Živan Milisavac
Živan Milisavac | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1915. |
| Mesto rođenja | Batrovci |
| Datum smrti | 1997. |
Živan Milisavac (Batrovci (Šid), 25. februar 1915 – Novi Sad, 21. jun 1997) bio je srpski književnik, akademik, sekretar i predsednik Matice srpske.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Potiče iz zemljoradničke porodice. Osnovnoškolsko obrazovanje započeo je u Prnjavoru kod Šapca i Lešnici kod Loznice, a nastavio u Laćarku i Sremskoj Mitrovici. Potom je pohađao gimnaziju u Novom Sadu. Studirao književnost na Filozofskom fakultetu u Zagrebu (1934-1935) i Beogradu (1935-1939). Rano prihvatio levičarske ideje. Kao student bio je jedan od organizatora Omladinskog kulturno-privrednog pokreta (OMPOK) 1936. godine i urednik omladinskog lista Naš život (1936-1938).[1]
U septembru 1939. pozvan je na odsluženje vojnog roka u protivavionskoj odbrani u Beogradu, a zatim u garnizon u Aleksincu. Zbog komunističke delatnosti vojni rok mu je produžen, pa je u vojsci ostao sve do kapitulacije aprila 1941.[1]
Učešće u Narodnooslobodilačkom pokretu[uredi | uredi izvor]
Prvih godina Drugog svetskog rata u Jugoslaviji živi ilegalno u Sremskoj Kamenici, da bi se u septembru 1943. priključio partizanima. U IV vojvođanskoj brigadi bio je zadužen za kulturno-prosvetni rad, a kada je brigada prešla u Istočnu Bosnu, postavljen je za komesara prateće čete brigadnog štaba. U februaru 1944. premešten je u Agitprop Glavnog štaba Vojvodine, gde je radio na informativnim biltenima. Od maja 1944. do oslobođenja Novog Sada, 29. oktobra 1944, uređivao je partizanski list Istina.[1]
Angažman u Matici srpskoj[uredi | uredi izvor]
U dva navrata obavljao funkciju sekretara Matice srpske (1945-1953 i 1957-1969), a od 1983. do 1991. bio je predsednik Matice. Letopis Matice srpske uređivao od 1945. do 1957. godine. Igrao važnu ulogu u organizaciji Novosadskog dogovora o jeziku (1954), kada je odlučeno da se pristupi pisanju Rečnika srpskohrvatskog književnog jezika i izradi novog pravopisa. Neki od projekata u čijem je osmišljavanju i realizaciji učestvovao Milisavac uključuju kapitalnu ediciju Matice i Srpske književne zadruge "Srpska književnost u sto knjiga", kao i višetomni Leksikon pisaca Jugoslavije i Jugoslovenski književni leksikon.[1]
Društvena i kulturna delatnost[uredi | uredi izvor]
Učestvovao u osnivanju Sterijinog pozorja (1956) i Zmajevih dečjih igara (1957), čiji je predsednik bio u dva mandata (1957-1962 i 1974-1982). Biran je za člana Saveta za kulturu Vojvodine i Srbije (1951-1960) i za poslanika Savezne skupštine (1963-1965). Za redovnog člana VANU izabran je 1987, a nakon njenog ukidanja postao je redovni član SANU.[2]
Književni i naučni rad[uredi | uredi izvor]
U međuratnom periodu objavljuje u beogradskoj Zorici, Vojvođaninu i Letopisu Matice srpske. Priredio je veliki broj knjiga sa predgovorima (J.J. Zmaj, Dušan Vasiljev, Laza Nančić, Jakov Ignjatović). Bio je član redakcionih odbora edicija: Bilten Vojvodina-SSSR, Vojvodina u borbi, Zbornik rusko-jugoslovenskih književnih veza, Zbornik srpsko-slovačkih kulturnih veza i dr.
Sa referatima je učestvovao na brojnim naučnim skupovima.
Sa suprugom Smiljom imao je ćerke Stanislavu i Đurđicu.
Sahranjen je na Uspenskom groblju u Novom Sadu.[1]
Nagrade i priznanja[uredi | uredi izvor]
- Oktobarska nagrada Novog Sada za knjigu Šuma nije olistala (1962)
- Sedmojulska nagrada (1980)
- Iskre kulture (1981)
- Vukova nagrada (1983)
- Nagrada „Jovan Popović” (1984)
- Nagrada Oslobođenja Vojvodine (1984)
- Nagrada AVNOJ-a (1987)
- Orden Republike sa srebrnim vencem (1965)
Odabrana dela[uredi | uredi izvor]
- Vasa Stajić (1949)
- Iz književnog i kulturnog života (1951)
- Zmaj (1954)
- Šuma nije olistala (1961)
- Pisci i ideje (1974)
- Književni tokovi (1975)
- Istorija Matice srpske I 1826-1864 (1986)
- Istorija Matice srpske II 1864-1880 (1992)
- Istorija Matice srpske III 1880-1918 (2000)
Reference[uredi | uredi izvor]
