Razmena teritorija između Srbije i Republike Kosovo

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Gore: Mapa koja prikazuje naseljenost Srba na KiM. Najseverniji region je Severno Kosovo. Dole: Mapa koja prikazuje regione u Srbiji gde srpski Albanci žive. Najjužniji region je Preševska dolina, sa albanskom većinom, a najseverniji region je opština Medveđa, gde su Albanci manjina.

Razmena teritorija između Srbije i Kosova je predložena teritorijalna razmena između Republike Srbije i Republike Kosovo[a], kako bi granica između dva entiteta išla duž etničkih linija.[1][2] U početku je odbačena od strane međunarodne zajednice, mali napredak postignut u pregovorima Beograda i Prištine koje podržava Evropska unija (EU) doveo je do većeg razmatranja ove ideje u EU, a takođe i u Sjedinjenim Državama.[1] Uopšteno se govori o razmeni teritorija tako da uključuje prenos Preševske doline Srbije sa etničkim albanskom većinom u administraciju Kosova i prelazak regiona Severnog Kosova sa većinskim etničkim srpskim stanovništvom u administraciju Srbije.[2] Predloženo je i ustupanje srpske opštine Medveđa Kosovu. Ova opština, iako sa značajnom albanskom manjinom, je pretežno nastanjena etničkim Srbima.[3]

Predložena je teritorijalna razmena između Kosova i Srbije kako bi se potencijalno rešio trenutni politički status u regionu koji je stagnirao od proglašenja nezavisnosti Kosova 2008. godine kako bi se olakšalo pristupanje Kosova i Srbije EU. To bi takođe moglo dovesti do potpune normalizacije odnosa između Kosova i Srbije i potencijalnog pristupanja Kosova Ujedinjenim nacijama (UN).[2]

Godine 2018. godine, predsednik Kosova Hašim Tači i predsednik Srbije Aleksandar Vučić najavili su spremnost da razmotre teritorijalnu razmenu između obe zemlje. Tadašnji evropski komesar za susedstvo i proširenje Johanes Han rekao je da „u ovoj fazi ništa ne treba isključiti“, ali je pozvao obojicu lidera da „osiguraju da bilo kakav dogovor ne destabilizuje širi region“.[3] Međutim, 2020. godine tadašnji premijer Kosova Aljbin Kurti odbacio je ovu ideju, navodeći kao opravdanje za to da su Kosovci već „dovoljno propatili“. Uopšteno govoreći, kosovsko rukovodstvo je bilo više negativno nastrojeno nego srpsko prema predlogu.[3]

Neki eksperti su tvrdili da razmena zemlje između Kosova i Srbije ne bi rešila nijedan od stvarnih problema sukoba i da bi mogla da obnovi etničke i teritorijalne sukobe unutar i van Balkana.[1] Štaviše, predlog se suočava sa protivljenjem srpskih i kosovskih albanskih nacionalista, a Ramuš Haradinaj, bivši vođa Oslobodilačke vojske Kosova (OVK) i bivši premijer Kosova, kaže da bi takva ideja „dovela do rata“. Pored toga, kosovski Srbi izvan Severnog Kosova izrazili su zabrinutost zbog toga što bi bili "napušteni" nakon teritorijalne razmene.[2]

Neke zemlje su izrazile podršku, odnosno nedostatak protivljenja ideji u slučaju da je ona ispunjena u vidu bilateralnog sporazuma. Takve zemlje su Austrija, Belgija, Mađarska, Rumunija i SAD. Druge zemlje su zauzele oštre stavove protiv te ideje, a to su Finska, Francuska, Nemačka, Luksemburg i Ujedinjeno Kraljevstvo, kao i mnogi susedi Srbije kao što su Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Crna Gora i Severna Makedonija.[4]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Republika Kosovo (alb. Republika e Kosovës) jednostrano je proglašena država na teritoriji Republike Srbije, protivno Ustavu Srbije i Rezoluciji 1244 Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija. Prema Rezoluciji 1244, cela teritorija Kosova i Metohije, pravno gledano, nalazi se u sastavu Srbije dok ne bude postignuto konačno rešenje. Srbija ne priznaje jednostrano otcepljenje, po međunarodnom pravu, njene teritorije, preciznije autonomne pokrajine pod privremenom upravom Ujedinjenih nacija (UNMIK). Vlada sa sedištem u Prištini ima defakto vlast nad većinom teritorije, dok pojedine strukture Srbije funkcionišu na severu i u srpskim enklavama.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v Dragojlo, Sasa; Bami, Xhorxhina (16. 6. 2020). „Land swap idea resurfaces to haunt Serbia-Kosovo talks”. Balkan Insight. Arhivirano iz originala 9. 7. 2021. g. Pristupljeno 5. 7. 2021. 
  2. ^ a b v g Delauney, Guy (6. 9. 2018). „Kosovo-Serbia talks: Why land swap could bridge divide”. BBC News. Arhivirano iz originala 10. 7. 2021. g. Pristupljeno 5. 7. 2021. 
  3. ^ a b v Iskenderov, Peter (16. 5. 2021). „Belgrade and Pristina: Will a territorial exchange really happen?”. Modern Diplomacy. Arhivirano iz originala 9. 7. 2021. g. Pristupljeno 5. 7. 2021. 
  4. ^ Huszka, Beáta (14. 11. 2018). „A high risk, high reward gamble: What are the benefits of a Kosovo-Serbia land-swap?”. LSE Blogs. Arhivirano iz originala 9. 7. 2021. g. Pristupljeno 5. 7. 2021. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Размена_територија_између_Србије_и_Републике_Косово&oldid=27541740”