Stevan Moljević
| Stevan Moljević | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 6. januar 1888. |
| Mesto rođenja | Rudo, Austrougarska |
| Datum smrti | 15. novembar 1959. (71 god.) |
| Mesto smrti | Sremska Mitrovica, FNR Jugoslavija |
Dr Stevan Moljević (Rudo, 6. januar 1888 — Sremska Mitrovica, 15. novembar 1959) bio je srpski i jugoslovenski pravnik, advokat, političar i publicista, predsednik Jugoslovensko-francuskog kluba, predsednik Jugoslovensko-britanskog kluba, predsednik Rotari internacional kluba i član Centralnog nacionalnog komiteta Jugoslavije u Drugom svetskom ratu.[1] Autor je dela Homogena Srbija.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a gimnaziju u Zagrebu, a potom i pravni fakultet, i doktorat. Još kao gimnazijalac pristupio je omladinskom srpskom pokretu koji se borio protiv Austrijske Monarhije i protiv Aneksije BiH. U Banjoj Luci je organizovao društvo „Soko“ i udruženje „Pobratimstvo“.[1] Kao srpskog intelektualca, austrougarske vlasti ga na Banjalučkom procesu 1916. za veleizdaju osuđuju na zatvorsku kaznu koju je odrobijao sve do sloma Carevine.
Godine 1918. bio je, inicijator ujedinjenja BiH u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca.[1] Dr Moljević je 1922. osnovao Jugoslovenski-francuski klub i bio predsednik kluba 17 godina. U Banjaluci 1929. godine osnovao je kulturno društvo „Zmijanje“.[1] Zalagao se se i za podizanje spomenika Petra Kočiću. Francuska država mu je dodelila tri odlikovanja, među kojima i Orden Legije časti, dobijen 1937. povodom 20. godišnjice od osnivanja Kluba u Banjaluci. Klub je osnovan i u Prijedoru. Osnovao je i Jugoslovensko-britanski klub i bio predsednik pet godina.[1] Dr Moljević je bio osnivač Rotari internacional kluba čiji je takođe bio predsednik. U knjizi Dr Dragoja Todorovića „Ujedinjeno srpstvo“ navodi se da je Moljević bio mason i predsednik rotari kluba. Po stvaranju Srpskog kulturnog kluba u Beogradu, postao je predsednik banjalučkog odbora kluba i na tom položaju ostao sve do početka novog rata.
Posle proglašenja NDH, napušta Bosnu i odlazi u Crnu Goru. U junu 1941. napisao je projekat „Velika Srbija“, a u avgustu 1941. izabran je za člana Centralnog nacionalnog komiteta.[1] U Srbiju dolazi u aprilu 1942, a sa Dražom Mihailovićem se prvi put sastaje na Zlataru maja 1942. U oktobru 1942. odlazi u Vrhovnu Komandu Jugoslovenske vojske u otadžbini (JVuO) u Crnoj Gori i sa Mihailovićem se ponovo vraća u Srbiju u leto 1943.
Bio je urednik lista „Ravna Gora“ i jedan od inicijatora Svetosavskog kongresa u Ba, kada je bio jedan od tvoraca rezolucije. Nakon kongresa izbran je u odbor trojice i predsednika Izvršnog odbora CNK Kraljevine Jugoslavije. Na tom položaju bio je savetnik Mihailovića sve do napuštanja Srbije i odlaska u Bosnu. U martu 1945. podneo je ostavku, da bi ga u okolini Bosanske Krajine zarobile snage Jugoslovenske armije. Na suđenju Draži Mihailoviću u Beogradu 1946. osuđen na kaznu zatvora u trajanju od 20 godina.
Umro je kao težak bolesnik na robiji u Sremskoj Mitrovici 15. novembra 1959.
„Preseljavanje i izmena žiteljstva, naročito Hrvata sa srpskog i Srba sa hrvatskog područja, jedini je put da se izvrši razgraničenje i stvore bolji odnosi između njih, a time otkloni mogućnost da se ponove strašni zločini koji su se dešavali i u prošlom ratu, a naročito u ovom sadašnjem, na svemu području na kome su Srbi i Hrvati bili izmešani, i gde su Hrvati i Muslimani s planom išli za istrebljenje Srba.“[2]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ User, Super. „Stevan Moljević”. www.sozeb.org (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-01-15.
- ^ Homogena Srbija (O granicama, društvenom uređenju i spoljnjoj politici „Velike Srbije“ u obnovljenoj Jugoslaviji posle Drugog svetskog rata), Stevan Moljević, 1941.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Stanišić, Mihailo (1999). Ekspanzionizam Hrvata i rastrojstvo Srba. Službeni list SRJ. str. 369. ISBN 86-355-0429-1.
- Zečević, Miodrag (2001). Dokumenta sa suđenja ravnogorskom pokretu 10. jun - 15. juli 1946. SUBNOR Jugoslavije.
- Pavlowitch, Stevan K. (2008). Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-70050-4.
- Tomasevich, Jozo (1975). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: The Chetniks. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-0857-9.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- „Robija bez odbrane!“, Zoran D. Nenezić, Večernje novosti, feljton „Tajne srpske masonerije“, 23. septembar 2010.
- „Bauk Velike Srbije“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. mart 2009), Pres magazin, 8. mart 2009.
- SOZ-e Eparhije banjalučke: Ko je bio Stevan Moljević (jezik: srpski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
