Mara Đorđević
| Mara Đorđević | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Druga imena | Marija Mišović |
| Datum rođenja | 31. januar 1916. |
| Mesto rođenja | Odobesti, Kraljevina Rumunija |
| Datum smrti | 22. januar 2003. (86 god.) |
| Mesto smrti | Pančevo, SR Jugoslavija |
| Zanimanje | pevačica |
| Porodica | |
| Deca | Dragiša i Vojkan Đorđević |
| Roditelji | Aleksandar Mišović Ruša Dživeliš |
| Muzički rad | |
| Žanr | narodna, izvorna muzika |
| Izdavačke kuće | PGP RTB, Jugoton |
Mara (Marija) Đorđević (rođena kao Marija Mišović) (Odobesti, 31. januar 1916 — Pančevo, 22. januar 2003) je bila srpska pevačica izvorne i narodne muzike.[1]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je u 31. januara 1916. godine u Odobesti, na istoku Rumunije u pečabalskoj porodici. Roditelji su joj rođeni Tetovčani, Aleksandar Mišović i Ruša Džilević. U julu 1916. godine, otac joj umire, nakon čega Marina majka, sa njom i njenim bratom odlazi u Tetovo.
Marina porodica vodi poreklo sa Metohije, iz okoline Đakovice, krsna slava im je bila Vavedenje.[2]
Mara je u Tetovu provela detinjstvo i mladost, gde je završila za šnajderku u zanatlijskoj školi, iako joj je želja bila da završi Učiteljsku školu u Skoplju koju nije uspela da upiše, jer je pala na muzičkom ispitu.
Udala se u Tetovu, 20. maja 1934. godine za Slobodana Đorđevića, učitelja i muzičara, koji je bio rodom iz Jabučja kod Lajkovca.[2] Sa Slobodanom je imala dva sina Dragišu i Vojkana.
Muzička karijera[uredi | uredi izvor]
Nakon završetka Prvog svetskog rata, Mara je pevala makedonsko-tetovske pesme. Za njen talenat se u Tetovu brzo pročulo, pa je Mara često zvana da peva u raznim prilikama. To je bio početak njene pevačke karijere, koja je prvenstveno bila interpretatorka makedonsko-tetovskih pesama, a selidbom u Prištinu 1945. godine, Mara je počela da peva i izvorne srpske pesme sa Kosova i Metohije, što ju je proslavilo.[2]
Muzikalnost je nasledila od roditelja, oca koji je takođe pevao i majke koja je naučila mnogo pesama. Ipak, otac joj je preminuo kada je još bila mala, pa je najviše tetovskih pesama naučila od tada poznatog tetovskog pevača Noneta Grnčara.
U januaru 1941. godine, Mara se javila na konkurs Radio Beograda, koji je tada vršio pripreme za otvaranje radio-stanice.[2] Mara je prošla konkurs i bila izabrana kao najbolja među 85 kandidata. U prvoj emisiji otvaranja Radija Skoplje, 27. januara 1941. godine ona je pevala, a svojim prijatnim glasom i bogatim repertoarom tada nepoznatih pesama, ostavila je pozitivan utisak među svima koji su je slušali. Po uverenju stručnjaka iz Radio Beograda, Mara je bila najbolji interpretator južnosrbijanske pesme koja se čula preko radija.
Prvu pesmu koju je otpevala preko Radio Skoplja bila je Blagunjo dejče, a pevala je i pesme Od pole idat, babo sejmeni, Aj konja spreman, konj Dorija i pesmu Đorušice crna oko. Sve te pesme je kasnije snimila za Radio Beograd.[2]
Iako je Marina karijera bila u usponu, zbog početka bombardovanja Beograda 1941. godine prestali su svi muzički programi.[2]
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Prvih ratnih dana, Marin muž Slobodan je mobilisan, a ona je sa decom napustila Tetovo u nameri da stigne u Jabučje kod Lajkovca, do Slobodanove familije. Iako je stigla u Jabučje, posle određenog vremena je morala da potraži sigurnije mesto, pa su se preselili u Nišku banju, gde su ostali sveo do kraja 1944. godine, kada je Slobodan kao oslobodilac sa svojom divizijom ušao u Prištinu, pa se Mara sa decom preselila tamo.[3]
I Marin brat je bio mobilisan, a preminuo je od tuberkuloze nakon što se vratio sa fronta.[3]
Muzička karijera u Prištini 1945—1950.[uredi | uredi izvor]
Nakon što su se igrom slučaja nastanili u Prištini, Marin muž Slobodan je počeo da radi kao nastavnik fiskulture, Mara se priključila Kulturno-umetničkom društvu Radnički gde je bila član hora i solista. Za njenu karijeru na Radiju Skoplje se brzo pročulo. Za vreme boravka u Prištini, naučila je sve kosovske pesme, koje ranije nije znala ali ih je sa lakoćom učila, jer su bila dosta slične tetovskim pesmama.
Nakon osnivanja Radio Prištine, Mara je postala prvi vokalni solista ovog radia, gde je pevala kosovske pesme.[3] Prva pesma otpevana na Radio Prištini bila je Tamna noći, tamna li si, a sve emisije su išle uživo, uz pratnju orkestra.
Godine 1947. Mara je zajedno sa njenim Kulturno-umetničkim društvom Radnički otpustovala u Zagreb, a nakon toga u Opatiju, gde se ovaj melos prvi put predstavljao publici iz zapadnih krajeva Jugoslavije. Zahvaljujući Mari Đorđević i Kulturno-umetničkom društvu Radnički, melos juga je postao popularan u rangu bosanskih, dalmatinskih i makedonskih pesama.[3]
Karijera na Radio Beogradu[uredi | uredi izvor]
U leto 1947. godine Mara je došla do Radio Beograda, gde je počela da nastupa kao solista, paralelno sa poslom na Radio Prištini. Mara je radila u Beogradu i Prištini sve do 1950. godine, kada je njen suprug Slobodan dobio posao u Pančevu, gde se preselio sa celom porodicom. Marija je dugo godina radila na Radiju Beograd i tu dostigla svoj vrhunac.[2]
Sve pesme na Radio Beogradu, Mara je snimila u periodu od 1956. do 1969. godine. Svoju prvu ploču snimila je za Jugoton 1952. godine. Produkcijska kuća PGP RTS je izdala samo dve njene singl ploče, ali se 2000. godine pojavio njen kompakt-disk.[4] Pevački radni staž koji je stekla na radio-stanicama u Skoplju, Prištini i Beogradu joj je priznat, opet iako je otišla u penziju često je pevala u Klubu prosvetnih radnika u Pančevu.[2]
Preminula je 22. januara 2003. godine u Pančevu.
Diskografija[uredi | uredi izvor]
Albumi[uredi | uredi izvor]
- Pesme sa Kosova i Metohije (2000) (PGP RTB)
Singlovi i epovi[uredi | uredi izvor]
Gostovanje na kompilacijama[uredi | uredi izvor]
- Various - Pesme i igre naroda Jugoslavije, sa pesmama Ajde Jano kolo da igramo i Karanfil se na put sprema (1960) (PGP RTB)
- Various - Pesme i igre naroda Jugoslavija (Beograd 1962), sa pesmom Ajde Jano kolo da igramo (1962) (PGP RTB)
- Various - Pesme i igre naroda Jugoslavije, sa pesmom Karanfil se na put sprema (1973) (PGP RTB)
- Various - Pesme i igre naroda Jugoslavija, sa pesmama Ajde Jano kolo da igramo i Denino kolo (1973) (PGP RTB)
- Various - S' pesmom i igrom kroz Jugoslaviju, sa pesmom Karanfil se na put sprema (1977) (PGP RTB)
- Various - Oj golube - Najlepše tradicionalne pesme, sa pesmama Ajde Jano, Zapevala sojka ptica i Ustaj Kato, ustaj zlato (2001) (PGP RTB)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Seti se moje pesme: Mara Đorđević”. Radio Televizija Srbije. Pristupljeno 13. 3. 2015.
- ^ a b v g d đ e ž „Mara Đorđević (1916—2003)”. rasapavlovic.com. Arhivirano iz originala 02. 04. 2017. g.
- ^ a b v g Janoš, Saša. „Istorija radijskog pevanja narodne muzike od 1935. do 1975. godine”. Riznica Srpska. Arhivirano iz originala 05. 01. 2017. g. Pristupljeno 10. 1. 2017.
- ^ „Mara Đorđević diskografija”. IMDb.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Marković, Žika (1997). Znamenite žene Srbije. Despotovac: Narodna biblioteka "Resavska škola".COBISS.SR 512694621
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
