Prirodni spomenik Miocenski sprud Tašmajdan

Spomenik prirode Miocenski sprud "Tašmajdan" prvi put je zaštićen 1969. godine rešenjem Skupštine opštine Palilula. Zaštitom je bio obuhvaćen iznad zapadne strane stadiona i bočno (od ulaza u stadion), pa sve do vodovodnog tunela. Poznato je da sprudni krečnjak (otkriven eksploatacijom kamena na Tašmajdanu) sličan tzv. lajtovačkom krečnjaku iz Bečkog basena i da predstavlja jedan od glavnih facijalnih tipova badenskih naslaga u Panonskom basenu, uključujući i okolinu Beograda.

Kategorija prirodnog dobra po zakonodavstvu Republike Srbije[uredi | uredi izvor]

Spada u treću kategoriju zaštićenog područja lokalnog značaja. Kategorija je određena po osnovu Zakona o zaštiti prirode ("Službeni glasnik RS", br. 36/2009, 88/2010, 91/2010- ispravka) i Pravilnika o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja ("Službeni glasnik RS", br. 103/2013).^[1]

Međunarodni status prirodnog dobra[uredi | uredi izvor]

Ovaj spomenik prirode ne ispunjava uslove za upis u IUCN liste nacionalnih parkova i zaštićenih područja, ali ima osnova za upis u listu objekata u okviru Evropske asocijacije za konzervaciju geološkog nasleđa ProGeo.

Osnovne prirodne i stvorene vrednosti[uredi | uredi izvor]

Geološki profil (koji je otvoren u starom kamenolomu na Tašmajdanu, a koji se sada pojavljuje u pozadini sportskog centra, izgrađen je od oranogeno- sprudnih krečnjaka badenske starosti i leži doskordantno i transgresivno preko donjokrenih urgonskih krečnjaka. Nastao je kao sprud radom crvenih kolonijalnih algi iz roda lithotamnium, zatim kolonijalnih životinja brioza, korala foraminifera i dr. Po litološkom sastavu litotamnijsko- briozojski krečnjak poznat je pod nazivom "lajtovački" ili "tašmajdanski" krečnjak, koji je deo jednog od najvećih sprudova Beograda i njegove okoline. Prostire se duž centra grada, od Tašmajdana do Kalemegdana. Povezanost odseka sa "Lerovim skloništem" iz Drugog svetskog rata i još uvek neispitanim i nevalorizovanim srednjovekovnim podzemnim prolazima predstavlja jedino materijalno svedočanstvo prethodnog perioda u urbanom razvoju ovog dela Beograda.

Vlasništvo[uredi | uredi izvor]

Celokupna površina ovog prirodnog dobra je u državnom vlasništvu. Uknjiženi korisnik zemljišta i vlasnik većeg broja objekata (stadion, otvoreni bazen, administrativni i prateći objekti) je Sportsko- rekreativni centar "Tašmajdan".

Površina[uredi | uredi izvor]

Celokupna površina koja se predlaže za zaštitu pod nazivom Miocenski sprud "Tašmajdan" iznosi 2,46ha, od čega je u režimu zaštite prvog stepena 0,12ha, drugog stepena 0,43ha i u režimu zaštite trećeg stepena 1,91ha. Površina, kao i granice utvrđene su na osnovu podataka pribavljenih od Republičkog geodetskog zavoda- Službe za katastar nepokretnosti grada Beograda. Zaštićena parcela br. 1953/2 ima status gradskog građevinskog zemljišta.