Hrvatska pop scena
 | Ovaj članak se u velikoj meri ili u potpunosti oslanja na jedan izvor. (jun 2023) |
Hrvatska popularna muzika je popularna muzika Hrvatske.
Istaknuti mejnstrim pop umetnici su: Oliver Dragojević, Džiboni, Dino Dvornik, Toni Cetinski, Tompson i drugi. Hrvatska je poznata po specifičnom dalmatinskom zvuku koji se izvodi na raznim festivalima duž jadranske obale, a Oliver Dragojević je jedan od najeminentnijih umetnika. Neki od najuspešnijih i najdugovečnijih rok bendova koji se u Hrvatskoj tretiraju kao "pop" su Parni valjak i Prljavo kazalište. Veoma afirmisani kantautor je Arsen Dedić inspirisan šansonom. Međunarodno uspešan pevač i tekstopisac Ivo Robić predstavnik je zagrebačke škole šlagera. Hip hop bendovi kao što su TBF i Elemental takođe se sada tretiraju kao pop u Hrvatskoj. Na andergraund muzičkoj sceni nalaze se popularni pank rok bendovi Hladno pivo, Let 3 i drugi. Dve najpopularnije pop-folk pevačice i mejnstrim umetnice su Severina i Jelena Rozga.
Istorija[uredi | uredi izvor]
1940-e i 1950-e[uredi | uredi izvor]
Ivo Robić bio je jedan od prvih priznatih umetnika popularne muzike u SR Hrvatskoj. Pojavio se kasnih 1940-ih, a kasnije je pokrenuo i veoma uspešnu međunarodnu karijeru, blisko sarađujući sa poznatim kompozitorom i producentom Polydor-a Bertom Kempfertom.
Hrvatska rok muzika započela je 1950-ih, a jedan od prvih izvođača klasičnog roknrola bio je Karlo Metikoš iz Zagreba. Preselio se u Pariz u Francuskoj gde je započeo uspešnu međunarodnu karijeru pod pseudonimom Met Kolins.
1960-e i 1970-e[uredi | uredi izvor]
Tokom 1960-ih godina pojavile su se mnoge istaknute grupe kao što su Grupa 220, Crveni koralji i Roboti. U potonjem se pojavio Ivica Percl, koji je, nakon što je napustio Roboti u septembru 1966. jer su „bili preglasni“, postao protestni pevač i tekstopisac pod uticajem akustičnog zvuka Boba Dilana, Donovana i Džoan Bajz. Iste godine, međunarodno priznata hrvatska pevačica pod uticajem šansone Tereza Kesovija predstavljala je Monako na Pesmi Evrovizije 1966. Još jedna značajna pevačica koja se pojavila u ovom periodu bila je Josipa Lisac (kasnije supruga Karla Metikoša) koja i danas uživa veliku popularnost u Hrvatskoj.
Sedamdesetih godina prošlog veka pojavili su se umetnici koji su podržavali hard rok, progresivni rok i druge stilove. Među istaknutim umetnicima te decenije bili su Tajm Dade Topića, Atomsko sklonište i mnogi drugi. Druga značajna grupa formirana u ovom periodu je Parni valjak na čelu sa Akijem Rahimovskim. Kraj 1970-ih obeležila je eksplozija pank roka . Riječka grupa Paraf bila je jedan od prvih pank bendova u Hrvatskoj i bivšoj Jugoslaviji uopšte, a kasnije su prešli na postpank.
1980-e[uredi | uredi izvor]
Iz pank roka je nastao novi talas, a Hrvatska je razvila svoju uspešnu scenu pod nazivom Novi val.
Na sceni su bili neki najistaknutiji hrvatski umetnici kao što su Prljavo Kazalište, Azra, Haustor, Film i Aerodrom. Ovo razdoblje hrvatskog roka obrađeno je u rockumentarcu Sretno dijete objavljenom 2003. godine. Nakon opadanja novovalske scene, tokom 1980-ih pojavili su se mnogi novi umetnici: bendovi kao što su Boa i Dorijan Grej, potonji predvođen Masimom Savićem, kao i sintpop duo Denis & Denis u kojem je nastupila Marina Perazić, poreklom iz Rijeke, koji je kasnije postao solo pop umetnik.
U drugom gradu na jadranskoj obali, u Splitu, značajna hevi metal grupa bila je Osmi putnik, osnovana 1985. godine, u kojoj je nastupao sada popularni solo pop pevač Džiboni. Još jedna popularna grupa iz ovog grada bila je pop grupa Magazin, dok su jedna od najpopularnijih mejnstrim pop grupa u zemlji bili Novi fosili, u početku sa Đurđicom Barlović na vokalu, a kasnije zamenjenom Sanjom Doležal.
Popularni izvođač kasnih osamdesetih bio je Boris Novković i njegov bend Noćna straža. Sin je istaknutog hrvatskog kompozitora zabavne muzike Đorđa Novkovića. Za vreme postojanja bivše Jugoslavije sa SR Hrvatskom kao sastavnom državom, hrvatska muzička scena je mnogo doprinela saveznom jugoslovenskom pop i rok. Hrvatski kandidati bili su veoma uspešni u nekadašnjoj jugoslovenskoj nacionalnoj predizboru za Pesmu Evrovizije pod nazivom Jugovizija. Jugoslaviju su nekoliko godina za redom na Pesmi Evrovizije predstavljali isključivo hrvatski umetnici: Doris Dragović 1986; Novi fosili 1987. godine; Srebrna krila 1988, pobednici Pesme Evrovizije 1989 – hrvatska grupa Riva.
1990-e[uredi | uredi izvor]
Pesma Evrovizije 1990. održana je u Koncertnoj dvorani Vatroslav Lisinski u Zagrebu, gde je Jugoslaviju ponovo predstavljala hrvatska umetnica – Tajči.[1] Važna osoba iza većine ovih uspešnih hrvatskih evrovizijskih nastupa bio je istaknuti popularni muzički producent i kompozitor Zrinko Tutić.
Sa izbijanjem hrvatskog rata za nezavisnost mnogi hrvatski muzičari okupili su se da snime humanitarne pesme. Među njima je i čuvena pesma „E, moj druže Beogradski“ Jure Stublića, frontmena grupe Film. Nakon proglašenja Hrvatske nezavisnom državom, pojavili su se mnogi novi hrvatski umetnici. Jedan od najzapaženijih hitova u ovom periodu bio je Tek je 12 sati dens-pop grupe ET. Hrvatske nacionalne muzičke nagrade Porin ustanovljene su 1994. godine.
Festivali[uredi | uredi izvor]
Hrvatska je poznata po svom specifičnom zvuku dalmatinske narodne muzike koji se meša sa raznim oblicima popularne muzike zastupljen je na festivalima koji se održavaju na jadranskoj obali, poput Splitskog i nekadašnjeg Opatijskog festivala. Ovaj stil muzike je sličan italijanskoj kanconi i muzičkom festivalu u Sanremu, a neki od njegovih najznačajnijih nastupa su Oliver Dragojević i Mišo Kovač. Jedan od najistaknutijih festivalskih solo pevača bio je Vice Vukov, koji je predstavljao bivšu Jugoslaviju na Pesmi Evrovizije 1963. i 1965. godine, pre nego što je optužen za hrvatski nacionalizam tokom Hrvatskog proleća i potom proganjan od strane jugoslovenskih vlasti. Ostali eminentni festivalski izvođači su: Tereza Kesovija, Doris Dragović, Jasna Zlokić, Meri Cetinić i nekadašnja grupa Dubrovački trubaduri. Potonji su sadržali elemente dubrovačke renesansne muzičke tradicije.
Pesma Evrovizije[uredi | uredi izvor]
Hrvatska učestvuje na Pesmi Evrovizije kao nezavisna država od 1993. godine. Od 2013. godine, njegov najbolji plasman do sada je bio 4. u 1996. i 1999.