Bogdan Brecelj

bogdan brecelj
dr Bogdan Brecelj
Lični podaci
Datum rođenja	(1906-06-05)5. jun 1906.
Mesto rođenja	Gorica, Austrougarska
Datum smrti	9. septembar 1986.(1986-09-09) (80 god.)
Mesto smrti	Ljubljana, SR Slovenija, SFR Jugoslavija
Profesija	lekar
Delovanje
Član KPJ od	1943.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija
Čin	pukovnik u rezervi
Odlikovanja

Bogdan Brecelj (Gorica, 5. jun 1906 — Ljubljana, 9. septembar 1986) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, doktor medicinskih nauka, univerzitetski profesor, lekar, sanitetski pukovnik JNA, akademik i junak socijalističkog rada.

Biografija

Bogdan Brecelj je rođen u Gorici, 5. juna 1906. godine. Nakon osnovne škole i gimnazije, studirao je medicinu u Beču i Inzbruku, gde je i doktorirao 1929. godine. Specijalizovao je hirurgiju 1935. godine u Ljubljani, a u Berlinu, Bolonji, Beču, Pragu i Padovi ortopediju 1937. godine. Iste godine je preuzeo vođstvo Hirurško-ortopedskog odeljenja u Ljubljani.

Bogdan Brecelj u hirurškoj ambulanti bolnice Hrastnik, 1944.

Bio je jedan od osnivača Medicinskog odbora Oslobodilačkog fronta u Ljubljani. Italijanski fašisti su ga zbog toga dva puta hapsili 1943. godine a on je uspeo da pobegne i prebaci se na oslobođenu teritoriju gde se priključio Narodnooslobodilačkoj borbi i do kraja rata je obavljao različite funkcije. Od 1944. bio je glavni hirurg u medicinskom delu Glavnog štaba Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Slovenije. Godine 1945. postao je regionalni organizacioni sekretar Narodnooslobodilačkog odbora Slovenačkog primorja i Trsta.

Po završetku rata, na Medicinskom fakultetu u Ljubljani izabran je za prodekana 31. avgusta 1945. godine, a 1946. osnovao je katedru za Kliničku ortopediju na Medicinskom fakultetu. Takođe je bio zaslužan za organizovanje ortopedskih bolnica za lečenje osteoartikularne tuberkuloze širom Slovenije, u Rovinju, Šempeteru pri Gorici i Alkaranu i osnovanih institucija za rehabilitaciju: Dom omladine osoba sa invaliditetom Kamnik, Institut za rehabilitaciju LRS Ljubljana i Centar za medicinsku rehabilitaciju Laško. Od 1947. godine bio je lični lekar, a 1951. godine je bio član lekarske ekipe koja je operisala Josipa Broza Tita. Godine 1948. osnovao je prvu fizioterapeustku školu u Rovinju. Na njegov predlog, 1958. uveden je studijski predmet na studijama medicine Osnove fizioterapije i rehabilitacije. Pod njegovim rukovodstvom uvedene su nove metode lečenja: atroplastika sa protezom, otvoreni tretman osteoartikularna tuberkuloze koristeći konzervativnu homoiotransplantatov kost i organizovao je koštanu banku prvu u Sloveniji, koja je bila prva te vrste u Jugoslaviji. Uveo je novi metod hirurškog lečenja kongenitalne dislokacije kuka, koristeći osteosintetički materijal. Takođe je usavršio sektor prve pomoći i 20 godina je vodio Gorsku službu spasavanja, organizovajući brojne kurseve vezane za planinsko spasavanje. U vreme bolesti predsednika SFRJ Josipa Broza Tita, od 3. januara 1980. do njegove smrti, 4. maja 1980. godine, bio je šef lekarskog konzilijuma.

Bogdan Brecelj (prvi zdesna) i lekarsko osoblje nakon operacija Josipa Broza Tita, 1951.

Akademik Brecelj bio je redovni član Slovenačke akademije nauka i umetnosti (SAZU) od 1949. godine, dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) od 1961. godine i Hrvatske akademije nauka i umetnosti (HAZU) od 1963. godine kao i član Sovjetske akademije medicinskih nauka, počasni član Slovenačke medicinske asocijacije i Međunarodnog društva za ortopedsku hirurgiju i traumatologiju.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden junaka socijalističkog rada, Orden jugoslovenske zastave sa lentom, Orden Republike sa zlatnim vencem, Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom i Orden rada sa crvenom zastavom.

Dobitnik je Nagrada AVNOJ-a 1968. godine i Nagrade Kidrič 1986. godine.

Godine 1967. postao je član Saveta Federacije. Nakon odlaska u penziju 1976. godine, izabran je za počasnog profesora Ljubljanskog univerziteta. Na stogodišnjicu slovenačkog lekarskog društva izabran je za počasnog člana.

Autor je nekoliko knjiga i preko 100 stručnih naučnih radova u domaćim i međunarodnim časopisima.

Njegov otac Anton Brecelj bio je lekar, dok je njegov brat Marijan Brecelj bio društveno-politički radnik i narodni heroj Jugoslavije.

Literatura

• Jugoslovenski savremenici: ko je ko u Jugoslaviji. „Hronometar”, Beograd 1970. godina.
• Vojni leksikon. „Vojnoizdavački zavod” Beograd, 1981. godina.

Spoljašnje veze

• Biografija na sajtu SANU