Manastir Orahovo
| Manastir Orahovo | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Jurisdikcija | Mitropolija crnogorsko-primorska |
| Osnivanje | 10. vijek |
| Osnivač | Ivan Boljan |
| Mesto | Virpazar |
| Država | Crna Gora |
Manastir Orahovo je manastir Srpske pravoslavne crkve iz 10. vijeka. Nalazi se u blizini Virpazara pripada Mitropoliji crnogorsko-primorskoj.
Manastirski hram je iz 1663. godine. Posvećen je Svetom Nikoli. Stariji hram i konak su u ruševinama. Noviji hram je u funkciji parohijske grobljanske crkve.
Hram je obnovila Jelena Balšić[potrebna odrednica].[1] Manastirska slava je 22. maj Prenos moštiju Svetog oca Nikolaja.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prema predanju, ova svetinja predstavlja jedno od najstarijih duhovnih ognjišta pravoslavne vjere i kulture stare Zete, koja dubinom svojih istorijskih korijena doseže čak do 10. vijeka. Iz ovog perioda datira prva, stara crkva, posvećena Sv. Jovanu Krstitelju, koju je podigao lokalni feudalac Ivan Boljan, te stoga u narodu nosi naziv Boljanova crkva. O njenom ktitoru, po kazivanju znamenitog sakupljača istorijske građe i narodnih predanja iz ovog kraja Milutina Mašanovića, sve do zemljotresa iz 1979. godine, svjedočila je i nadvratna ploča na kojoj je bilo zapisano ime Ivana Boljana. Ova crkva iz 10. vijeka je bila u veoma lošem stanju i van bogoslužbene upotrebe. U njoj se nije bogoslužilo još od davnina zbog ubistva jednog seoskog pojca na Svetoj Liturgiji. Narodno predanje ne pamti sa sigurnošću da li je ova crkva imala samo parohijsku namjenu ili je bila i manastirski hram. Ono što se sa sigurnošću zna je to, da je od vremena Sv. Save Nemanjića, ovdje ustrojen manastir, sa novom crkvom posvećenom Svetom Nikoli. Već u to vrijeme, početkom trinaestoga vijeka, Boljanova crkva, zbog već pomenutog ubistva, nije bila u funkciji. Novu, ovoga puta zasigurno manastirsku crkvu, sa okolnim pomoćnim zgradama, sagradio je 1233. godine, po blagoslovu Sv. Save Nemanjića, episkop zetski Ilarion, o čemu unekoliko govore i Vranjinske povelje iz 13. vijeka. Inače, manastir Sv. Nikole je po narodnom predanju sagrađen na ličnoj zemlji Sv. Simeona Nemanje, o čemu svjedoči staro narodno predanje očuvano i do danas u Orahovu. Ono kaže, da je Sv. Nemanja, otac Sv. Save, jednom prilikom hodio Orahovačkom kotlinom sa svojim velikašima, koji su zadivljeni plodnošću i ljepotom ovog kraja zamolili Svetoga da im pokloni bar jedan dio ove blagoslovene zemlje. Iako mu je bilo veoma teško, Nemanja im je zbog njihovih zasluga ipak poklonio dio svoje djedovine. Za vrijeme turskog ropstva, manastir je nastavio da živi, mada u dosta otežanim uslovima. Iako je, pored velike i plodne zemlje, u to doba imao i mlin na Orahovačkoj rijeci, zbog stalnih turskih zuluma i samovlasti lokalnih agarjanskih velikaša, obitelj Sv. Nikole nije mogla živjeti bez čestih opasnosti koje su prijetile od oholog zavojevača. Turci su, najvjerovatnije krajem 16. vijeka, ipak srušili manastir. Obnovljen je sredinom 17. vijeka, a kako i danas piše ispod freske Uspenija Presvete Bogorodice, freskopisan je 1663. godine, za vrijeme mitropolita Rufima Boljevića i igumana manastira Vasilija Njeguša. Godina živopisanja crkve je pouzdani dokaz da je još u sedmoj deceniji 17. vijeka Orahovo bilo aktivan manastir. Ovo je jedinstven primjer kod svih manastira Zetske Svete Gore, da je jedan freskopis u toj mjeri sačuvan, ali njegovo stanje danas zahtijeva hitnu zaštitu.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Zirojević, Olga (1984). Crkve i manastiri na području Pećke patrijaršije do 1683. godine. Istorijski institut u Beogradu. str. 157. „ORAHOVO u oblasti Virpazara sa crkvicom obnovljenom 1663. godine”
- ^ Pravoslavlje. Izdaje Srpska patrijaršija. 2007. str. 45. „Svetom Liturgijom i rezanjem slavskog kolača u manastiru Orahovo u Crmnici, 22. maja proslavljen je praznik ...”
- ^ [1] spc-bar.me
