Poča
| Poča mađ. Pócsa | |
|---|---|
 Poča, rimokatolička crkva | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Županija | Baranja |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 166 |
| — gustina | 20,62 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 54′ 45″ S; 18° 28′ 14″ I / 45.91247° S; 18.47049° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 8,05 km2 |
  Poča Poča na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 7756 |
| Pozivni broj | 69 |
| Veb-sajt | |
| www.pocsa.hu | |
Poča[1] (mađ. Pócsa) je selo u Mađarskoj, u južnom delu države. Selo upravo pripada Boljskom srezu Baranjske županije, sa sedištem u Pečuju.
Poča je do Prvog svetskog rata imala značajnu srpsku zajednicu.
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Naselje Poča se nalazi u južnoj Mađarskoj, u istorijskoj oblasti Baranja. Najbliži veći grad je Mohač.
Selo je smešteno u središnjoj Baranji i udaljeno je od obodnih reka, Dunava i Drave. Naselje je položeno u ravnici, na približno 110 m nadmorske visine.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima iz 2013. godine Poča je imala 166 stanovnika. Poslednjih godina broj stanovnika opada[2].
Pretežno stanovništvo u naselju čine Mađari rimokatoličke veroispovesti, a jedina prisutna manjina su Nemci (oko 13%). Srba u naselju više nema.
Popis 1910.[uredi | uredi izvor]
| Poča[3] | |
|---|---|
| Jezik | Vera |
Istorija Srba u mestu[uredi | uredi izvor]
Srbi su u naselju prisutni još od srednjeg veka, ali je njihov broj posebno narastao posle Velike seobe. Poča je naseljena 1720-1730. godine, za vreme cara Karla III.[4] Crkvene matrikule su zavedene 1777. godine. U 19. veku oni su činili većinu seoskog stanovništva.
Poča ima 1731. godine samo šest srpskih domova. U Počanskoj parohiji se 1735. godine o uskršnjem postu pričestilo 37 pravoslavnih hrišćana. Neka od zapisanih prezimena u tom mestu bila su: Rasavac, Letić, Vukdrag, Jovanić i Kovač. Kada je reč o stanovništvu, u mestu je 1796. godine zapisano 292 Srbina pravoslavna. Vek kasnije Počana Srba pravoslavaca je bilo 1890. godine samo 98 duša.[5]
Kupac jedne srpske knjige javlja se 1824. godine počki učitelj Timotej Mišlenović.[6] Počki učitelj Branko Milić pisao se za pretplatnika mađarsko-srpske gramatike 1833. godine.[7] Osnovna škola u Poči krajem 19. veka nije po zakonu uređena. Broj stanovnka Srba je 1900. godine iznosio 119. Srpska narodna škola ima jedno zdanje sazidano još 1816. godine. Bogoljub Popović je predsednik Školskog odbora, Dimitrije Grujić je školski upravitelj a Đuro Kovačević staratelj.[4] Učiteljica u Poči 1905-1907. godine je Katarina Trifunović, privremeno nameštena. Redovnu nastavu pohađa devet đaka, a u poftornu školu ide tri učenika starijeg uzrasta.[8]
Godine 1905. Poča je mala opština u Mohačkom srezu. Tu je bilo 395 stanovnika u 60 domova. Nemci dominiraju, Srba je duplo manje; ima ih 109 pravoslavnih duša (ili 28%) sa 25 kuća. Srpske pravoslavne crkve nema, a vernici posećuju bogomolju u borjadu. Postoji srpska narodna škola i srpsko pravoslavno groblje. Crkvena opština postoji početkom 20. veka. Crkvena skupština je redovna, pod predsedništvom Tace Paukovića. Pravoslavna parohija je zajednička sa Borjadom, i šeste je platežne klase. Svetenik dolazi iz Borjada.[9]
Posle Prvog svetskog rata i podele Baranje na dva dela — danas mađarski (severni, veći) i jugoslovenski (južni, manji), Poča se našla u sasvim drugačijem, nepovoljnijem položaju. Novom granicom između Republike Mađarske i Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca ostala je mađarskom delu. U sledećim godinama ogromna većina Srba (preko 100 duša) se iselila u srpske delove novoosnovane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, tako da danas Srba nema u selu[10].
Početkom 21. veka u Poči postoji samo srpsko pravoslavno groblje, udaljeno stotinu metara od mesta, kod puta za Borjad. Podeljeno je jarkom na dva dela, stari i novi. U starijem delu su četiri spomenika iz 19. veka. Do 1914. godine groblje je bilo zanemareno i zapušteno, zaraslo u šumu i visoku travu. Tada je groblje uređeno, spomenici ušoreni oko centralnog krsta, a ima ih 16.[11]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ www.poreklo.rs/2014/04/14/optiranje-iseljavanje-srba-u-madjarskoj-1920-1931
- ^ Baranya (Hungary): County, Towns and Villages - Population Statistics in Maps and Charts
- ^ „Jezički i verski sastav stanovništva Kraljevine Ugarske po naseljima, Popis 1910. godine”. Arhivirano iz originala 13. 01. 2018. g. Pristupljeno 09. 04. 2019.
- ^ a b Mata Kosovac, navedeno delo
- ^ "Srpski sion", Karlovci 1895. godine
- ^ Vasilije Bulić: "Zemleopisanije vseobšćeg", Budim 1824. godine
- ^ Emeriko Salaj: "Mađarsko-serbska gramatika", Budim 1833. godine
- ^ "Školski list", Sombor 1907. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ Optiranje i iseljavanje Srba u Mađarskoj 1920-1931. - Poreklo
- ^ Srpski institut, internet baza podataka, Budimpešta
