Municipium DD

Dardanija u sklopu Gornje Mezije

Ruševine Municipiuma DD

Ruševine Municipiuma DD

Municipium DD (lat. Municipium Dardanicum, Municipium Dardanorum) je bio rimski grad čiji je život trajao od II do IV veka nove ere, a njegovi ostaci se nalaze u ataru naselja Sočanice, kod Ibra. Tokom srednjeg veka, u blizini se razvio utvrđeni grad Galič.

Centralni deo lokaliteta (gradski forum, hram, bazilika i terme ) locirani su između asfaltnog puta Raška – Kosovska Mitrovica i obale reke Ibra, dok se prema zapadu graniči sa lokalnim putem za selo Vuča, a na istoku Sočaničkom rekom i taj deo grada je najbolje istražen. Glavno naselje, ono koje je poznato kao Municipium DD, zahvata površinu od 30 hektara.

Sistematska istraživanja na lokalitetu vršena su u 1960—1961 i 1963—1965. godine. Arheološkim radovima otkriveni su ostaci foruma, bazilike, delovi termi, ostaci kuća, ulica nekropola i mnogobrojni drugi predmeti (keramika, oruđe, nakit itd). Najznačajnija građevina centralnog dela grada je Forum. To je pravougaoni prostor orijentisan sever-jug, veličine 38h25 metara omeđene sa istočne i zapadne strane redom od po sedam stubova. Sa istočne i zapadne strane prostora izgrađene su po jedna pravougaona prostorija, gotovo identične po veličini i načinu gradnje. Građevine imaju po dva ulaza. Na severnom delu Foruma, po sredini između bočnih prostorija na platformi izdignutoj 1,10 metara nalazi se značajan hram posvećen Antinoju, rano preminulom ljubimcu cara Hadrijana. Posle smrti Hadrijana izbrisani su tragovi koji podsećaju na Antinoju u Sočanici i samo zahvaljujući u građevinskom šutu nađena je ploča sa natpisom posvećenom Hadrijanu koja pokazuje da je hram na Forumu bio podignut u vremenu između 136. i 138. godine n. e.

Južno od Foruma, na površini od 880 m² otkriveni su ostaci bazilike dimenzija 16,50 h 55,00 metara. Funkcija bazilike bila je u bliskoj vezi sa Forumom za koje se pouzdano zna da je služio za skladištenje produkta olova i plemenitih metala otkopanih u obližnjim rudnicima na Kopaoniku i Rogozni. U bazilici su se, svakako, obavljali trgovački i ekonomski poslovi i transakcije, kao i drugi poslovi. U neposrednoj blizini grada preko reke Ibar bio je kameni rimski most koji je povezivao Municipium DD sa Rogoznom i rudnicima na ovoj planini. Ostaci kamenog stuba mosta i danas se dobro raspoznaju, naročito u sredini vira, tzv. „Čivutan“.

Naselje Municipium DD doživljava obnovu u III veku n. e., u vremenu vladavine Dioklecijana kada se preuređuje Forum, izgrađuje bazilika, podižu male terme i niz drugih objekata, ali život naselja nije dugo trajao – stotinak godina kasnije Municipium DD gubi svoj značaj i nestaje sa istorijske pozornice.

Literatura

• Wilkes, John (1992). The Illyrians. Wiley. ISBN 978-0-631-14671-1. 
• Mócsy, András (1974). Pannonia and Upper Moesia: a history of the middle Danube provinces of the Roman Empire. London: Routledge & K. Paul. ISBN 978-0-7100-7714-1.