Abudža

Uredi veze
Koordinate: 9° 05′ 00″ S; 7° 32′ 00″ I / 9.083333° S; 7.533333° I / 9.083333; 7.533333
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Abudža
Abuja
Kolažni prikaz gradskih znamenitosti
Zastava
Zastava
Administrativni podaci
Država Nigerija
Savezna državaFederalni distrikt Nigerije
Stanovništvo
Stanovništvo‍
 — 2011.1.235.880 [1][2][3]
Geografske karakteristike
Koordinate9° 05′ 00″ S; 7° 32′ 00″ I / 9.083333° S; 7.533333° I / 9.083333; 7.533333
Aps. visina840 m
Površina713[4] km2
Abudža na karti Nigerije
Abudža
Abudža
Abudža na karti Nigerije
Veb-sajt
fct.gov.ng/fcta

Abudža (engl. Abuja)[5] je glavni grad Nigerije. Grad je 2016. godine imao 778.462 stanovnika, i osmi je po veličini u Nigeriji.[6][7] Nalazi se blizu ušća reke Benue u Niger, u regionu savana sa umerenom klimom.

Da ne bi favorizovali nijednu od tri glavne etničke grupe 1976. donesena je odluka da se glavni grad prebaci iz Lagosa,[8] kojim je dominirao narod Joruba, u neutralan region.[9] Nacrtavši ukrštene linije „H“ na karti Nigerije, bivši šef države Muritala Mohamed je došao do slabo naseljene zone povoljne za razvoj. Tako je formiran Federalni distrikt Nigerije, površine 7.315 km², u kome je izgrađena Abudža. Radovi su započeti tek 1981. Parlament je prebačen 1987, i Abudža je postao glavni grad 1991. Ime je dobio po jednom selu udaljenom 50 km od grada. Abudža je podeljena u četiri distrikta: Centralni distrikt, distrikt Garki, distrikt Vuse i distrikt Maitama.

Geografiju Abudže definiše Aso Rok, monolit visine 400 m (1.300 ft) koji je ostao od vodene erozije. Predsednički kompleks, Narodna skupština,[10] Vrhovni sud i veći deo grada protežu se južno od stene. Zuma Rok, monolit od 792 m (2.598 ft), leži severno od grada na brzom putu za Kadunu.

Na popisu stanovništva iz 2006. godine, grad Abudža imao je 776.298 stanovnika[11] što ga je učinilo jednim od deset najmnogoljudnijih gradova u Nigeriji (zauzevši osmo mesto od 2006. godine). Prema Ujedinjenim nacijama, Abudža se uvećala za 139,7% između 2000. i 2010. godine, što je čini najbrže rastućim gradom na svetu.[12] Prema podacima iz 2015, grad beleži godišnji rast od najmanje 35%, zadržavajući svoju poziciju najbrže rastućeg grada na afričkom kontinentu i jednog od najbrže rastućih na svetu.[13] Od 2016. godine gradsko područje Abudže procenjuje se na šest miliona ljudi, što je stavlja iza samo Lagosa kao najmnogoljudnijeg metro područja u Nigeriji.[3][14]

Glavna verska mesta uključuju Nigerijsku nacionalnu džamiju i Nigerijski nacionalni hrišćanski centar. Grad opslužuje Međunarodni aerodrom Namdi Azikive. Abudža je poznata po tome što je jedan od retkih namenski izgrađenih glavnih gradova u Africi, kao i jedan od najbogatijih.[15]

Abudža je nigerijski administrativni i politički glavni grad. Takođe je ključni glavni grad na afričkom kontinentu zbog geopolitičkog uticaja Nigerije u regionalnim poslovima.[16] Abudža je takođe konferencijski centar i svake godine ugošćuje razne sastanke, poput sastanka šefova vlada Komonvelta 2003. i sastanaka Svetskog ekonomskog foruma (Afrika) 2014. godine.[17][18]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Nacionalna džamija

Abudža je smeštena u središnjem delu Nigerije. Reljef oko grada je brdovit. Na severnom ulazu u grad je visoki monolit (kameno brdo u jednom komadu) Zuma Rok koji se uspoređuje s poznatim australskim monolitom Uluru. Na njemu je neobičan oblik koji podseća na lice čoveka. Preko grada teče više vodenih tokova. Zapadno od grada je jezero Džabi koje je rekreacijski centar. Nadmorska visina je 360 m (1.180 ft).[19]

Klima[uredi | uredi izvor]

Abudža pod Kepenovoj klimatskoj klasifikaciji ima tropsku vlažnu i suvu klimu (Kepen: Aw). Abudža godišnje ima tri seta vremenskih uslova. To uključuje toplu, vlažnu kišnu sezonu i jarko sušnu sezonu. Između njih dve, postoji kratka kombinacija harmatana koju izaziva severoistočni pasat, sa glavnim obeležjem prašnjave sumaglice i suvoće. Sezona kiša počinje od aprila i završava se u oktobru, kada dnevne temperature dostižu od 28 °C (82,4 °F) do 30 °C (86,0 °F), a noćne najniže oko 22 °C (71,6 °F) do 23 °C (73,4 °F). U sušnoj sezoni dnevne temperature mogu da dosegnu i do 40 °C (104,0 °F), a noćne modu pasti do 12 °C (53,6 °F). Čak i najhladnije noći mogu da prate dnevne temperature znatno iznad 30 °C (86,0 °F). Velike nadmorske visine i talasasti teren Abudže deluju kao moderirajući uticaj na vremenske prilike na teritoriji. Položaj grada u unutrašnjosti dovodi do toga da su dnevne razlike u temperaturi mnogo veće od primorskih gradova sa sličnom klimom kao što je Lagos.

Kiše u Abudži odražavaju položaj teritorije na vetrovitoj strani platoa Jos i zoni rastućih vazdušnih masa, a grad prima česte padavine tokom kišne sezone od aprila do oktobra svake godine.[20]

Klima Abudže
Pokazatelj \ Mesec .Jan. .Feb. .Mar. .Apr. .Maj. .Jun. .Jul. .Avg. .Sep. .Okt. .Nov. .Dec. .God.
Apsolutni maksimum, °C (°F) 36,0
(96,8) 		38,4
(101,1) 		39,7
(103,5) 		39,0
(102,2) 		39,3
(102,7) 		34,0
(93,2) 		32,0
(89,6) 		31,2
(88,2) 		31,0
(87,8) 		35,0
(95) 		37,9
(100,2) 		37,6
(99,7) 		39,7
(103,5)
Maksimum, °C (°F) 33,7
(92,7) 		37,1
(98,8) 		37,0
(98,6) 		34,9
(94,8) 		33,7
(92,7) 		30,4
(86,7) 		28,9
(84) 		28,4
(83,1) 		29,3
(84,7) 		30,1
(86,2) 		34,7
(94,5) 		34,8
(94,6) 		32,75
(90,95)
Prosek, °C (°F) 26,1
(79) 		28,7
(83,7) 		30,5
(86,9) 		28,9
(84) 		28,6
(83,5) 		26,9
(80,4) 		25,9
(78,6) 		24,8
(76,6) 		25,4
(77,7) 		27,0
(80,6) 		28,0
(82,4) 		27,6
(81,7) 		27,37
(81,26)
Minimum, °C (°F) 19,2
(66,6) 		22,2
(72) 		25,4
(77,7) 		24,5
(76,1) 		24,4
(75,9) 		23,4
(74,1) 		23,1
(73,6) 		22,4
(72,3) 		22,7
(72,9) 		23,6
(74,5) 		21,1
(70) 		20,8
(69,4) 		22,73
(72,93)
Apsolutni minimum, °C (°F) 15,0
(59) 		18,6
(65,5) 		20,0
(68) 		21,7
(71,1) 		21,6
(70,9) 		20,8
(69,4) 		20,3
(68,5) 		20,0
(68) 		20,0
(68) 		21,6
(70,9) 		17,0
(62,6) 		17,0
(62,6) 		15
(59)
Količina kiše, mm (in) 3
(0,12) 		7
(0,28) 		16
(0,63) 		73
(2,87) 		137
(5,39) 		187
(7,36) 		216
(8,5) 		272
(10,71) 		233
(9,17) 		117
(4,61) 		7
(0,28) 		2
(0,08) 		1,270
(50)
Dani sa kišom 0,1 0,2 1,3 3,2 9,4 10,3 13,0 17,2 15,9 8,0 0,3 0,1 79
Izvor: Deutscher Wetterdienst.[21]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Nigerijska vlada je nakon proglašenja nezavisnosti države često razmišljala o preseljenju glavnog grada iz Lagosa, koji je jedan od najvećih afričkih gradova i u to doba se brzo povećavao. Nigerijska vlada je smatrala da će preseljenjem glavnog grada smanjiti pritisak stanovništva na Lagos i da će on prestati da brzo raste. Nastao je problem oko izbora lokacije novog glavnog grada s obzirom da Nigerija ima mnogo raznih etničkih grupa i pojavilo se pitanje na čijoj će teritoriji biti glavni grad.

Izabrana je teritorija u središtu države koji je izdvojena kao Savezna teritorija glavnog grada (engl. Federal Capital Teritory) i na njoj je krajem 1970-ih godina počela izgradnja novog glavnog grada. Pozvan je jedan od najpoznatijih svetskih arhitekata, Kenzo Tange iz Japana, koji je dizajnirao osnovnu strukturu grada. Stvoren je konzorcijum američkih poduzeća koji je planski gradio grad. U novi grad su brzo počeli dolaziti doseljenici, tako da se vrlo brzo širio. Veći deo grada je sagrađen do 1980. godine, a 1991. je službeno postao glavnim gradom. Abudža je izabrana za sedište Ekonomske zajednice zapadnoafričkih zemalja (ECOWAS).

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Demografija
2011.
1.235.880

Privreda[uredi | uredi izvor]

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Abudža je takođe poznata kao jedna od država u Nigeriji koja pruža kvalitetno univerzitetsko obrazovanje. Ovaj grad brzo postaje atrakcija za studente zbog sve većeg prisustva i javnih i privatnih univerziteta.[22]. Ispod je lista javnih univerziteta u Abudži.

Univerziteti[uredi | uredi izvor]

Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Federal Capital Territory (Nigeria)”. City Population. Pristupljeno 26. 10. 2015. 
  2. ^ Demographia (januar 2015). Demographia World Urban Areas (PDF) (11th izd.). Pristupljeno 2. 3. 2015. 
  3. ^ a b Jaiyeola, Andrews. „FCT Minister Harps on Development of Satellite Towns”. Arhivirano iz originala 6. 8. 2017. g. Pristupljeno 22. 11. 2016. 
  4. ^ „Federal Capital Territory (Nigeria)”. City Population. Pristupljeno 26. 10. 2015. 
  5. ^ „Define Abuja's at Dictionary.com”. dictionary.com. Random House, Inc. Pristupljeno 14. 4. 2015. 
  6. ^ „Federal Republic of Nigeria Official Gazette” (PDF). web.archive.org. 19. 3. 2013. Arhivirano iz originala 19. 03. 2013. g. Pristupljeno 18. 7. 2019. 
  7. ^ Roman Adrian Cybriwsky, Capital Cities around the World: An Encyclopedia of Geography, History, and Culture, ABC-CLIO, USA, 2013, p. 2
  8. ^ Cybriwsky, Roman A., author. Capital cities around the world : an encyclopedia of geography, history, and culture. ISBN 9781610692489. OCLC 862077105. 
  9. ^ „Life of poverty in Abuja's wealth”. news.bbc.co.uk. BBC News, Tuesday, 13 February 2007. 2007-02-13. Pristupljeno 2007-08-10. 
  10. ^ „National Assembly | Federal Republic of Nigeria”. www.nassnig.org. Arhivirano iz originala 01. 06. 2020. g. Pristupljeno 2020-05-30. 
  11. ^ „Legal Notice on Publication of 2006 Census Final Results” (PDF). Policy and Legal Advocacy Centre. Arhivirano iz originala (PDF) 19. 3. 2013. g. Pristupljeno 10. 6. 2012. 
  12. ^ „World's Fastest Growing Cities are in Asia and Africa”. Euromonitor. 2. 3. 2010. Arhivirano iz originala oktobar 2015. g. Pristupljeno 26. 10. 2015. 
  13. ^ „Top 5 Cities To Do Business in Nigeria. ABUJA Is 2nd”. Abuja Facts. 22. 4. 2015. Arhivirano iz originala 4. 2. 2016. g. Pristupljeno 26. 10. 2015. 
  14. ^ „Abuja Nigeria”. ftan.org.ng. Arhivirano iz originala 08. 08. 2021. g. Pristupljeno 2020-05-30. 
  15. ^ Murray, Senan. "Life of poverty in Abuja's wealth." BBC. Tuesday 13 February 2007. Retrieved 12 September 2011.
  16. ^ „The Nigeria Capital City – AMLSN – Salt City 2020” (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 26. 02. 2022. g. Pristupljeno 2021-01-23. 
  17. ^ „The Nigeria Capital City – AMLSN – Salt City 2020” (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 26. 02. 2022. g. Pristupljeno 2020-05-12. 
  18. ^ „Aso Rock Declaration on Development and Democracy: Partnership for Peace and Prosperity | The Commonwealth”. thecommonwealth.org. Arhivirano iz originala 26. 01. 2022. g. Pristupljeno 2020-05-30. 
  19. ^ „Abuja”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 27. 1. 2021. 
  20. ^ „Abuja Nigeria Tourist Information”. Touristlink.com. Arhivirano iz originala 24. 3. 2013. g. Pristupljeno 2013-08-30. 
  21. ^ Klimatafel von Abuja. Retrieved 1 October 2012.
  22. ^ says, George Kato (2021-06-13). „2021 Update List Of Private Universities in Abuja Accredited By NUC”. Latest JAMB News | All Nigerian Universities News (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 09. 07. 2021. g. Pristupljeno 2021-07-06. 
  23. ^ „Welcome to AUST — AUST”. aust.edu.ng. Arhivirano iz originala 18. 09. 2023. g. Pristupljeno 2021-06-29. 
  24. ^ „Discover Baze University”. bazeuniversity.edu.ng. Pristupljeno 2021-06-29. 
  25. ^ „Home | National Open University of Nigeria”. nou.edu.ng. Pristupljeno 2021-06-29. 
  26. ^ „NUC releases names of universities approved for post-graduate programmes (FULL LIST)” (na jeziku: engleski). 2018-05-24. Pristupljeno 2021-06-29. 
  27. ^ siteadmin (2021-06-18). „Buhari’s Minister, Keyamo At University Lecture Says Nigerians Will Beg For Return Of Disbanded SARS, Students Mock Him”. Sahara Reporters. Pristupljeno 2021-06-29. 
  28. ^ editor (2020-05-10). „Covid 19: Lockdown Has not Disrupted Our Academic Activities, Says Nike Varsity”. THISDAYLIVE (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-06-29. 
  29. ^ editor (2021-06-15). „UniAbuja Calls for Good Governance, Holds Maiden Leadership Retreat”. THISDAYLIVE (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-06-29. 
  30. ^ „Veritas University Abuja”. www.veritas.edu.ng. Pristupljeno 2021-06-29. 
  31. ^ „Police asked us to have minimal activities on campus — Veritas varsity VC”. Vanguard News (na jeziku: engleski). 2021-05-08. Pristupljeno 2021-06-29. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Cybriwsky, Roman A., author. Capital cities around the world : an encyclopedia of geography, history, and culture. ISBN 9781610692489. OCLC 862077105. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Абуџа&oldid=27707433”