Logor Eboli
Logor Eboli je bio privremeni saveznički izbeglički logor kod grada Eboli na jugu Italije, za pripadnike Jugoslovenske vojske u Otadžbini, delove Srpske državne straže (Srpskog udarnog korpusa) i manje grupe Srpskog dobrovoljačkog korpusa, koji su izbegli iz Jugoslavije do maja 1945. godine.
Postojao je od 15. septembra 1945. godine do početka maja 1947. godine, a u njemu je boravilo oko 14.000 ljudi, od čega 5.500 članova porodica pripadnika JVuO.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Komandant Istaknutog dela štaba Vrhovne komande Jugoslovenske vojske u Otadžbini brigadni general Miodrag Damjanović je 29. aprila 1945. godine izdao naređenje da se snage pod njegovog komandom premeste na desnu obalu reče Soče, usled napredovanja Četvrta armija Jugoslovenske armije prema Trstu.[1] U tom trenutku, imao je faktičku komandu nad Dinarskom četničkom divizijom, Drinskom četničkom brigadom, štabom Istaknutog dela štaba Vrhovne komande JVuO i Šumadijskom divizijom (Srpska državna straža/Srpski udarni korpus, Srpska granična straža i delovi Srpskog dobrovoljačkog korpusa).
Po prelasku reke, naišli su na Drugu novozelandsku diviziju Osme britanske armije. Tada je organizovan sastanak savezničkih oficira sa generalom Damjanovićem, generalom Matijom Parcem, generalom Kostom Mušickim i vojvodom Momčilom Đujićem, na kojem je dogovoreno da sve prispele jugoslovenske snage predaju oružje i da će biti prebačeni u logor Palmanova. Naredbu o predaju oružja, general Damjanović je izdao 5. maja i to je ujedno njegova poslednja ratna naredba.
Od 6. do 16. maja, logor Palmanova je ispražnjen, tako što su pripadnici JVuO (Dinarska divizija, Drinska četnička brigada i Istaknuti deo štaba Vrhovne komande JVuO) prebačeni u logor Čezena, a pripadnici Šumadijske divizije (Srpska državna straža/Srpski udarni korpus, Srpska granična straža i delovi Srpskog dobrovoljačkog korpusa) sa Belom gardom su odvedeni u logor Forli.
Svi su ponovo združeni u logoru Eboli, gde stižu od 15. do 26. septembra 1945. godine.
Logorski život[uredi | uredi izvor]
Okolina logora je predstavljala polja zasađena pomorandžama i maslinama. U logoru su postojala pozorišta, igralište, bolnica, crkva, a poseban deo logora je bio namenjen za smeštaj žena i dece.
Logor je bio pod komandom brigadnog generala Miodraga Damjanovića.[2] U logoru je postojao privremeni Ravnogorski odbor za negovanje tradicija pokreta i čuvanje lika i dela generala Mihailovića.
Bivši pripadnici Srpske državne straže su 28. septembra 1945. godine odlučili da se u logoru priklone Dinarskoj četničkoj brigadi, a tradiciju Srpske državne straže je nastavio da čuva Žandarmerijski puk, koji je u logorskim uslovima proslavljao Duhove, krsnu slavu Srpske državne straže. Takođe, proslavljao se Vidovdan, a održavan je i parastos generalu Mihailoviću.
Do prvih dana maja 1947. godine, logor je ugašen, a preostali štićenici (logoraši) su raspoređeni u logore Minster, Grosenbrode, Borghorst, Dipholc, Boholt i Lingen.
Poznati logoraši[uredi | uredi izvor]
- Miodrag Damjanović, brigadni general, šef kabineta predsednika vlade Milana Nedića, komandant Jugoslovenske vojske van otadžbine
- Borivoje Jonić, brigadni general i komandant Srpske državne straže, pomoćnik komandanta Srpskog udarnog korpusa
- Miloje Lazarević, kapetan, načelnika štaba Nevesinjskog korpusa, komandanta Prve nevesinjske brigade i komandanta Hercegovačke leteće brigade JVuO
- Novica Lukić, poručnik JVuO (kasnije francuski major u Legiji stranaca)
- Kosta Mušicki, brigadni general i komandant Srpskog dobrovoljačkog korpusa (isporučen Jugoslaviji, osuđen na Beogradskom procesu i streljan 1946. godine)
- Nenad V. Petrović, pripadnik JVuO
- Nikola Plećaš Nitonja, poručnik Dinarske četničke divizije JVuO
- Milan Cvjetićanin, major Dinarske četničke divizije JVuO
- Bora Dragašević, dobrovoljac u jedinicama Srpskog dobrovoljačkog korpusa
- Đuro Vrga, dobrovoljac u jedinicama Srpskog dobrovoljačkog korpusa
- Dušan Terzić (otac Branka Terzića)
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
General Miodrag Damjanović sa britanskim oficirom u logoru Eboli -
Major Milan Cvjetićanin u logoru Eboli
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Stambolija, Nebojša (2019). Srpska državna straža 1942-1944. Doktorska disertacija. Beograd: Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu. str. 284.
- ^ „Četnici „ispleli“ mrežu. Kako je radila crna berza u logoru u Italiji”. Večernje novosti. 29. 12. 2019.