog svetskog rata je dočekao na usavršavanju u Pragu, bio uhapšen i posle bekstva iz praškog zatvora, preko Nemačke, Poljske, Ukrajine, Crnog mora i Rumunije, stigao je da se priključi na ratištu svojoj Drinskoj diviziji i sa srpskom vojskom preživeo njenu golgotu.

Izradio je spomenike arhimandritu račanskog manastira i knezu Sokolske nahije Hadži Melentiju u manastiru Rača, komandantu Zlatiborskog komitskog odreda majoru Kosti Todoroviću u Srebrenici (koji su porušile ustaše u Drugom svetskom ratu), srpskim ratnicima u Mladenovcu (oskrnavljen 1947. uklanjanjem grba Srbije i dvoglavog orla s krstom i krunom iznad grba), spomenik na Krfu poginulim vojnicima Drinske divizije, mermerni ikonostas u pravoslavnoj crkvi u Mladenovcu (1926 — 1929).

Izložbe njegovih slika u periodu imeđu dva svetska rata bile su prvorazredan kulturni događaj, a hroničari su zabeležili da je izložba 1938. u paviljonu „Cvijeta Zuzorić“ u Beogradu bila najposećenija postavka u dotadašnjoj istoriji te kuće.

Njegovo slikarstvo karakteriše preplitanje realizma, simbolizma i impresionizma, u dinamičkom procesu stalnih preobražaja i potrage za prepoznatljivim izrazom, lakoća prilagođavanja različitim formama, uz postojano uverenje da je narodna tradicija i izvor i ishodište umetničkog poduhvata.

Napisao je roman Lendina vodenica, štampan više od pola veka posle njegove nasilne smrti.

Nosilac je Albanske spomenice, Ordena svetog Save i Ordena Jugoslovenske krune III stepena.[2]

Posle smene 1939. godine, Milan Stojadinović je bio prognan u Ribaševinu gde je boravio u Milovanovićevoj vili. Posle aprilskog sloma Milovanović se vratio u Užice. Pošto je poznavao nemačkog komandanta Užica pukovnika Štokhauzena, sa čijim je ocem studirao u Minhenu, Milovanović je uspeo da oslobodi nekoliko talaca. Zbog ove će veze u vreme „Užičke republike“ Milovanović je uhapšen pod optužbom da je radio za Abver i englesku obaveštajnu službu. Komunisti su ga streljali u Užicu 28. novembra 1941.[3] 2007. godine odlukom Okružnog suda u Užicu, Milovanović je rehabilitovan uz obrazloženje da „nije bio ni narodni neprijatelj, ni petokolonaš, te da je streljan iz razloga što nije hteo da pristupi komunistima i materijalno ih pomaže, dakle iz čisto ideoloških i političkih razloga.“[4]

Dela[uredi | uredi izvor]

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „RTS :: Nešto drugo :: Ratni slikar Mihajlo Milovanović - prvi akademski slikar užičkog kraja”. rts.rs. Pristupljeno 2023-11-11. 
  2. ^ „Politika“, 18. april 1938
  3. ^ Ljubomir Simović, Užice sa vranama, Beograd: Stubovi kulture, 2002.
  4. ^ Danas, 11. april 2007. http://www.danas.rs/danasrs/drustvo/terazije/istina_posle_sest_i_po_decenija.14.html?news_id=107897

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Lazar Trifunović, Srpsko slikarstvo 1900-1950, Beograd: Nolit (1973). str. 45, 382, 455, 456, 493 (biobibliografija).
  • Nada Šuica, Dela 1912-1918. Katalog umetničke zbirke iz Vojnog muzeja u Beogradu, Beograd 1982.
  • Gordana Lazić, Mihajlo Milovanović (1879—1941), Užički zbornik: prilozi za političku, kulturnu i ekonomsku istoriju Titovog Užica i okoline, br. 22, Užice 1993, 209-228.
  • Đorđe Pilčević, Akademski slikar Mihailo Milovanović, monografija, Užice, 1998
  • Miodrag Jovanović, Mihailo Milovanović, monografija, Narodni muzej, Beograd, ART d.p. Užice, 2001

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Михаило_Миловановић&oldid=27679667”