Predeo izuzetnih odlika Maljen
| Predeo izuzetnih odlika Maljen | |
|---|---|
IUCN kategorija III (spomenik prirode) | |
 | |
  | |
| Najbliži grad | Valjevo,  Srbija |
| Koordinate | 44° 6′ 27.69″ N 20° 3′ 58.22″ E / 44.1076917° S; 20.0661722° I |
| Površina | ≥10.000 hektara |
| Osnovano | 2021. godine |
Predeo izuzetnih odlika Maljen se nalazi u zapadnoj Srbiji i čini deo kompleksa Valjevskih planina koji predstavlja završni masiv Dinarskog sistema.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Vlada Republike Srbije je 2021. godine donela Uredbu o proglašenju planine Maljen za Predeo izuzetnih odlika sa ciljem da na ovaj način zaštiti brojne prirodne lepote i očuva tradicionalne delatnosti lokalnog stanovništva i svojstvenu floru i faunu.[2] Ukupno iznosi preko deset hiljada hektara.[2]
Kategorija zaštićenog područja[uredi | uredi izvor]
Uredbom o proglašenju Predela izuzetnih odlika Maljen su utvrđeni režimi zaštite prvog, drugog i trećeg stepena.[1] Prvi iznosi ukupnu površinu 108,66 hektara i obuhvata najvrednije lokalitete Crna reka, Čalački potok, Velika Pleć – Vražiji Vir i Vodopad Skakalo.[1]
Drugi iznosi ukupnu površinu 1.453,46 hektara i obuhvata lokalitete Bela Stena, Bela Kamenica, Zabalac, Manastirica, Tinja, Kozlica i Crna Kamenica.[1] Treći iznosi ukupnu površinu 8.542,71 hektara i obuhvata preostali deo zaštićenog područja koji nije obuhvaćen režimom zaštite prvog i drugog stepena.[1]
Prostor[uredi | uredi izvor]
Predeo izuzetnih odlika Maljen obuhvata:[2]
- Grad Valjevo sa katastarskim opštinama Divčibare, Prijezdić i Bačevci,
- Opštinu Gornji Milanovac sa katastarskom opštinom Bogdanica,
- Opštinu Mionica sa katastarskim opštinama Brežđe, Gornji Lajkovac, Krčmar, Osečenica i Planinica,
- Opštinu Požegu sa katastarskim opštinama Ljutice i Tometino Polje.
Sadržaj[uredi | uredi izvor]
Predeo izuzetnih odlika Maljen obuhvata:[1]
- geomorfološko nasleđe – klisuru Crne reke, akumulativne terase Crne Kamenice i erozivno–akumulativne terase Bukovske reke kod ušća Crne reke,
- hidrološko nasleđe – Kamenicu, Ribnicu, vodopad Skakalo, vrelo Manastirica i Ponornicu ponora pod Pločom,
- šumske fitocenoze termofilnih hrastovih zajednica, ksero–mezofilne hrastove zajednice, mezofilne hrastovo–grabove zajednice, bukove šume, bukovo–jelove šume, šume crnog i belog bora, šume crnog jasena i crnog graba, brezove šume, šume vrbe i crne jove,
- 474 biljnih taksona što čini 12% ukupne flore – planinski šafran, markgrafova žumenica, češljica i druge,
- stare–reliktne biljne vrste – devet Jugovića, vetrogon, bršljan, kločika, crni grab i slično,
- devetnaest vrsta vodozemaca i gmizavaca, od toga osam strogo zaštićenih gmizavaca, pet vrsta zmija i sedam vodozemaca – šareni daždevnjak, alpski mrmoljak, obični mrmoljak, žutotrbi mukač, zelena krastava žaba, velika krastača, velika zelena žaba, livadska žaba i riđa žaba.
