Branko Tanazević

Branko Tanazević
Lični podaci
Datum rođenja	1876.
Mesto rođenja	Čakovo, Austrougarska
Datum smrti	1945.
Mesto smrti	Beograd, Kraljevina Jugoslavija

Branko Tanazević (Čakovo, Banat, 1876 — Beograd, 1945) bio je jedan je od najpoznatijih srpskih arhitekata secesije i srpsko-vizantijskog (srpskog nacionalnog) stila, koje je uspešno spojio u svojim delima. Završio je dva fakulteta: Tehnički fakultet u Beogradu, odsek mašinstvo i arhitekturu u Minhenu.

Biografija i dela

Ministarstvo prosvete

Otac mu je bio lekar, poreklom iz Vojvodine. Po pozivu prijatelja lekara i predsednika vlade Vladana Đorđevića, prelazi u Srbiju. Majka mu je bila iz porodice Dositeja Obradovića. Branko Tanazević najizrazitiji predstavnik nacionalnog stila u srpskoj arhitekturi prve decenije 19. veka, inspiraciju je crpeo i iz profanog narodnog neimarstva, ugledajući se na moravsku kuću sa lucima, umetnički vez i savremeno ćilimarstvo u Srbiji.

Svoja shvatanja izlagao je u stručnoj periodici postajući, uz dekoratera Dragutina Inkiostrija (1866 —1942), glavni ideolog nacionalnog arhitektonskog »preporoda«. Otud su i njegovi objekti postali sinonim »savremenog«, umesto konzervativnog i mimetičkog smera nacionalnog stila.

Na svom prvom delu - zgradi Telefonske centrale, Kosovska 47, u Beogradu (1905 —1908. ), Tanazević je uspešno pomirio tradiciju i modernitet, plasirajući na njenom asimetričnom pročelju, završenom ugaonom rebrastom secesijskom kupolom, raznovrsne »neomoravske« otvore, polihromne površine i keramoplastične motive. Veliki prozori širokog rizalita zapremaju znatne površine zidnog platna, dok je plitka plastika, svedena na ravan fasade, sastavljena od pseudomedievalnih rozeta i šahovskih polja. Uz fuge u prizemlju, kojima se aludira na vizantijsko građenje i prepletnu ornamentiku, stvorena je živopisna struktura, slična ostvarenjima tadašnjeg srpskog ćilimarstva. Potkrovni venac ponovo je probijen, a otvori se shodno internacionalnoj praksi Art Nuvoa od prizemlja ka vrhu brojčano umnožavaju i dimenzionalno usitnjavaju.

U asimetričnoj kompoziciji fasade Ministarstva prosvete (kasnije Dom Vukove zadužbine) (1912—1913), neosrednjovekovna polihromija, prepletna ornamentika, trolisni zabat i grb Kraljevine Srbije, vešto su ukomponovani sa secesijskim pilastrima, plastikom i završecima elevacije. Uzbudljive svetlo-tamne kontraste, naglašene na polihromnim ćilim fasadama javnih zdanja, ovaj autor je ponovio i na kući Jovana i Maksima Nikolića (1912—1914), gde se reljefom Sv. Đorđa u zabatu kompozicije i koloritom izvedenim iz srpske trobojke jasno prepoznaje ideologija nacionalnog stila.

Od pedesetak Tanazevićevih projekata, svakako treba izdvojiti kuću braće Nikolić, u Ulici Njegoševoj 11 u Beogradu. Zanimljiva, belo-crvena fasada u spoju secesije i moravskog stila, jedan je od najlepših ukrasa Cvetnog trga.

Tanazević je osmislio paviljon Kraljevine Srbije na međunarodnoj izložbi u Torinu 1911. godine.

Prosvetni rad

Pored arhitektonskog stvaralaštva, Tanazević je bio i profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, gde je predavao: Ornamentiku, Dekoraciju, Modelovanje i Uređenje gradova.

Kao nastavnik tadašnjeg Arhitektonskog odseka Tehničkog fakulteta, arh. Branko Tanazević je sa arh. Nikolom Nestorovićem projektovao zgradu tehničkih fakulteta u Beogradu. Podignuta je 1931. godine, a izgradnja je počela 1926.

Galerija

• 
  Telefonska centrala u Beogradu, 1905 — 1908.
• 
  Projekat Opštinskog doma u Kragujevcu, 1911
• 
  Vukova zadužbina u Beogradu (ranije Ministarstvo prosvete), 1912 — 1913
• 
  Zgrada muzeja Toplice u Prokuplju (ranije Pošta), 1912 (1925)
• 
  Građevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Vidi još

• Alfirević, Đorđe. Ekspresionizam u srpskoj arhitekturi. Beograd: Orionart, 2016.
• Secesija
• Srpski nacionalni stil u arhitekturi
• Kuća Radisava Jovanovića