Rahela Ferari
| Rahela Ferari | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Rahela Ferari na poštanskoj marki iz 2007. | |||||
| Lični podaci | |||||
| Puno ime | Rosa Frojnd | ||||
| Druga imena | Marija Stojković | ||||
| Datum rođenja | 27. avgust 1911. | ||||
| Mesto rođenja | Zemun, Austrougarska | ||||
| Datum smrti | 12. februar 1994. (82 god.) | ||||
| Mesto smrti | Beograd, SR Jugoslavija | ||||
| Porodica | |||||
| Supružnik | Aleksandar Stojković | ||||
| Rad | |||||
| Aktivni period | 1931—1993. | ||||
| Bitna uloga | Baka Elvira (Grlom u jagode) Mitina majka (Tesna koža) Perina majka (Davitelj protiv davitelja) | ||||
| Veza do IMDb-a | |||||
| |||||
Rosa Frojnd (Zemun, 27. avgust 1911 — Beograd, 12. februar 1994), poznatija kao Rahela Ferari bila je srpska filmska, televizijska i pozorišna glumica.
Široj publici najpoznatija je po ulogama u ostvarenjima Skupljači perja, Grlom u jagode, Nacionalna klasa, Davitelj protiv davitelja, Hajde da se volimo 3, Tango argentino i kao Mitina majka u serijalu Tesna koža.
Dobitnica je brojnih glumačkih nagrada, između ostalih Dobričinog prstena i Sterijine nagrade.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Rođena je kao Rosa (Rohel) Frojnd 27. avgusta 1911. godine u Staroj Pazovi ili u Zemunu u jevrejskoj porodici. Roditelji su joj bili Bela Frojnd i Emilija - Ema rođena Lajner.[1] Od 1930. do 1940. godine je radila je u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, a od 1940. do 1941. u Umetničkom pozorištu u Beogradu. U jednoj anketi prve godine svog života ovako je opisala:
Moja mladost, to je zemunska periferija. Detinjstvo bez igračaka, bez ičega. Izađem na ulicu, idem uz plot, čučnem i posmatram – mrave! Tu se razvijala moja mašta: sama sam sebi pričala priče, izmišljala ih o tim majušnim mravima, te oni sad idu kući, sad se šetaju, trče, nabavljaju hranu, a ja sam se igrala s njima – pravila im razne prepreke. Stavim travku da im preprečim put, ili napravim most, ili ih skrenem u drugu stranu. Bilo je to moje malo pozorište diznijevskog tipa – mravi su bili moji mali glumci a ja svemoćni reditelj.
U Srpskom narodnom pozorištu (SNP) u Novom Sadu Rahela je počela je da statira u sezoni 1930-31, a član pozorišta postaje 1931—32. godine. U vreme kada se SNP zvalo Pozorište Dunavske banovine, u ulozi dr Klotilde Vimern u Fodorovoj Maturi gledao ju je desetogodišnjak Jovan Ćirilov, ne sanjajući da će mnogo godina kasnije, 1985. godine, u Jugoslovenskom dramskom pozorištu postati njen upravnik. Delujući često iz drugog plana, u manjim ulogama, Ferarijeva je svojom kreacijom nezgodnih gospođa izbijala u prvi red, piše u knjizi „Narodno pozorište Dunavske banovine“ dr Z. T. Jovanović. Jednogodišnje usavršavanje u Budimpešti ubrzalo je njen umetnički rast koji je došao do punog izražaja u Umetničkom pozorištu u Beogradu gde je 1940. godine angažovana sa suprugom Aleksandrom Stojkovićem. Udajom je promenila i ime, i prezime u Marija Stojković da bi nakon muževljeve smrti uzela umetničko ime Rahela Ferari. Nikada se više nije udavala.
Za vreme Drugog svetskog rata nije igrala. Od 1945. do 1947. godine je ponovo nastupala u Novom Sadu. Od osnivanja Jugoslovenskog dramskog pozorišta, 1947. godine, bila je prvakinja tog pozorišta. U JDP—u je ostvarila mnogo vrsnih izvođenja – od Paškove u Ribarskim svađama, Sarke u Ožalošćenoj porodici, do Aksinje u Jegoru Buličovu.
U Novom Sadu je igrala veliki broj raznovrsnih uloga u domaćem i stranom repertoaru. Pre rata najzapaženije su njene epizodne uloge karakterno osobenih i ćudljivih ženskih likova. U Jugoslovenskom dramskom pozorištu, takođe u raznovrsnom repertoaru, ostvarila je mnogo živopisnih ženskih likova, među kojima i majstorske realizacije: Paškove u Ribarskim svađama Karla Goldonija, Ksenije u Jegoru Buličovu i Vasilise u Na dnu M. Gorkog, Zeleničke u Rodoljupcima J. Sterije Popovića, i Sarke u Ožalošćenoj porodici B. Nušića.
Iako je glumila još u Skupljačima perja, Rahela Ferari je filmsku slavu dosegla tek u poznom dobu nizom upečatljivih uloga, i to prvenstveno u filmovima Grlom u jagode, Nacionalna klasa, Davitelj protiv davitelja, Hajde da se volimo 3 i Tango argentino, i u serijalima Kamiondžije, Metla bez drške i Tesna koža. U poslednjem je, kao Mitina majka, rekla čuvenu repliku: Sve same noge i gola dupeta.
Povremeno je gostovala u pozorištu Atelje 212 i igrala na filmu i televiziji. Na obali Dunava u Grockoj svojim rukama je izgradila kuću, kosila travu, sadila voće i orala. Jednom je čak kupila 500 pilića. „Svi su se čudili, a nama je bilo veselje što su tako mali“, pričala je. Žena za koju je Gojko Šantić u zborniku Apostoli glume napisao da „maestralno miri i spaja realizam sa svojim bizarnim, grotesknim simbolizmom“, van pozorišta je uživala u ulozi običnog čoveka koji se raduje malim stvarima. Umrla je u Beogradu 12. februara 1994. godine i sahranjena je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
Priznanja[uredi | uredi izvor]
Po mnogima jedna od najboljih jugoslovenskih karakterno-komičnih glumica posle Drugog svetskog rata, Rahela Ferari je za života okićena najvećim društvenim priznanjima — između ostalih dobitnica je Oktobarske, Sterijine, Sedmojulske i nagrade Dobričin prsten. U seriji Veliki srpski glumci, Pošte Srbije su 2007. izdale marku s njenim likom, u Izraelu je uvrštena u svetski almanah Ko je ko u svetu Jevreja, a jedna ulica u Padinskoj skeli nosi njeno ime.
Glumicu Čus Lampreav, koja glumi u Almodovarovom filmu Vrati se, kritičari nazvali „španska Rahela Ferari“, dok pank bend iz Banjaluke takođe nosi njeno ime. O njenom životu, naročito tokom Drugog svetskog rata, napravljena je predstava Rahelina kutija.[2]
Pozorište[uredi | uredi izvor]
- „Arsenik i stare čipke“ - Atelje 212
Filmografija[uredi | uredi izvor]
| 1950 ▼ | 1960 ▼ | 1970 ▼ | 1980 ▼ | 1990 ▼ | Ukupno | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Dugometražni film | 4 | 8 | 4 | 10 | 4 | 30 |
| TV film | 1 | 25 | 17 | 2 | 1 | 46 |
| TV serija | 0 | 2 | 10 | 2 | 1 | 15 |
| TV mini serija | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Ukupno | 5 | 35 | 31 | 14 | 7 | 92 |
| God. | Naziv | Uloga | |
|---|---|---|---|
| 1950.e ▲ | |||
| 1951. | Bakonja fra Brne | ||
| 1953. | Nevjera | Mare | |
| 1953. | Daleko je sunce | Nana | |
| 1957. | Potraži Vandu Kos | Vandina majka | |
| 1958. | Mati (TV film) | ||
| 1960.e ▲ | |||
| 1960. | Veliki poduhvat (TV film) | ||
| 1960. | Dan četrnaesti | Sofija | |
| 1960. | Velika ponoćna misterija (TV film) | Mila | |
| 1960. | Ožalošćena porodica (TV film) | Sarka | |
| 1961. | Jerma (TV film) | Jerma | |
| 1961. | Parče plavog neba | Melanija Knez | |
| 1961. | Prvi građanin male varoši | Miškova tetka | |
| 1962. | Varljivo jutro | ||
| 1962. | Troja vrata | ||
| 1962. | Junaci dana | ||
| 1963. | Priče o junacima (TV film) | ||
| 1963. | Bezazlene duše | ||
| 1963. | Dva presudna dana | ||
| 1964. | Nešto o čemu se može govoriti | ||
| 1965. | Ono more | ||
| 1965. | Francuske kraljice (TV film) | ||
| 1965. | Mrtvima ulaz zabranjen | ||
| 1967. | Jegor Buličov (TV film) | Ksenija Buličov žena | |
| 1967. | Nikad se ne zna | ||
| 1967. | Simon (TV film) | ||
| 1967. | Arsenik i stare čipke (TV film) | Ebi Bruster | |
| 1967. | Skupljači perja | Igumanija | |
| 1968. | Ne igraj se ljubavlju (TV film) | ||
| 1968. | Tako je ako vam se tako čini (TV film) | Gospođa Frola | |
| 1968. | Švabica | ||
| 1968. | Naši sinovi (TV film) | ||
| 1968. | Kad golubovi polete | Baka | |
| 1968. | Ne igraj se ljubavlju (TV film) | ||
| 1968. | Pedikirka | ||
| 1968. | Isten és ember elött | Iliasz felesége | |
| 1969. | Služavka | Betina | |
| 1969. | Zaobilazni Arčibald | ||
| 1969. | Zigmund Brabender, lovac i ser (TV serija) | Klotilda | |
| 1969. | Preko mrtvih (TV film) | Zorka Stojanović | |
| 1969. | Krčma na glavnom drumu | ||
| 1970.e ▲ | |||
| 1970. | Ujka Vanja (TV film) | Marija Vasiljevna Vojnicka | |
| 1970. | Deset zapovesti (TV serija) | Okčeva majka | |
| 1970. | Li Harvi Osvald (TV film) | ||
| 1970. | Bube u glavi | Profesorka | |
| 1971. | Dom i lepota | ||
| 1971. | Pesnikova pisma | ||
| 1971. | Sladak život na srpski način | ||
| 1971. | Čedomir Ilić (TV serija) | Kleopatra Matović | |
| 1972. | Samoubica (TV film) | Serafina Iljinisina | |
| 1972. | Ženski razgovori (TV serija) | ||
| 1972. | Građani sela Luga (TV serija) | Baba Stevana | |
| 1973. | Kućevlasnik i palikuća | ||
| 1973. | Kamiondžije (TV serija) | Gospođa Kanački | |
| 1973. | Naše priredbe (TV serija) | ||
| 1973. | Paja i Jare - Kamiondžije | G-đa Kanački | |
| 1974. | Draga tetka | ||
| 1974. | Laža i Paralaža | ||
| 1974. | Porodični orkestar | ||
| 1974. | Odlazak Damjana Radovanovića | Eleonora Radovanović | |
| 1975. | Svedoci optužbe | ||
| 1975. | Andra i Ljubica | ||
| 1975. | Lepeza ledi Vindemir (TV film) | Vojvotkinja od Bervika | |
| 1975. | Život je lep (TV serija) | Majka Jelisaveta | |
| 1976. | Babino unuče (TV serija) | Ruža | |
| 1976. | Čast mi je pozvati vas (TV serija) | Rahela | |
| 1976. | Zvezdana prašina (TV film) | Tetka | |
| 1976. | Grlom u jagode (TV serija) | Banetova baka Elvira | |
| 1977. | Najdraža deca dragih roditelja | ||
| 1978. | Tigar | Gđa Hadžirakić | |
| 1978. | Dan kada se rušio svet | ||
| 1979. | Nacionalna klasa | Tetka Nata | |
| 1980.e ▲ | |||
| 1981. | Neka druga žena | ||
| 1982. | Tesna koža | Mitina majka | |
| 1983. | Stepenice za nebo | ||
| 1984. | Davitelj protiv davitelja | Perina majka | |
| 1984. | Čaj u pet (TV film) | Gospođa Helen Hotorn | |
| 1986. | Lijepe žene prolaze kroz grad | ||
| 1986. | Sivi dom (TV serija) | Ruža Lopuža | |
| 1987. | Slučaj Harms | Stara dama | |
| 1987. | Ivanov (TV film) | Nazarovna | |
| 1987. | Tesna koža 2 | Mitina majka | |
| 1988. | Suncokreti | ||
| 1988. | Tesna koža 3 | Mitina majka | |
| 1988. | Manifesto | Baka | |
| 1989. | Metla bez drške (TV serija) | Duškova baka | |
| 1989. | Balkan ekspres 2 (TV serija) | Kostina majka | |
| 1990.e ▲ | |||
| 1990. | Metla bez drške 2 (TV serija) | Duškova baka | |
| 1990. | Jastuk groba mog (TV serija) | Gospođa Teodorović | |
| 1990. | Hajde da se volimo 3 | ||
| 1991. | Metla bez drške (TV serija) | Nada | |
| 1992. | Tango argentino | Gospođa Nana | |
| 1993. | Raj (TV film) | Rođaka Crnjanskog | |
| 1993. | Metla bez drške (TV serija) | ||
| 1993. | Kaži zašto me ostavi | Baba | |
| 1993. | Bolje od bekstva | Stamenina baba | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Radovan Sremac: Poreklo glumice Rahele Ferari (1911-1994) (Poreklo, 18. jul 2021)”. Arhivirano iz originala 25. 07. 2021. g. Pristupljeno 25. 07. 2021.
- ^ Ko je bila Rahela Ferari (Blic, 2. april 2015)
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Rahela Ferari na sajtu IMDb (jezik: engleski)
- Rahela Ferari - filmska banka
- Poštanska marka sa likom Rahele Ferari
- Glumom izigrala Gestapo („Blic“, 8. novembar 2009.)
- Rahela Ferari, besmrtni šarm stare dame sa srcem mangupa, pristupljeno 11. septembra 2016.
- http://sinemanija.com/glumica-rahela-ferari-biografija/
- Rahela Ferari: Tužna tajna mangupskog osmeha (Oseti Srbiju)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
- Rođeni 1911.
- Umrli 1994.
- Zemunci
- Srpski Jevreji
- Srpski glumci
- Jugoslovenski glumci
- Glumci i glumice Jugoslovenskog dramskog pozorišta
- Glumci i glumice pozorišta „Atelje 212”
- Sahranjeni u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu
- Dobitnici nagrade Dobričin prsten
- Dobitnici Sedmojulske nagrade
- Ljudi pod pseudonimom
- Osobe koje su menjale ime
- Glumci i glumice serije Veče sa zvezdama
- Glumci iz Beograda
- Dobitnici Oktobarske nagrade