Kontinentalno pravo

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Pravni sistemi sveta.[1] Kontinentalni pravni sistem je tirkizne boje. Mešoviti sistemi sa značajnim uplivom kontinentalnog prava (francusko-engleski u Kvebeku i Luizijani, holandsko-engleski u Južnoafričkoj Republici, Namibiji i Bocvani, grčko-engleski na Kipru) su označeni svetloružičastom bojom.

Kontinentalno pravo je pravni sistem koji se prvobitno razvio u kontinentalnoj Evropi ali se danas raširio po celom svetu — Latinska Amerika, delovi Afrike, delovi Azije i po nekim drugim delovima sveta kao što su npr. Kvebek i Luizijana.[2] Karakterističko za kontinentalno pravo je da zasnovano pa zapisanim pravnim normama, koju su apstraktno konstruisane tako da su u mogućnosti da pokriju nebrojane mogućnosti danih situacija i svojom konkretizacijom pravno okarakterišu stvarne situacije.[3][4][5] U kontinentalnom sistemu sudovi su vezani na zakon i ne mogu rasuđivati van zakona. Takođe tipična za kontinentalno pravo je kodifikacija proces sistematskog zapisivanja i svrstavanja pravnih normi prema područjima koje one uređuju u širokoobuhvatne zakonike. Sistem kontinentalnog prava se često suprotstavlja sistemu običajnog prava, koji je nastao u srednjovekovnoj Engleskoj. Dok kontinentalno pravo ima oblik pravnih kodeksa, pravo u sistemima običajnog prava je istorijski proizašlo iz nekodifikovane sudske prakse koja je nastala kao rezultat sudskih odluka, priznajući prethodne sudske odluke kao pravno obavezujući presedan.[6]

Istorijski gledano, građansko pravo je grupa pravnih ideja i sistema koji su ultimatno izvedeni iz Corpus Juris Civilis, ali su u velikoj meri prekriveni napoleonskim, germanskim, kanonskim, feudalnim i lokalnim praksama, kao i doktrinarnim uticajima kao što je prirodno pravo, kodifikacija, i pravni pozitivizam.[7] Kontinentalno pravo smatra sudsku praksu sekundarnom i podređenom statutarnom pravu. Kontinentalno pravo je često upareno sa inkvizitorskim sistemom, ali ovi termini nisu sinonimi. Postoje ključne razlike između statuta i kodeksa.[8] Najizraženije karakteristike građanskih sistema su njihovi pravni kodeksi, sa sažetim i široko primenljivim tekstovima koji obično izbegavaju činjenično specifične scenarije.[9][8] Kratki članovi kontinentalnog zakona bave se opštim stvarima i stoje u suprotnosti sa redovnim statutima, koji su često veoma dugački i veoma detaljni.[8]

Ime[uredi | uredi izvor]

Različiti autori koriste različita imena za ovaj pravni sistem. Tako se može sresti naziv rimsko po svojim korenima, germansko, francusko, romansko napoleonsko, slovensko po područijima gde se koristi ali uglavnom kao složenica npr. grčko-romansko-germansko, rimsko-germansko ili napoleonsko-germansko pravo. Drugi popularan naziv, posebno među autorima iz država opšteg prava, je civilno pravo, što se pak ne sme mešati sa drugim nazivom na granu privatnog prava, posebno u tuđoj literaturi - građansko pravo. Takođe se koristi izraz evropsko-kontinentalno pravo što se ne sme mešati sa Pravom Evropske unije.[10][11][12]


Istorija[uredi | uredi izvor]

Kontinentalno pravo svoju može naći već u samom rimskom pravu pre svega u Justinijanovom zborniku.[13][14] Na kontinentalno pravo su uticale običajno pravo germanskih plemena koje su se naselila po Evropi tokom seobe naroda i kanonsko pravo. Kontinentalno pravo se konačno preoblikovalo pod uticajem prosvetiteljstva i dobilo formu koja je danas prepoznatljiva sa pisanjem Napoleonovog zakonika[15][16] i Opšteg građanskog zakonika

Podgrupe[uredi | uredi izvor]

Kontinentalno pravo se može dalje deliti na:

Treba razumeti da ova raspodela sama po sebi nije striktna i da postoje države koje imaju primese i jedne i druge podgrupe kao što su Holandija ili Poljska, te ih određeni autori uvrstavaju različito. Takođe iako je pravni red određene države uvršten u određenu grupu to ne znači da ne može unutar sebe sadržati elemente druge. Na primer iako je obligaciono pravo u Srbiji sa Zakonom o obligacionim odnosima uređeno po švajcarskom modelu to ne sprečava srpsko pravo da unutar sebe sadži insitut etažne svojine, pravno rešenje iz francuske podgrupe.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Alphabetical Index of the 192 United Nations Member States and Corresponding Legal Systems Arhivirano 2016-07-22 na sajtu Wayback Machine, Website of the Faculty of Law of the University of Ottawa
  2. ^ „The World Factbook”. cia.gov. Arhivirano iz originala 01. 12. 2017. g. Pristupljeno 03. 05. 2019. 
  3. ^ Washington Probate, "Estate Planning & Probate Glossary", Washington (State) Probate, s.v. "common law", [htm], 8 Dec. 2008, retrieved on 7 November 2009.
  4. ^ Charles Arnold-Baker, The Companion to British History, s.v. "English Law" (London: Loncross Denholm Press, 2008), 484.
  5. ^ Michel Fromont, Grands systèmes de droit étrangers, 4th edn. (Paris: Dalloz, 2001), 8.
  6. ^ Husa, Jaakko (2016-05-02). „The Future of Legal Families”. Oxford Handbook Topics in Law (na jeziku: engleski). 1. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-993535-2. doi:10.1093/oxfordhb/9780199935352.013.26. 
  7. ^ Charles Arnold Baker, The Companion to British History, s.v. "Civilian" (London: Routledge, 2001), 308.
  8. ^ a b v Steiner, Eva (2018). „Codification”. French Law (na jeziku: engleski). 1. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-879088-4. doi:10.1093/oso/9780198790884.001.0001. 
  9. ^ “The role of legislation is to set, by taking a broad approach, the general propositions of the law, to establish principles which will be fertile in application, and not to get down to the details. . . .” Alain Levasseur, Code Napoleon or Code Portalis?, 43 Tul. L. Rev. 762, 769 (1969).
  10. ^ See TEU art 3(1) 'The Union's aim is to promote peace, its values and the well-being of its peoples.' (3) '... and shall promote social justice and protection...'
  11. ^ See TEU arts 3(3) 'It shall work for the sustainable development of Europe based on balanced economic growth and price stability, a highly competitive social market economy, aiming at full employment and social progress, and a high level of protection and improvement of the quality of the environment'. Art 4(3) 'Pursuant to the principle of sincere cooperation, the Union and the Member States shall, in full mutual respect, assist each other in carrying out tasks which flow from the Treaties'.
  12. ^ Van Gend en Loos v Nederlandse Administratie der Belastingen (1963) Case 26/62
  13. ^ Department, Reference. „GW Law Library: Library Guides: Roman Law Research: Corpus Juris Civilis”. law.gwu.libguides.com (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-02-10. 
  14. ^ The name "Corpus Juris Civilis" occurs for the first time in 1583 as the title of a complete edition of the Justinianic code by Dionysius Godofredus. (Kunkel, W. An Introduction to Roman Legal and Constitutional History. Oxford 1966 (translated into English by J.M. Kelly), p. 157, n. 2)
  15. ^ Code civil des Français: édition originale et seule officielle. Paris: L'Imprimerie de la République. 1804. Pristupljeno 28. 11. 2016 — preko Gallica. 
  16. ^ Robert B. Holtman, The Napoleonic Revolution (Baton Rouge: Louisiana State University Press, 1981)

Literatura[uredi | uredi izvor]

„Latest News”. Official website (na jeziku: engleski). Criminal Law Codification Advisory Committee. Pristupljeno 2. 9. 2022. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kontinentalno pravo na Vikimedijinoj ostavi.
Vikizvornik ima tekst 1905 New International Encyclopedia članka Civil Law.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Континентално_право&oldid=27675447”