Tibor Varadi
| Tibor Varadi | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Portret Varadija sa stranice SANU | |||||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||||
| Ime pri rođenju | Tibor Varadi | ||||||||||||||||||
| Datum rođenja | 25. maj 1939. | ||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Petrovgrad, Kraljevina Jugoslavija | ||||||||||||||||||
| Univerzitet | Univerzitet Harvard | ||||||||||||||||||
| Profesija | doktor pravnih nauka | ||||||||||||||||||
| Porodica | |||||||||||||||||||
| Porodica | Imre Varadi (deda) | ||||||||||||||||||
| Politička karijera | |||||||||||||||||||
| Politička stranka | Udruženje za jugoslovensku demokratsku inicijativu (1989–1992) | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Tibor Varadi (mađ. Várady Tibor, Petrovgrad, 25. maj 1939) srpski je pravnik[1], penzionisani profesor Pravnog fakulteta Univerziteta u Novom Sadu, profesor emeritus Centralnoevropskog univerziteta u Budimpešti i Univerziteta Emori u Atlanti.[2] Bio je ministar pravde SR Jugoslavije u Vladi Milana Panića 1992. godine.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Poreklo i obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Rođen je 25. maja 1939. godine u Petrovgradu, u porodici uglednih advokata mađarskog porekla. Otac i deda Imre Varadi su u gradu imali advokatsku kancelariju od 1893. godine. Deda je bio i senator Kraljevine Jugoslavije. Kao dete je naučio srpski, mađarski i nemački jezik, koji su se gotovo simultano govorili u gradu, a zatim je naučio i francuski jezik. Tokom 1943. godine, dobio je mlađu sestru.
Osnovne studije na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu je završio 1962. godine. Dobio je Fulbrajtovu stipendiju za studije prava na Univerzitetu Harvard i tako je postao prvi istočnoevropski student na ovom univerzitetu od kraja Drugog svetskog rata.[3] Tu je stekao titulu magistra pravnih nauka 1967. godine, a zatim dobija stipendiju Univerzitetu Harvard za nastavak studija, te je ovde i doktorirao 1970. godine.[2]
Akademska karijera[uredi | uredi izvor]
Od diplomiranja 1962. do 1963. godine je bio advokatski pripravnik u Zrenjaninu. Te godine je postao asistent na Pravnom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu, gde je postepeno napredovao do zvanja redovnog profesora[2] i to ostao do penzionisanja 1993. godine.
Držao je predavanja na Univerzitetu Kalifornije u Berkliju, Univerzitet Florida, Univerzitetu Kornel, Univerzitetu Emori) i na Centralnoevropskom univerzitetu u Budimpešti. Na Univerzitetu Emori i Centralnoevropskom univerzitetu ima zvanje profesora emeritusa.
Za dopisnog člana Vojvođanske akademije nauka i umetnosti je izabran 3. decembra 1987. godine. Potom je 29. maja 1991. godine izabran za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti, a za redovnog člana 30. oktobra 2003. godine. U SANU obavlja dužnost predsednika Odbora za proučavanje nacionalnih manjina i ljudskih prava i predsednika Odbora za proučavanje života i običaja Roma, kao i člana Akademijskog odbora za saradnju sa našim naučnicima i umetnicima u inostranstvu.[2]
Uredništvo stručnih časopisa[uredi | uredi izvor]
Bio je urednik časopisa Új Symposion (1969-1971), glavni i odgovorni urednik časopisa LÉTÜNK (1990-1999) i član uredništva Arhiva za pravne i društvene nauke. Takođe, bio je član redakcije Jugoslovenske revije za međunarodno pravo, stalni korespondent pravnog časopisa Netherlands International Law Review (1985-2005); član liste glavnih saradnika pravnog časopisa Revue de l’Arbitrage (1983-1994) i član uredništva Croatian Yearbook of International Commercial Arbitration (1998-).[4][2]
Članstvo u stručnim udruženjima[uredi | uredi izvor]
Član je ILA (Svetsko udruženje za međunarodno pravo) (1970‒); član Société de la Legislation compare (1980‒); predsednik Panela Asser College Europe (1996‒2001); član International Academy of Comparative Law (2006‒); član American Bar Association (2006‒); član Society of European Contract Law (2006‒); član Društva književnika Vojvodine (1975‒).[2]
Politička karijera[uredi | uredi izvor]
Varadi je bio jedan od osnivača Udruženja za jugoslovensku demokratsku inicijativu. Kao kandidat ovog udruženja na parlamentarnim izborima 1990. godine, izabran je za narodnog poslanika Narodne skupštine Republike Srbije, a ujedno je bio i jedini poslanik sa ove izborne liste.
Od 14. jula do 29. decembra 1992. godine, Varadi je bio ministar pravde Savezne Republike Jugoslavije u Vladi Milana Panića. Ranije se nije poznavao sa Panićem, već ga je za ministarsko mesto preporučila činjenica da ima doktorat sa Harvarda.
Međunarodni sud pravde u Hagu[uredi | uredi izvor]
Od 2001. do 2004. godine je bio glavni pravni savetnik pri Ministarstvu inostranih poslova Savezne Republike Jugoslavije. Između 2001. i 2008. godine, bio je zastupnik SR Jugoslavije (SCG, odnosno Srbije) pred Međunarodnim sudom pravde u Hagu
Priznanja i nagrade[uredi | uredi izvor]
- Nagrada „Stražilovo”, za knjigu eseja Mit i moda, 1979.[2]
- Nagrada „Vitez poziva”, 2007.[5]
- Nagrada grada Zrenjanina, 2016.[6]
- Nagrada „Kornel Senteleki”, za doprinos književnosti Mađara u Vojvodini, 2018.[7]
- Nagrada Mađarske akademije nauka Laureatus Academiae, 2019.[2]
- Nagrada „Karolj Sirmai”, 2022.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Tibor Varadi”. Društvo književnika Vojvodine. Pristupljeno 5. 2. 2024.
- ^ a b v g d đ e ž „VARADI TIBOR”. Ogranak SANU u Novom Sadu. Pristupljeno 5. 2. 2024.
- ^ „Životni intervju - Tibor Varadi: Kako su nacionalisti pobedili intelektualce”. Nedeljnik. 513. 10. novembar 2021.
- ^ „Tibor Varadi”. Srpska akademija nauka i umetnosti.
- ^ „Dodeljene nagrade "Vitez Poziva"”. Blic.rs. Pristupljeno 6. 3. 2023.
- ^ „Krestić i Varadi među dobitnicima Nagrada grada Zrenjanina”. JMU Radio-televizija Vojvodine. Pristupljeno 6. 3. 2023.
- ^ „Tibor Varadi dobitnik nagrade „Kornel Senteleki“”. Pristupljeno 6. 3. 2023.
