Huan Manuel Fanhio

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Huan Manuel Fanhio
Fanhio 1952. godine
Lični podaci
Datum rođenja(1911-06-24)24. jun 1911.
Mesto rođenjaBalkarse, Argentina
Datum smrti11. jul 1995.(1995-07-11) (84 god.)
Mesto smrtiBuenos Aires, Argentina
NacionalnostArgentina
Timovi
Statistika karijere
Broj trka52
Šampionati5 puta (1951 1954 1955 1956 1957)
Pobede24
Podijumi31
Pol pozicija29
Najbrži krugovi23
Poena u karijeri245 (277.64)[1]
Prva trkaVelika nagrada Velike Britanije 1950.
Prva pobedaVelika nagrada Monaka 1950.
Poslednja pobedaVelika nagrada Nemačke 1957.
Poslednja trkaVelika nagrada Francuske 1958.

Huan Manuel Fanhio (šp. Juan Manuel Fangio; 24. juna 1911. — 17. jula 1995), često pravopisno nepravilno Fanđo, je argentinski vozač Formule jedan. Fanđo je dominirao prvom decenijom vožnje formule 1.[2] Osvojio je pet titula najboljeg vozača sezone: 1951. sa timom Alfa Romeo, 1954. sa Maseratijem, 1955. sa Mercedes-Bencom, 1956. sa Ferarijem, i 1957. (ponovo) sa Maseratijem. Taj rekord od pet titula je tek nakon pola veka oborio Mihael Šumaher.[3] Fanhio je jedini argentinski vozač koji je osvojio Veliku nagradu Argentine, koju je on osvojio četiri puta u karijeri, više nego bilo koji drugi vozač.[4][5]

Mladost[uredi | uredi izvor]

Fanhio je rođen na praznik Sv. Jovana Krstitelja godine 1911. u Balkarsu, malom gradu u pokrajini Buenos Ajres. Zanimljivo je da je njegov rodni list greškom nosio kao datum rođenja 23. jun.[6] Bio je četvrti od šestoro dece u porodici.[7]

Fanhiov deda Đuzepe Fanhio emigrirao je u Argentinu 1887. godine. Nakon tri godine, zaradivši novac proizvodnjom ugla, uspeo je da kupi farmu u blizini Balkarkenakon. Fanhiov otac Loreto, emigrirao je u Argentinu iz malog grada u središnjoj Italiji, Kastiljone Meser Marino. Njegova majka Herminia Dérano bila je iz mesta Tornarečo. Oba roditelja bili su iz provincije Kjeti u regiji Abruco. Venčali su se 24. oktobra 1903. Živeli su na različitim farmama gde je majka bila domaćica, a otac je radio u građevinarstvu postavši kamenorezački pripravnik.[8]

Kada mu je bilo 13 godina Fanhio je prekinuo školovanje i počeo da radi kao pomoćnik mehaničara,[9] a sa 16 godina već je nastupao kao mehaničar za mušterije svog poslodavca. U to je doba jedva preživeo upalu pluća.[10] Razboleo se nakon fudbalske utakmice u kojoj je preterao s trčanjem što je prouzročilo oštar bol u prsima. Sledeća dva meseca, dok je ležao u postelji, njegovala ga je majka.[8].

Pre formule 1[uredi | uredi izvor]

Započeo je svoju karijeru u Argentini godine 1934., vozeći 1929 Ford model A kojeg je obnovio. Za vreme trka po Argentini, vozio je Ševroletove automobile i bio je argentinski državni prvak godine 1940. i 1941.[11] Prvi put je došao u Evropu za trku godine 1948, kada su ga financirali argentinski autoklub i argentinska vlada.[11] Fanhio je učestvovao u svojoj prvoj trci u Turističkoj kategoriji od 18. do 30. oktobra 1938. kao savozač Luisa Finočietija. Fanhio je vozio većim delom trke i osvojio sedmo mjesto. U novembru iste godine trebao je da učestvuje u takmičenju 400 km Tres Arojosa, ali je trka bila otkazana zbog nesreće.[12]

Tokom 1938. vodio je ekipu Ševroleta u tzv. „Turismo Karetera” klasi takmičeći se za Veliku nagradu Argentine. Iako je trka bila privremeno prekinuta zbog jake kiše, nastavila se u Kordobi, gde je Fanhio ostvario prvu etapnu pobedu za sebe i za ekipu pobedivši u četvrtoj etapi od mesta Katamarka do San Huana.[13] Konačno je u oktobru iste godine, nakon pređenih 9500 km trkujući se na teritoriji Argentine, Bolivije i Perua, osvojio svoju prvu pobedu u klasi „Turismo Karetera” osvajanjem Međunarodne velike nagrade sever. Tako je postao prvak Argentine u toj klasi, prvi ikada koji je vozio za ekipu Ševroleta.[13]

Tokom 1941. pobedio je Oskara Galveza na Velikoj nagradi Žetulio Vargas u Brazilu. Te je godine po drugi put okrunjen za prvaka Argentine u klasi „Turismo Karetera”. Iduće godine pobedio je na trci „Mar i Sieras”, ali je zatim morao da prekine sve s automobilizmom povezane aktivnosti zbog Drugog svetskog rata.[12]

Nakon dužeg perioda trkaće neaktivnosti zbog rata tokom 1946. i 1947. Fanhio se vratio trkama učestvujući u dve trke vozeći čak i Ford T, kao i na trci za Nagradu grada Rosarija.[14]

Formula 1[uredi | uredi izvor]

Fanhiovo prvo učestvovanje na trkama za Velike nagrade dogodilo se 1948. na Velikoj nagradi Francuske u Remsu. Vozio je automobil Simka Gordini startujući sa jedanaeste pozicije, ali je tokom trke odustao. Sledeći pokušaj je došao tek iduće godine u Sanremu. Ovog puta je bio za volanom Maserati 4CLT/48 koji je sponzorirao Automobilski klub Argentine. Dominirao je pobedivši u oba predviđena dela trke i osvojio ukupnu pobedu sa gotovo minutom prednosti ispred poznatog vozača Princa Bire. Tokom 1949. Fanhio je učestvovao u još šest trka za Velike nagrade, pobedivši u četiri, takmičeći se sa vozačima iz najviše klase.

Za razliku od kasnijih vozača Formule 1, Fanhio je započeo svoju trkačku karijeru u već poodmaklom dobu te je u mnogim trkama u kojima je učestvovao bio najstariji učesnik. Kao i ostali vozači njegovog doba trkao se praktično bez ikakve zaštitne opreme na stazama koje uglavnom nisu bile opremljene bilo kakvim sigurnosnim sredstvima. Bio je poznat po tome što se nije ustezao napustiti ekipu i ode u drugu nakon uspešne sezone, pa čak ni usred sezone, ako je mislio da će u drugoj ekipi imati bolji automobil i bolje šanse za uspeh. Nekoliko rezultata koje je postigao u trkama delio je s ekipnim kolegama nakon što bi preuzeo njihov automobil tokom trke kada bi njegov automobil imao tehničkih problema. Pri tome je s njima delio i bodove koji su se računali za svetsko prvenstvo, a što je tada bilo u skladu s važećim pravilima. Vozio je u vreme kada su među njegovim rivalima na stazi bile vozačke legende poput Alberta Askarija, Đuzepa Farine i Stirlinga Mosa. Karijera mu je u znatnoj meri bila pomognuta i financiranjem od strane argentinske vlade pod vodstvom Huana Perona.[15]

Život nakon Formule 1[uredi | uredi izvor]

Fanhio, 1986. u oldtajmeru

Fanhio je bio počasni predsednik ispostave kompanije Mercedes-Benz u Argentini od 1987, godinu dana nakon otvaranja njemu posvećenog muzeja, do smrti 1995. godine. Godine 2011, na stogodišnjicu njegovog rođenja, u sećanje na njega širom sveta su održavane različite svečanosti.

Trkački rekordi[uredi | uredi izvor]

Kompletni rezultati svetskog prvenstva Formule 1[uredi | uredi izvor]

Godina Učesnik Šasija Motor 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 WDC Pts[1]
1950 Alfa Romeo SpA Alfa Romeo 158 Alfa Romeo 158 1.5 L8 s GBR
Ret 		MON
1 		500 SUI
Ret 		BEL
1 		FRA
1 		ITA
Ret* 		2. 27
1951 Alfa Romeo SpA Alfa Romeo 159 Alfa Romeo 158 1.5 L8 s SUI
1 		500 BEL
9 		FRA
1* 		GBR
2 		GER
2 		ITA
Ret 		ESP
1 		1. 31
(37)
1953 Zvanični Alfieri Mazerati Mazerati A6GCM Mazerati A6 2.0 L6 ARG
Ret 		500 NED
Ret 		BEL
Ret* 		FRA
2 		GBR
2 		GER
2 		SUI
4* 		ITA
1 		2. 28
(29 ​1⁄2)
1954 Zvanični Alfieri Mazerati Mazerati 250F Mazerati 250F1 2.5 L6 ARG
1 		500 BEL
1 		1. 42
(57 ​1⁄7)
Dejmler Benz AG Mercedes-Benz W196 Mercedes M196 2.5 L8 FRA
1† 		GBR
4† 		GER
1 		SUI
1 		ITA
1† 		ESP
3
1955 Dejmler Benz AG Mercedes-Benz W196 Mercedes M196 2.5 L8 ARG
1 		MON
Ret 		500 BEL
1 		NED
1 		GBR
2 		ITA
1† 		1. 40
(41)
1956 Skuderija Ferari Lančija-Ferari D50 Ferari DS50 2.5 V8 ARG
1* 		MON
2* 		500 BEL
Ret 		FRA
4 		GBR
1 		GER
1 		ITA
2* 		1. 30
(33)
1957 Zvanični Alfieri Mazerati Mazerati 250F Mazerati 250F1 2.5 L6 ARG
1 		MON
1 		500 FRA
1 		GBR
Ret 		GER
1 		PES
2 		ITA
2 		1. 40
(46)
1958 Skuderija sud amerikana Mazerati 250F Mazerati 250F1 2.5 L6 ARG
4 		MON NED 14. 7
Novi auto klima uređaj Kurtis Kraft 500F Novi 3.0 L8 s 500
DNQ
Huan Manuel Fanhio Mazerati 250F Mazerati 250F1 2.5 L6 BEL FRA
4 		GBR GER POR ITA MOR

* Zajednički pogon .

† Automobil je vozio sa pojednostavljenom karoserijom pune širine .

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b Up until 1990, not all points scored by a driver contributed to their final World Championship tally (see list of points scoring systems for more information). Numbers without parentheses are Championship points; numbers in parentheses are total points scored.
  2. ^ „Juan Manuel FANGIO”. statsf1.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 10. 2018. 
  3. ^ „Statistics Drivers - Wins - By number”. statsf1.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 10. 2018. 
  4. ^ „Statistics Drivers - Wins - By national GP”. statsf1.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 10. 2018. 
  5. ^ „Grands Prix Argentina”. statsf1.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 31. 10. 2018. 
  6. ^ "Biography of Juan Manuel Fangio (Part One 1911–1936)" (in Spanish). Museo Fangio. Retrieved 23 August 2012.
  7. ^ Tremayne, David (18 July 1995). "Obituaries: Juan Manuel Fangio". The Independent.
  8. ^ a b Donaldson, Gerald (2003). Fangio: The Life Behind the Legend. London, England: Random House. ISBN 978-0-7535-1827-4.
  9. ^ "Juan Manuel Fangio – Developed Childhood Interest In Cars". jrank.org. Retrieved 3 August 2012.
  10. ^ "Juan Manuel Fangio – Pieced Together Own Race Car". jrank.org. Retrieved 3 August 2012.
  11. ^ a b Rendall, Ivan (1995) [1993]. The Chequered Flag: 100 years of motor racing. Weidenfeld & Nicolson. ISBN 0-297-83550-5. стр. 166..
  12. ^ а б 2-second-hand-1937-1942 / "Part Two (1937–1942)". Argentina: Official website Fangio Museum. Retrieved 15 February 2011.
  13. ^ а б Sabaris, Gerardo (2010). "Un tributo al chueco ... Biografica". Argentina: jmfangio.org. Retrieved 15 February 2011.
  14. ^ part-1943-1949 / "Part Three (1943–1949)". Argentina: Official website Фанхио Museum. Retrieved 15 February 2011.
  15. ^ Benson, Andrew (27 January 2013). "Pay as you go, go, go: F1's 'pay drivers' explained". BBC Sport (BBC). Pristupljeno 28. siječnja 2013.

Литература[uredi | uredi izvor]

  • Gerald Donaldson. Fangio: The Life Behind the Legend. Virgin Books. ISBN 978-0753518274
  • Karl Ludvigsen. Juan Manuel Fangio: Motor Racing's Grand Master. Haynes Manuals Inc. ISBN 978-1859606254
  • Pierre Menard & Jacques Vassal. Juan-Manuel Fangio: The Race in the Blood. Chronosports. ISBN 978-2847070453

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Huan Manuel Fanhio na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Хуан_Мануел_Фанхио&oldid=27553570”