Životije Srba Savić

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
životije srba savić
Lični podaci
Datum rođenja(1921-08-05)5. avgust 1921.
Mesto rođenjaČitluk, kod Kruševca, Kraljevina SHS
Datum smrti20. mart 1972.(1972-03-20) (50 god.)
Mesto smrtiBeograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesijapolitičar
Porodica
SupružnikLjubica Savić
Delovanje
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska armija
1941 — 1945.
Činpotpukovnik u rezervi
Republički sekretar
za unutrašnje poslove SR Srbije
Period1965 — 1966.
PrethodnikMilisav Lukić
NaslednikSlavko Zečević
Odlikovanja
Orden zasluga za narod sa zlatnim vencem Orden Republike sa srebrnim vencem Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem
Orden za hrabrost Orden partizanske zvezde sa puškama Partizanska spomenica 1941.

Životije Srba Savić (Čitluk, kod Kruševca, 5. avgust 1921 — Beograd, 20. mart 1972) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe i društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Srbije. U periodu od 1965. do 1966. godine obavljao je funkciju Republičkog sekretara za unutrašnje poslove SR Srbije.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je 5. avgusta 1921. godine u Čitluku, kod Kruševca, od oca Milivoja i majke Kristine Savić, rođene Marković. Učesnik je Narodnooslobodilačke borbe od 1941. godine. Bio je borac Rasinskog NOP odreda, i ubrzo postao zamenik političkog komesara Drugog (Terenskog) bataljona. Nakon kadrovskih promena u Odredu, postaje njegov politički komesar i učestvuje u svim borbama koje je Rasinski partizanski odred vodio.

Godine 1943. ušao je u sastav Okružnog komiteta Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) za Kruševac, na inicijativu Blagoja Neškovića. Između ostalih, tu se nalazio i Dobrica Ćosić, koji će ostati Savićev blizak prijatelj i u posleratnom periodu.[1] Životije Savić se od 1944. nalazio i na dužnosti zamenika političkog komesara Treće južnomoravske brigade[2], a iste godine ušao je u sastav privremenog Operativnog štaba, koji je za zadatak imao da objedini komandovanje Drugom i Trećom južnomoravskom brigadom.[3] Novembra 1944. godine je bio poslanik Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije (ASNOS).[4] Iz rata je izašao sa činom kapetana Jugoslovenske armije (JA).[5]

Po oslobođenju Jugoslavije, 1945. godine, upućen je na rad u Odeljenje za zaštitu naroda (OZN). Do 1948. godine bio je načelnik, najpre Ozne, potom Udbe, za Kruševački okrug, da bi nakon toga preuzeo dužnost načelnika za Zaječar, gde se nalazio do 1952. godine, kada prelazi u Beograd. Nasledio je Vojina Lukića na mestu načelnika Uprave državne bezbednosti (UDB) za Grad Beograd, i na toj funkciji se zadržao do 1961. godine, dok je u periodu od 1961. do 1965. bio na poziciji Gradskog sekretara za unutrašnje poslove Grada Beograda (načelnik beogradskog SUP-a). U tom svojstvu je neposredno rukovodio i operativnom akcijom „Morava”, koja je između 1963. i 1966. godine za cilj imala pronalaženje arhive i dokumentacije Draže Mihailovića i njegovih saradnika. Iako je u jednom trenutku predstavljeno da se iza nje krije pronalaženje zlata, kao i drugih dragocenosti za koje se verovalo da su Mihailović i saradnici sakrili pred kraj Drugog svetskog rata, tu tezu je demistifikovao Vojin Lukić. U čitavu akciju su čak uključeni bili Dušan Popov i njegov brat Vladan, a akcija je obustavljena na inicijativu upravo Vojina Lukića i Svetislava Stefanovića Ćeće.[6]

Savić je od 1965. do 1966. godine bio Republički sekretar za unutrašnje poslove u Izvršnom veću Skupštine SR Srbije. U danima pre održavanja Četvrtog (brionskog) plenuma CK SK Jugoslavije, Savić je, u njegovo i ime Svetislava Stefanovića Ćeće, napisao pismo o optužbama na račun Aleksandra Rankovića i Uprave državne bezbednosti kao predmetu dnevnog reda, koje je potom Vojinu Lukiću doturio njegov sin na beogradskom aerodromu, veče uoči Plenuma.

U periodu Brionskog plenuma, održanog jula 1966. godine na Brionima, odbio je da optuži Aleksandra Rankovića zbog zloupotrebe položaja u Upravi državne bezbednosti. Na teret mu se stavilo učešće u ozvučivanju i kontroli određenih državnih i partijskih rukovodilaca i da je pred Komisijom Izvršnog komiteta CK SK Srbije bio zatvoren. Označen kao „rankovićevac“[7], na Šestom plenumu Centralnog komiteta Saveza komunista Srbije, septembra 1966. godine, smenjen je sa funkcije, isključen iz CK SK Srbije i članstva u Savezu komunista Jugoslavije (SKJ) i penzionisan.[8] Protiv njega i Vojina Lukića je u jesen 1966. godine pokrenuta i istraga, izvesno vreme su proveli i u istražnom zatvoru u Sarajevskoj ulici u Beogradu, ali su ubrzo potom abolirani od strane Savezne skupštine SFRJ, pušteni na slobodu i oslobođeni krivične odgovornosti.

Paralelno sa radom u organima bezbednosti i unutrašnjih poslova, Savić je bio i sportski funkcioner. Nalazio se najpre u upravi Fudbalskog kluba „Partizan”, a potom je učestvovao u osnivanju i obavljao dužnost predsednika OFK Beograda.[9][10]

Nakon smene i penzionisanja, vreme je uglavnom provodio u svojoj vikendici u Grockoj, družeći se sa Dobricom Ćosićem.[11]

Preminuo je u Beogradu, 20. marta 1972. godine. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom, Orden Republike sa srebrnim vencem, Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem, Orden za hrabrost i Orden partizanske zvezde sa puškama. Imao je čin potpukovnika JNA u rezervi.

Vidite još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ PERIOD STVARANjA VEĆIH JEDINICA NOB NA JUGU SRBIJE
  2. ^ SASTAV ŠTABOVA I KOMANDI JEDINICA
  3. ^ Rukovođenje Narodnooslobodilačkom borbom u Srbiji 1941—1945
  4. ^ Osnivanje Antifašističke skupštine narodnog oslobođenja Srbije
  5. ^ Privreda i vanprivreda Kruševca (1944—2014) pdf
  6. ^ Potraga Udbe za zlatom Draže Mihailovića („Večernje novosti”, 6. oktobar 2019)
  7. ^ Velika čistka Udbe! („Večernje novosti”, 9. jul 2012)
  8. ^ „Brionski plenum — Pad grupe A. Rankovića (1988)” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 31. 10. 2020. g. Pristupljeno 15. 08. 2020. 
  9. ^ Rankovića ‘odradili’ neki drugi ‘dečki’, oni iz KOS-a, Sarajeva… („Dnevno”, 23. oktobar 2016)
  10. ^ „INTERVJU, PAJA SAMARDžIĆ: Kako su me Krcun i udbaši vodili u Zvezdu („Ekspres”, 12. februar 2017)”. Arhivirano iz originala 20. 12. 2019. g. Pristupljeno 13. 08. 2020. 
  11. ^ Čeperković 2018, str. 88.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Selim Numić Dobra zemljo, lažu. „Filip Višnjić“, Beograd, 1989. godina
  • Zoran Sekulić Pad i ćutnja Aleksandra Rankovića. „Dositej“, Beograd, 1989. godina
  • Vojin Lukić Brionski plenum: obračun sa Aleksandrom Rankovićem — sećanja i saznanja. „Stručna knjiga“, Beograd, 1990. godina
  • Milorad Sijić Privreda i vanprivreda Kruševca 1944—2014. „Regionalna privredna komora — Istorijski arhiv“, Kruševac, 2015. godina
  • Svetko Kovač, Bojan Dimitrijević, Irena Popović Grigorov Slučaj Ranković: iz arhiva KOS-a. Medija centar „Odbrana“, Beograd, 2015. godina
  • Miodrag Čeperković Stalag 12 D. „Interklima-grafika“, Vrnjci, 2018. godina
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Животије_Срба_Савић&oldid=27701693”