Niko Luković

Niko Luković
Bista u Prčnju
Datum rođenja	(1887-03-21)21. mart 1887.
Mesto rođenja	Prčanj, Austrougarska
Datum smrti	15. februar 1970.(1970-02-15) (82 god.)
Mesto smrti	Prčanj, SFRJ

Don Niko Luković (Prčanj, 21. septembar 1887 — Prčanj, 15. februar 1970) bio je srpski katolički sveštenik iz Boke Kotorske, pisac, kulturni i naučni radnik, dobrotvor, humanista.

Biografija

Rođen je u Prčnju (mestu kraj Kotora), u staroj pomorskoj i brodovlasničkoj porodici. Gimnaziju je završio u Kotoru, a teologiju u Zadru. 1910. godine je postavljen za župnika na Prčnju, a zatim i za kanonika u Kotoru, 1933. godine.

Don Niko Luković je bio pravi narodni sveštenik, čovek široke kulture i takvog pogleda na svet. Bio je veliki južnoslovenski rodoljub i neumorno je propovedao bratsvo među jugoslovenskim narodima. Bio je mecena i kolekcionar umetničkih dela. Njegovom zaslugom je, pored slika venecijanske škole, dragocenih ikona i predmeta, formirana zbirka u župnoj crkvi, Bogorodičinom hramu u Prčnju, u kojoj se nalaze i dela savremenih jugoslovenskih umetnika toga doba: Meštrovića, Lubarde, Rosandića, Milunovića, Radauša i drugih. Veliki deo svojih knjiga i predmeta poklonio je Pomorskom muzeju. Tako je promovisao kulturno-umetničku, ali i istorijsku baštinu Boke Kotorske. Takođe, napisao je turistički vodič i radio na promociji Boke kao turističke destinacije.

Bio je jedan od osnivača Pomorskog muzeja u Kotoru, kotorske sekcije Društva istoričara Crne Gore, počasni član Jugoslovenskog društva za istoriju medicine i saradnik Istorijskog instituta Crne Gore. O bogatoj prošlosti i tradiciji svoga mesta pisao je u svojim delima, među kojima je najpoznatije ono sa istoimenim nazivom „Prčanj“ iz 1937. godine. Napisao je desetak knjiga i preko sto pedeset naslova objavljenih u raznim časopisima, zbornicima i novinama.

Bio je velik poštovalac vladike Njegoša koji je stanovao u Prčnju, kod brata njegovog dede, te je na njegovu inicijativu na toj kući 1947. godine, postavljena spomen ploča, a kasnije je ispred crkve postavljena i Njegoševa bista.

Stavovi i veze Ivanovića sa Petrovićima

U Skupštini Crne Gore 1946. godine, Niko Luković je rekao da su Crnogorci najmanji ali najviteškiji narod na slovenskom jugu, a možda i u celom slovenstvu. Nijedan narod na Balkanu nije se tako uporno, neprekidno i dugotrajno borio za slobodu kao crnogorski narod, najčistija etnička grupa među Srbima. Na velikoj proslavi 750 godina SPC u Kotoru 7. septembra 1969. godine, govorio je i Don Niko Luković. Govorio je o veličini Svetog Save osvrćući se na Njegoša, koji je svojim delima kao vladika i srpski pesnik ovekovečio Srpsku pravoslavnu crkvu. Pohvalno je govorio je i o Srpskom pjevačkom društvu Jedinstvo iz Kotora. Veze Petrovića i Ivanovića su duge, jer je Njegoš pri boravku u Boki, odsedao i u kući konta Ivanovića u Dobroti, od kojih su i stariji Crnogorci dobili novac da otkupe od Turaka vladiku Danila. Jedan Ivanović, koji je živeo u Mlecima i tu izdavao list, je došao na Cetinje sa ostalim italijanskim novinarima kada se knjaginjca Jelena verila, i zahtevao da se jedan novinar odbije kao nedostojan.

Literatura

• „Jedra Boke“, mesečna publikacija Pomorskog muzeja Crne Gore. Kotor, mart 2013.
• Tomanović, Lazar (2007). Putopisna proza. Gradska biblioteka i čitaonica Herceg Novi. 

Spoljašnje veze

• Don Luković: Crnogorci su obnovili srpsku slavu oružja politika.rs