Pređi na sadržaj

Proleterske brigade

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Proleterske brigade je zajednički naziv za udarne jedinice koje su delovale u okviru Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije (NOVJ) u toku Narodnooslobodilačkog rata (NOR) od decembra 1941. do maja 1945. godine. Formirane su na osnovu Statuta proleterskih brigada koji je u jesen 1941. doneo Vrhovni štab NOV i POJ.[1]

Zamišljene su kao jedinice koje, za razliku od tadašnjih partizanskih odreda, neće biti formirane po teritorijalnom principu i delovati na ograničenom prostoru, nego delovati na celom području Jugoslavije. Nazivom proleterske naznačeno je njihovo čvrsto ideološko određenje, koje je u skladu s marksističkom doktrinom o diktaturi proletarijata treba izvesti socijalističku revoluciju, koja je bila deo programa Komunističke partije Jugoslavije pod čijim je vođstvom formirana NOV i POJ.[1]

Spisak proleterskih brigada

[uredi | uredi izvor]
broj naziv datum formiranja proleterska od naziv nakon rata
Formirane kao proleterske ili dobile taj status u toku rata
1. Prva proleterska udarna brigada 21. decembar 1941. formiranja
2. Druga proleterska udarna brigada 1. mart 1942. formiranja
3. Treća proleterska sandžačka udarna brigada 5. jun 1942. formiranja
4. Četvrta proleterska crnogorska udarna brigada 10. jun 1942. formiranja
5. Peta proleterska crnogorska udarna brigada 12. jun 1942. formiranja
6. Trinaesta proleterska udarna brigada Rade Končar 7. novembar 1942. 11. decembra 1942.
7. Treća krajiška proleterska udarna brigada 22. avgust 1942. 13. septembra 1943.
8. Prva lička proleterska udarna brigada Marko Orešković 8. jul 1942. 19. marta 1944.
9. Druga lička proleterska udarna brigada 19. avgust 1942. 19. marta 1944. 9. proleterska
10. Treća lička proleterska udarna brigada 15. septembar 1942. 19. marta 1944. 10. proleterska
11. Druga dalmatinska proleterska udarna brigada 2. oktobar 1942. 12. jula 1944. 7. proleterska
12. Prva dalmatinska proleterska udarna brigada 6. septembar 1942. 19. septembra 1944. 11. proleterska
13. Dvanaesta slavonska proleterska udarna brigada 11. oktobar 1942. 26. oktobra 1944.
14. Šesta proleterska istočnobosanska udarna brigada 6. avgust 1942. 29. oktobra 1944.
Proglašene za proleterske nakon rata
15. Prva slovenačka proleterska udarna brigada Tone Tomšič 16. jul 1942. 2. novembra 1951. 14. proleterska
16. Prva makedonsko-kosovska proleterska brigada 11. novembar 1943. 2. novembra 1951. 15. proleterska
17. Prva krajiška proleterska udarna brigada 21. maj 1942. 22. decembra 1951. 16. proleterska
18. Deseta hercegovačka proleterska udarna brigada 10. avgust 1942. 11. jula 1952. 17. proleterska
19. Prva vojvođanska proleterska udarna brigada 11. april 1943. 11. aprila 1953. 18. proleterska
20. Treća srpska proleterska udarna brigada 10. februar 1944. 7. oktobra 1953. 19. proleterska

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b Leksikon NOR 2 1980, str. 901.

Literatura

[uredi | uredi izvor]