Urbino

Urbino
*Urbino*
Urbino; Urbino
	Pogled na stari deo Urbina
Administrativni podaci
Država	Italija
Regija	Marke
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
—	15.528
— gustina	68,08 st./km2
Geografske karakteristike
Koordinate	43° 43′ 30″ S; 12° 38′ 14″ I / 43.725° S; 12.637222° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	485 m
Površina	228,07 km2
	Urbino Urbino na karti Italije
Ostali podaci
Gradonačelnik	Mauricio Gambini
Poštanski broj	61029
Pozivni broj	0722
Registarska oznaka	PU
Veb-sajt
	www.comune.urbino.ps.it

Urbino (ital. Urbino) je poznati mali grad u središnjoj Italiji. Grad je treći po veličini grad okruga Pezaro i Urbino u okviru italijanske pokrajine Marke.

Grad Urbino je mnogo čuveniji u odnosu na današnju veličinu, pre svega zbog svoje izvanredne stare arhitekture i bogate kulturne zaostavštine. U vreme Renesanse grad je doživeo nagli procvat. Najznačajniji renesansni vladari Urbina bili su Federiko da Montefeltro (1422 – 1482) i njegov sin Gvidobaldo da Montefeltro (1472 – 1508). Sve ovo dovelo je do toga da se Urbino stavi na spisak Svetske kulturne baštine UNESKOa.

Grad ima i veoma star univerzitet - Univerzitet u Urbinu je osnovan 1564. g.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Grad Urbino nalazi se u središnjem delu Italije, u oblasti severoistočnih Apenina. Jadransko more nalazi se svega 25 km istočno, gde je i smešten grad Pezaro, središte datog okruga i prvi veći grad Urbinu. Grad je smešten na veoma pokrenutom terenu, što ga dodatno čini zanimljivijim i slikovitijim.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Mali grad Rimskog carstva Urvinum Mataurense (lat. „mali grad na reci Mataurus“) postao je važna tvrđava u doba Gotskih ratova u 6. veku. Goti su zauzeli grad 538. godine. Krajem 12. ili početkom 13. veka Urbino je postao posed plemićke porodice Montefeltro. Protiv nje su građani podigli pobunu 1228. godine, uz pomoć obližnjeg Riminija, ali je do 1234. godine pobuna ugušena. U nekoliko budućih vekova zahvaljujući položaju upravnog središta datog vlastelinstva Urbino je dobio niz velelepnih palata i crkava, a grad je bio i kulturno i umetničko središte. U 17. veku grad je izgubio samostalnost i počeo propadati. Urbino do danas nije povratio nekadašnju slavu, ali je poslednjih decenija oživeo kao prvorazredno turističko središte u Italiji.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Klima (Urbino)
Pokazatelj \ Mesec	.Jan.	.Feb.	.Mar.	.Apr.	.Maj.	.Jun.	.Jul.	.Avg.	.Sep.	.Okt.	.Nov.	.Dec.	.God.
Srednji maksimum, °C (°F)	6,6 (43,9)	7,4 (45,3)	10,9 (51,6)	14,6 (58,3)	19,6 (67,3)	24,2 (75,6)	27,1 (80,8)	26,2 (79,2)	22,1 (71,8)	16,2 (61,2)	11,3 (52,3)	7,8 (46)	27,1 (80,8)
Srednji minimum, °C (°F)	0,4 (32,7)	1,1 (34)	3,6 (38,5)	6,4 (43,5)	10,2 (50,4)	14,4 (57,9)	16,9 (62,4)	16,5 (61,7)	13,5 (56,3)	9,0 (48,2)	4,8 (40,6)	1,6 (34,9)	0,4 (32,7)
Količina padavina, mm (in)	54 (21,3)	59 (23,2)	69 (27,2)	67 (26,4)	70 (27,6)	58 (22,8)	46 (18,1)	69 (27,2)	69 (27,2)	88 (34,6)	99 (39)	66 (26)	814 (320,6)
^{[traži se izvor]}

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Prema rezultatima popisa stanovništva 2011. u opštini je živelo 15.501 stanovnika.^[1]

Demografija
1931.	1936.	1951.	1961.	1971.	1981.	1991.	2001.	2011.
20.772	22.248	22.986	18.874	16.236	15.917	15.114	15.270	15.501

Urbino danas ima preko 15.000 stanovnika (brojčano treći grad u okrugu), mahom Italijana. Ovo je znatno manje od nekadašnjeg broja.

Gradske znamenitosti[uredi | uredi izvor]

Zahvaljujući tome što je Urbino bio nekoliko proteklih vekova slabo razvijen i manje značajan nego u ranijim vekovima grad je se sačuvao u potpunosti - i ulice i trgovi i fasade i uniztrašnjost građevina. Urbino je danas pravi „muzej na otvorenom“:

Vojvodska palata (Palazzo ducale): Rezidencija vojvoda Urbina je najznačajniji arhitektonski spomenik u gradu. Podignuta je za vreme vladavine Federika de Montefeltra. Poznato je da su radovi otpočeti na temeljima starije utvrde, po nacrtima firentinskog arhitekte Masa di Bartolomea. Međutim, glavnu ulogu ubrzo je preuzeo Lučano Laurana (poznat i kao Lucijan Martinov Vranjanin), arhitekta rođen u mestu Vrana kraj Zadra. Po njegovom odlasku iz Urbina rad na dvorcu nastavio je Frančesko di Đorđo Martini iz Sijene, arhitekta, inžinjer, slikar, vajar i teoretičar arhitekture. U 20. veku, zgrada je služila za rad lokalnih organa vlasti. Kasnije je pretvorena u muzej starina i arhiv umetničkih dela. Danas se u njoj čuvaju dela Paola Učela, Pjera dela Frančeska, Pedra Berugetea, Justusa van Genta, Đovanija Santija, Rafaela Santija, Ticijana Večelija i mnogih drugih stvaralaca.
Katedrala (Duomo): Katedrala se urušila 1801. Sačuvan je samo jedan njen deo (sakristija). Na gotičkoj Crkvi svetog Domenika nalazi se reprezentativni reljef Luke dela Robija iz 1449.