Crkva Svetog proroka Ilije u Mihajlovcu
| Crkva Svetog proroka Ilije u Mihajlovcu | |
|---|---|
 Crkva Svetog proroka Ilije | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Mihajlovac |
| Opština | Opština Smederevo |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 1873. |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo |
Crkva Svetog proroka Ilije u Mihajlovcu, mestu u opštini Smederevo, podignuta je 1873. godine i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[1]
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Crkva u Mihajlovcu je posvećena Svetom proroku Iliji i predstavlja zadužbinu trgovca Petra Radovanovića Brdara. Iznad zapadnog portala crkve nalazi se mermerna ploča sa natpisom: ,,Ovaj sveti Hram Božiji u slavu i čest sveti Proroku Iliji sazida Petar Radovanović iz Mihajlovca o svom sopstvenom novcu: pomoću Opštinskog materijala i to 300.000 komada cigle i 22.000 oka kreča s podvozom. Dana 20. jula 1873. godine." Natpis nam prenosi vreme završetka radova ali ne i kada su isti otpočeli. Pripremni radovi su otpočeli znatno ranije, a u prilog tome svedoči i činjenica da je Petrija, žena Petra Brdara, poručila dva zvona za crkvu, koja su u Mihajlovac stigla u avgustu 1871. godine. Crkvu je na dan hramovne slave, 2. avgusta po gregorijanskom tj. 20 jula po julijanskom kalendaru, osvetio Mitropolit Srbije Petar Jovanović.
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Crkva je sagrađena kao jednobrodna građevina gde se na naos nadovezuju spolja petostrana, iznutra polukružna oltarska apsida na istoku, dve pevničke apside sa severne i južne strane i priprata sa horom i zvonikom na zapadu. Fasadu crkve karakteriše skromna dekoracija koju čine krovni venci i crvenom opekom izvedeni detalji koji svojim oblikom prate lučne završetke prozorskih otvora. Postoje i manja vrata na severnoj strani građevine. Dugačka je 19, široka 10 a dok joj visina iznosi 12 metara. Ukupna visina zvonika je 22 metra.
Na soklu južnog zida crkve nalazi se nadgrobna ploča od crvenog mermera na kojoj je ispisano : „Hristiane! ispod ovog spomena leži telo Petra Radovanovića u grobnici, žitelja Mihailovačkog i nigda nezaboravljenog darodavca u zajednici sa suprugom svojom Petriom i celom familijom, s desne strane ovog sveti hrama počivaju. Prestavi se u 65. god. svog života meseca 30 dekembra 1880. leta.“
desno od glavnih ulaznih vrata nalazi se ploča od belog mermera, postavljena u čast Kuzmana A. Jeremića koji je poginuo u toku Prvog svetskog rata.
Ikonostas[uredi | uredi izvor]
Oltarska pregrada, tj. ikonostas je jednostavne forme i izrade. Horizontalnim trakama je podeljen na tri nivoa. Carske dveri su ukrašene raskošnom rezbarijom i predstavamo Bogorodice i arhangela Gavrila. Na severnim dverima je predstava arhangela Mihajla sa natpisom: ,,Ovu ikonu priloži Petar Radovanović, največi priložitelj ovog hrama u čast svoje slave svome patronu za svoj i svojih večni spomen 1874. godine." Severne dveri sadrže predstavu arhiđakona Stefana. na prestonim ikonama su predstavljeni Gospod Hristos, Bogorodica, Jovan Krstitelj i sveti Nikola. na prostoru parapeta predstavljeni su jevanđelisti, koji nisu rad istog majstora.
Drugu zonu čine ikone Dvanaestorice apostola, dok je u sredini ikona Presvete Trojice. Treću zonu sačinjava veliki drveni krst sa Raspećem i dva medaljona sa Bogorodicom i Jovanom Bogoslovom. u podnožju se nalazi friz ukrašen duborezom. Severno i južno od ovog friza nalaze se dva medaljona sa predstavama Mojsija i proroka Ilije.
Ikone na ikonostasu crkve svetog proroka Ilije u Mihajlovcu radio je naš poznati slikar Dimitrije Posniković.Ako mihajlovački ikonostas uporedimo sa celokupnim opusom pomenutog umetnika doći ćemo do saznanja da on predstalja njegov solidan rad.
Sveštenstvo[uredi | uredi izvor]
Na osnovu oskudnih i nepotpunih podataka moguće je sastaviti ovakav spisak mihajlovačkih sveštenika:
- Miloš Ilić (1864-1887). poreklom iz Mihajlovca, on je,svakako, najzaslužniji za podizanje crkve.
- Mihailo Radovanović (1887—1888)
- Gvozden Ilić (1888-1894)
- Milutin Radojković (1895-1905)
- Kosta Blagojević (1905-1948)
- Borisav Božić (1948-1950)
- Dragoljub Ađanin (1950-1952)
- Ljubomir Petrović (1952-1958)
- Dobrosav Kostić (1958-1959)
- Dušan Nešić (1960-1962)
- Dobrivoje Božović (1962-1979)
- Dragiša Kedžić (1979-1985)
- Živan Simonović (1985-1994)
- Milisav Ilić (1994-2011)
- Ivan Nikolić (2011- )
Dvorište crkve[uredi | uredi izvor]
U crkvenom dvorištu se nalaze i sledeći objekti: stari parohijski dom (1962. god.), novi parohijski dom (1985. god.), sala :1991. god.), pomoćna zgrada-garaža (1995. god.), letnjikovac (2013. god.), kapija (2014. god.), palionica za sveće (2015. god.). Česma ,,Bratoljublje" podignuta je u znak pobratimstva sa gradom Valestinom, a u čast slavnog borca za slobodu, Rige od Fere, koji potiče iz pomenutog mesta. monumentalna ograda od cigle sagrađena je 2018. godine.
Galerija[uredi | uredi izvor]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo/Crkva Svetog proroka Ilije u Mihajlovcu”. Arhivirano iz originala 09. 10. 2014. g. Pristupljeno 05. 10. 2014.
