Mitropolit skopski Firmilijan
Firmilijan Dražić | |
|---|---|
.jpg) | |
| Puno ime | Dimitrije Dražić |
| Datum rođenja | 20. avgust 1852. |
| Mesto rođenja | Šabac, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 7. decembar 1903. (51 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija |
Firmilijan Dražić (svetovno ime Dimitrije Dražić; 20. avgust 1852 — 7. decembar 1903) bio je skopski mitropolit, od 1902. do 1903. godine. Prvi je Srbin na čelu Skopske eparhije nakon ukidanja Pećke patrijaršije.[1]
Jedan od najučenijih sveštenika[uredi | uredi izvor]
Rođen je u Šapcu 20. avgusta 1852. godine kao Dimitrije Dražić. U Šapcu je završio gimnaziju, i četiri godine je bio trgovac.[2] Zamonašio se 1869. godine u manastiru Petkovici.[3] Bogosloviju je pohađao u Beogradu.[2] Teologiju je studirao prvo na ostrvu Halki u Mramornom moru, a onda u Atini.[1] Filozofiju je studirao u Pragu, nakon beogradske bogoslovije. Da bi se izdržavao u Češkoj, radio je i kao zidarski pomoćnik. Od 1876. do 1878. godine administrirao je Vranjskom eparhijom.[2] Tokom 1880. izabran je za profesora beogradske bogoslovije.[2] Smatrali su ga jednim od najučenijih i najaktivnijih predstavnika crkve.[2]
Rektor bogoslovije[uredi | uredi izvor]
Tokom 1883. godine nudili su mu tada upražnjen položaj mitropolita Srbije, ali Firmilijan je odbio tu čast.[1] Nakon toga postao je arhimandrit.[2] Bio je učitelj kraljevića Aleksandra Obrenovića.[1][2] Kada je izabran za rektora beogradske bogoslovije osnovao je fond siromašnih bogoslova i kao novinu uveo javna predavanja.[2] Jedno vreme uređivao je Vesnik Srpske Crkve. Jedan je od osnivača Društva Sveti Sava tokom 1886. godine. Otišao je u Čikago 1891. godine na poziv američkih Srba i tu je jedno kraće vreme bio njihov paroh.[2]
Borba za Skopsku eparhiju i izbor za mitropolita[uredi | uredi izvor]
Nakon Amerike otišao je u Carigrad da odatle pomogne srpskoj crkvi. Bilo je to teško vreme za srpsku pravoslavnu crkvu unutar Osmanskoga carstva, jer su Carigradska patrijaršija i Bugarska egzarhija imale zvanične dozvole turskih vlasti za nesmetan rad, a srpska crkva je morala da radi ilegalno ili u okvirima Carigradske patrijaršije. Bugarski egzarhat je nastojao da spreči funkcionisanje Srpske pravoslavne crkve u delu Stare Srbije koji uglavnom obuhvata današnju Makedoniju. Rad Egzarhata bio je najpre usmeren na preotimanje patrijaršijskih crkava i proterivanje njihovih sveštenika, a zatim i na sve one koji su se opirali bugarizaciji. Na udaru su se ubrzo našli i srpski sveštenici, učitelji i narodni prvaci. Srpska crkva je imala pravo da djeluje samo u okviru Carigradske patrijaršije, koja je bila pod grčkom kontrolom. U Carigradu je Firmilijan blisko sarađivao sa Stojanom Novakovićem. Pet godina je trajala diplomatska borba za skopsku mitropolijsku stolicu. Izabran je 1897. za administratora Skopske eparhije, a 1899. za mitropolita Skopske eparhije.[2] Nakon ukidanja Pećke patrijaršije bio je prvi Srbin, koji je dobio taj položaj.[2] Međutim zbog velikih otpora rukopoložen je tek 15. juna 1902.[2]
Pošto je u to vreme u Turskom carstvu još uvek važila podela narodnosti na zvanične milete, vladiku Firmilijana je zabrinjavalo odsustvo zvaničnog priznanja srpskog mileta, usled čega su Srbi bili ubrajani u "Rumski milet" (pod dominacojom grčkih Fanariota) ili u "Bugarski milet" (pod dominacijom Bugarske egzarhije). U tom smislu, vladika se 12. avgusta 1903. godine požalio konzulu Kraljevine Srbije u Skoplju: "U turskoj carevini uopšte sve su narodnosti podeljene: 1. na muslomane, 2. na Grke (rүm-milet) i 3. na Bugar-milet, a Srba nema nigde pa i ako su ove zemlje Turci uzeli samo od Srba i Srbi su u njima živeli i imali svoju carevinu a danas pred Turcima nema ih nigde označenih i zabeleženih kao Srba kao da ih nikad nije ni bilo!" Time je vladika ukazao na potrebu da u Turskom carstvu i Srbi budu priznati pod svojim narodnim imenom.[4]
Nakon što je postao mitropolit optuživan je više puta zbog pijanstva i nemorala. Bio je blisko povezan sa ozloglašenim Jovanom Ćirkovićem, što ga je dovelo na loš glas među Srbima u mitropoliji. Mitropolit Firmilijan je umro 1903. godine u Beogradu, u 52. godini, kao gost kod svog brata Pere Dražića hotelijera.
Objavio je 10 knjiga bogoslovsko-teološkog sadržaja[3]:
- I-III - "Tumačenje jevanđelja sa besedama",
- IV - Parohialnik Trebnik,
- V - Dogmatičko bogoslovlje I,
- VI - Dogmatičko bogoslovlje II,
- VII - Biblijko pastirski deo,
- VIII - Dogmatičko moralni deo,
- IX - Udžbenici i hrišćanski dom,
- X - Poučni deo,
Reference[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Beograd: Evro.
- Grujić, Radoslav (1935). Skopska mitropolija: Istoriski pregled do obnovljenja Srpske patrijaršije 1920 g. Skoplje.
- Novaković, Stojan (1895). Carigradska Patrijaršija i pravoslavlje u Evropskoj Turskoj: Razmatranja u prilog raspravi crkveno-prosvetnog pitanja u Evropskoj Turskoj. Beograd.
- Simić, Svetislav (1902). Skopaljsko vladičansko pitanje 1897-1902. Beograd.
- Slijepčević, Đoko M. (1966). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 2. Minhen: Iskra.
