Saborna crkva Svete Trojice u Đakovici
| Saborna crkva Svete Trojice u Đakovici | |
|---|---|
 | |
| Osnovni podaci | |
| Osnivanje | 1999. |
| Mesto | Đakovica |
Saborna crkva Svete Trojice se nalazila u Đakovici, gradu i sedištu istoimene opštine na Kosovu i Metohiji. Pripadala je Eparhiji raško-prizrenske Srpske pravoslavne crkve.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Stara petokupolna crkva, koja je bila predviđena za mauzolej i pohranjivanje zemnih ostataka izginulih, pobijenih i smrznutih u ratovima 1912-1918. godine izgrađena je 1940. godine. Posle Drugog svetskog rata srušena je od strane komunističke vlasti 1949. godine na dan Svetog Save. Njeno rušenje bio jedan je od najdrastičnijih primera političkog antiteizma, nove vlasti osnovane neposredno posle završetka Drugog svetskog rata.[1]
Saborni hram posvećen Svetoj Trojici sagrađen je 1999. godine na temeljima petokupolne spomen crkve.
Posle pedeset godina, ponovo na tom istom mestu novi hram doživljava identičnu sudbinu: prvo biva oskrnavljen, potom zapaljen, da bi na kraju bio miniran i porušen 24/25. jula 1999. godine.[2]
Arhitektura crkve[uredi | uredi izvor]
Crkva u Đakovici je bila jedna od najlepših novoizgrađenih, urađena po projektu Ljubiše i Radomira Folića. Unutrašnji organizacija prostora je predviđala kombinaciju nekoliko različitih tipova osnova centralnog plana. Osnovni korpus je u obliku upisanog krsta sa centralnom kupolom i četiri manje kupole u ugaonim, nižim travejima. Time je postignuta duhovna veza sa najvećom crkvom manastira Sv Arhanđela kod Prizrena. Dodatni bočni prostori daju osnovni oblik slobodnog krsta kao asocijacije na velike apostolione ranohrišćanskog perioda kao što su: Sv. Jovan u Efesu i Sv. Apostoli u Carigradu iz vremena Justinijana. Poprečnim kracima dodate su bočne apside, tako da je uspostavljen kontinuitet sa arhitekturom iz doba Kneza Lazara.
Razaranje crkve 1999. godine[uredi | uredi izvor]
Odmah po dolasku snaga italijanskog KFOR-a lokalni šiptarski ekstremisti počeli su da skrnave crkvu koja se nalazi u strogom centru grada. Vredni grčki mozaik Svete Trojice iznad glavnog portala je razbijen u paramparčad. Unutrašnjost crkve je zapaljena i oskrnavljena izmetom. Svuda po zidovima crkve mogli su se videti grafiti OVK i vulgarni crteži. Crkva je uništena stotinama kilograma snažnog eksploziva 24/25. jula 1999. godine, i pored stalnih apela da KFOR obezbedi ovu svetinju.[3]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Pismo Episkopa raško-prizrenskog G. Vladimira Patrijarhu srpskom G. Vikentiju, „Rušenje crkve u Đakovici“ 28. juna 1951, u: Zadužbine Kosova. str. 803-804.
- ^ Srpski list/Hram zatrpan zemljom i ćutanjem
- ^ Rastko/Raspeto Kosovo-Crkva Svete Trojice u Đakovici
