Predrag Kostić
| predrag kostić | |
|---|---|
 Predrag Kostić Veljko | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1908. |
| Mesto rođenja | Rsovci,  Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 1943. |
| Mesto smrti | Krivi Vir,  Srbija. |
Predrag Kostić (Rsovci, 1908. — Krivi Vir 1943) profesor književnosti, publicista, pesnik, prevodilac, učesnik Narodnog oslobodilačke borbe i jedan od osnivača Krajinskog partizanskog odreda i politički komesar obnovljenog Krajinskog partizanskog odreda.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Predrag Kostić rođen je 28. juna 1908. godine u selu Rsavci kod Pirota od oca Stanka majke Savete kao peto od ukupno osmoro dece. Otac Predraga Kostića je bio sveštenik, poreklom iz Debra, osuđen od strane Turaka na 10 godina robije zbog učešća u borbi za oslobođenje makedonskog naroda, iz čijeg je zatvora pobegao, a koga su Bugari ubili1915.[1] Osnovnu školu završio je sa odličnim uspehom, a 1920. postaje đak gimnazije u Pirotu.
Godine 1928. počinje studije srpskohrvatskog jezika i književnosti na Filološkom fakultetu u Beogradu. Za vreme studija pristupa naprednom studentskom pokretu i učestvuje u svim revolucionarnim akcijama beogradskih studenata. Druguje sa Đorđem Jovanovićem, Jovanom Popovićem i drugim beogradskim intelektualcima − revolucionarima. U to vreme zapaženi su njegovi tekstovi i prevodi iz ruske literature koje objavljuje u časopisima „Danas” i „Nova literatura”.
Stvaralaštvo[uredi | uredi izvor]
Tokom boravka u Negotinu Kostić piše svoj veliki esej o Bori Stankoviću i završava prevode Lenjinovog dela „Marksizam i empiriokriticizam” i Deborinov „Istorijski materijalizam”. Zajedno sa bratom Dragutinom Kostićem preveo je sa ruskog jezika deloNikolaja Ostrovskog „Kako se kalio čelik”,[2] a sa Savom Dragojevićem „Moji univerziteti” Maksima Gorkog.[3]
Politički rad[uredi | uredi izvor]
Godine 1937. dolazi u Negotin za profesora u gimnaziji i vrlo brzo stekao autoritet među učenicima, ali i intelektualcima. Literarna družina gimnazije u kojoj je Predrag Kostić bio nadzorni profesor vrlo brzo postaje središte naprednog rada omladine ove škole. Rad Predraga Kostića postaje intenzivniji dolaskom Ljubomira Ljube Nešića, člana Okružnog komiteta KPJ iz Zaječara. Zajedno sa profesorom Savom Dragojevićem je rukovodio radom aktiva naprednih intelektualaca. Krajem 1940. u njegovom stanu u Miloševu umnožavan je ilegalni materijal i rasturan u mnogim mestima Timočke krajine.
U partizanima[uredi | uredi izvor]
Krajem juna 1941. dobija zadatak da pođe iz Negotina i radi na organizovanju ustanka po selima oko Deli Jovana. Kada je 21. avgusta 1941. Krajinski partizanski odred oslobodio Salaš priključuje se odredu i postaje član štaba, kao i član Komunističke partije Jugoslavije.
Nakon pogibije Ljube Nešića, Radeta Nedeljkovića, Stefanije Mihajlović i drugih boraca na Stevanskim livadama 29. septembra 1941. Predrag Kostić je umakao četničkim i nemačkim poterama i uspeo da se prebaci u Svrljiške planine.
Početkom aprila 1942. pristupa Svrljiškom partizanskom odredu, pa u Ozrenski partizanski odred, a zatim sa grupom partizana iz Majdanpeka i Negotinske Krajine u Knjaževačko−boljevački odred. U drugoj polovini leta vraća se u Krajinu u kojoj se krajem avgusta 1942. ponovo formira Krajinski partizanski odred, čiji prvi politički komesar postaje Predrag Kostić, poznat pod partizanskim imenom Veljko, po uzoru na slavnog Hajduk Veljka Petrovića.[4] U jesen, zimu i proleće, između 1942. i 1943. učestvuje u svim oružanim akcijama i sukobima partizana sa neprijateljima između Zaječara, Bora i Majdanpeka.
Posle partijske konferencije komunista i boraca na Belim vodama, juna 1943. došlo je do spajanja svih formacija u Timočkoj Krajini u Prvi timočki bataljon NOVJ. Kostić je tada bio određen za političkog radnika u okolini Krivog Vira i Boljevca. Gine nesrećnim slučajem 16. jula 1943. kod Krivog Vira.
Spomen obeležja[uredi | uredi izvor]
Spomen ploča učenicima i profesorima izginulima od 1941. do 1945. među kojima je i Predrag Kostić postavljena je na ulazu zgrade Gimnazije u Negotinu.[5]
Ime profesora Kostića, gimnazija u Negotinu, nosila je sve do 2003. kada je na zahtev učenika i radnika škole, uz saglasnost lokalne samouprave, promenjen u Negotinska gimnazija.[6]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
-
-
-
-
Gimnazija u Negotinu koja je nosila ime Predraga Kostića
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Grupa autora (1967). Među prvima, knjiga 2, Momčilo Stanković - članak o Predragu Kostiću Veljku. Zaječar: Novinska ustanova Timok. str. 76.
- ^ Grupa autora (1989). Negotinska gimnazija 1839—1989. Momčilo Stanković - Negotinska gimnazija između dva svetska rata. Negotin: Gimnazija „Predrag Kostić”. str. 199.
- ^ Perić, Milan (1973). Negotin i Krajina, Radnički pokret od 1871. do 1941. Zaječar: Zajednica kulture SO Negotin - Novinska ustanova „Timok”. str. 136.
- ^ Blagojević, Božidar (1988). Negotin i Krajina od 1941. do 1944. Negotin: RO Muzej Krajine i Istorijski arhiv Krajine, Ključa i Poreča. str. 99.
- ^ Plavšić, Nikola (2014). Krajinska spomenica žrtava u ratovima Srbije 19. i 20. veka. Negotin: Istorijski arhiv Negotin. str. 289. ISBN 978-86-84187-36-1.
- ^ „Istorijat škole”. Negotinska gimnazija.