Dunavski park

Dunavski park
Položaj
Mesto	Centar, Novi Sad
Opština	Novi Sad
Država	Srbija
Karakteristike
Površina	4 ha
Tip parka	gradski park
Zaštita i posećenost
Godina izgradnje	1895.
Otvoren	cele godine
Ostalo
Veb prezentacija	nema

45° 15′ 19.18″ N 19° 51′ 4.96″ E / 45.2553278° S; 19.8513778° I

Dunavski park je gradski park u centru Novog Sada, koja je počela da se uređuje kao park 1895. godine. Nalazi se u blizini Dunava, oslanja se na Dunavsku ulicu, pa je tako dobio i ime.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Na ovom mestu je u 19. veku bio Liman, zabareni rukavac Dunava, obrastao trskom i vrbama, leglo komaraca i žaba. Teren je bio znatno niži od okolnog prostora oko Mostobrana i završetka Dunavske ulice, jer je zemlja odavde korišćena za gradnju nasipa uz obalu Dunava.

Kada je određeno da se uredi park, 1895. godine najpre je nasuta zemlja u depresijama sa muljevito-peskovitom podlogom. Jedino je na najnižoj koti, 76 m nadmorske visine, ostala bara, koja je kasnije ozidana, te je nastalo jezero sa malim ostrvom nazvanim „Eržebet“, na kojem je zasađena žalosna vrba u spomen na austrougarsku caricu koja je ubijena 1898.

Intezivnije uređenje parka počelo je prvih godina 20. veka, kada je na mestu gostionice „Kod engleske kraljice“ podignuta sudska palata (danas Muzej Vojvodine). Tada je na prostoru ipred ove palate zasađena trava i drveće, a kroz travnjak su napravljene zemljane staze. U parku je postavljena skulptura „Nimfa“ u vidu vodoskoka, rad poznatog novosadskog vajara Đorđa Jovanovića.

Sledeća etape uređivanja Dunavskog parka došle su tokom dvadesetih i tridesetih godina dvadesetog veka. Rekonstrukcija je urađena između 1958. i 1962, prema projektu dr Ratibora Đorđevića, kada je park dobio današnji izgled.

Napravljen je prostor za igru dece i odmar. Od 33.695 m² parka, pod zelenom površinom je 22.000 m². Ima ukupno 760 stabala. Pod zaštitom države je primerak hrasta lužnjaka. Od listopadnog drveća ovde ima: platana, lešnika, breza, koprivića, divljeg kestena, javora, srebrne lipe, jablana; od četinara: jele, čempresa, crnog bora, tuja; od šiblja: šimšira, žutike, japanske dunje, crvenog drena i dr.

Delimično uređenje Dunavskog parka donelo je proširenje pešačkih staza, novu izolaciju jezera, izrađena je česma sa pijaćom vodom, povećan je broj klupa itd.

O Dunavskom parku brine Javno komunalno preduzeće Gradsko zelenilo, čiji stručnjaci i radnici preko cele godine izvode različite radove u cilju održavanja i unapređenja ove zelene površine. Nekada se deo parka nazivao promenada sa saletlom u kojem je vikendom i praznikom svirao Vojni gradski orkestar. Danas često nastupa Muzička omladina ili manji orkestri koji prate tek venčane parove.

Uredbom o zaštiti prirode III stepena, ovo prirodno dobro od velikog značaja II kategorije proglašeno je za Spomenik prirode.^[1]

Sadržaji u parku[uredi | uredi izvor]

Sve do prvih mrazeva u parku boravi par labudova, a jezerce je dom za veći broj pataka, a poslednjih godina i za kornjače i žabe. Osim jezerca park krasi drveni paviljon, fontana i nekoliko skulptura.

Skulpture u parku[uredi | uredi izvor]

Fontana „Devojka sa rogom izobilja” („Nimfa”, „Kupačica”) nalazi se na ulazu u Dunavski park. Delo je srpskog vajara Đorđa Jovanovića. Postavljena je 1912. godine i bila je prva skulptura u Novom Sadu koja nije bila verskog karaktera. Iako nosi ime „Devojka sa rogom izobilja”, sama devojka ne drži rog, već ribu i to soma, iz kojeg izlazi voda.

Đorđe Jovanović je negovao vajarski realizam gde je mogao svoj talenat i poznavanje pokreta tela i anatomije jasno da ispolji. Bio je jedan od najplodonosnijih srpskih vajara prve polovine 20 veka. Za života je realizovao brojna monumentalna dela na teritoriji Srbije kao što su: Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu podignut 1910 godine, Spomenik knezu Milošu u Požarevcu podignut 1898, te niz spomenika na beogradskom Novom Groblju.^[2]

Skulptura srpskog pesnika Đure Jakšića (1832-1878) rad je jugoslovenskog vajara i skulptora Jovana Soldatovića. Izrađena je od bronze i visoka je 175 cm. Spomenik velikom srpskom pesniku Đuri Jakšiću u park je postavljena je 1982. godine.^[3]

Zanimljivo je da se istovetni spomenik Đuri Jakšiću nalazi i u Beogradu, ispred Kuće Đure Jakšića u Skadarliji. U Skadarliji je ovaj spomenik postavljen 1990. godine.

Bista Miroslava Antića od bronze takođe se nalazi u Dunavskom parku. Izradio ju je vajar Pavle Radovanović 1992. godine. Visoka je 165 cm i postavljena na kameni postament nepravilnog oblika.^[4]
Skulptura Sergija Radonješkog, najpoznatijeg ruskog svetitelja. Ova kamena figura je rad ruskog vajara Vjačeslava Klikova. Figura predstavlja poklon Društva rpsko-ruskog prijateljstva gradu Novom Sadu od i postavljena je u park 1992. godine.

Sergije Radonješki (1314−1392) se smatra osnivačem i obnoviteljem ruskog monaštva i u narodu je najpoštovaniji ruski svetitelj. Prema julijanskom crkvenom kalendaru, ruska pravoslavna crkva obeležava Svetog Sergija Radonješkog 5. jula. Rođen je kao Vartolomej i sa 10 godina se preselio u grad Radonješ. Sa svojim bratom Stefanom podigao je malu drvenu crkvu u čast Svete Trojica, gde je dobio monaško ime Sergije. Na tom se mestu danas nalaze istoimena katedrala i crkva. Dugo godina je Sergije u ovoj crkvi bio iguman i sveštenik. Za svog života izgradio je više od 40 manastira.^[5]