Đorđe Vranješ
| Đorđe I. Vranješ | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 20. decembar 1930. |
| Mesto rođenja | selo Kamen, Glamoč, Kraljevina Jugoslavija |
| Datum smrti | 9. mart 2004. |
| Mesto smrti | Sremska Mitrovica, Srbija |
| Zanimanje | profesor književnosti, direktor gimnazije, bibliotekar, pesnik |
| Nagrade | Sterijina nagrada, deljeno sa saradnicima |
Đorđe Vranješ (Kamen, Glamoč, 20. decembar 1930 – Sremska Mitrovica, 9. mart 2004), bio je srpski prosvetni i kulturni radnik, književnik.[1] Član Udruženja književnika BiH (1969), član Društva književnika Vojvodine (1988).
Biografija[uredi | uredi izvor]
Detinjstvo[uredi | uredi izvor]
Đorđe I. Vranješ je rođen u mnogočlanoj seoskoj porodici oca Ilije u selu Kamen, blizu Glamoča 20. decembra 1930. godine. Završio je nižu gimnaziju na Vrbi 1940. Danas se na tlu Vrbe nalazi Manastir Veselinje, podignut 1970. godine u čijem je krugu kosturnica novomučenika stradalih od ustaškog noža.[2]
Na Ilindan 1941. i porodicu Vranješ su masakrirale ustaše i jedini preživi član porodice je bio Đorđe. Uprkos nesreći koja ga je zadesila u detinjstvu, u svom stvaralaštvu se nije pozivao na mržnju[3]:
Svakim padom sam zavoleo po jednog čoveka, dizanjem – dvojicu.
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Obrazovanje nastavlja u Banja Luci (1947-1951) u Realnoj gimnaziji. Maturirao je u generaciji sa lingvistom Milanom Šipkom, slikarom Jovanom Spremom, doajenom hrvatskog glumišta Krunoslavom Valentićem. Istu školu je pohađao i istraživač Andrićevog stvaralaštva Miroslav Karaulac.
Upisuje studije Jugoslovenske književnosti i srpskohrvatskog jezika na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu (1951-1956), zajedno sa književnikom Vojislavom Lubardom, kao i kolegom na drugoj studijskoj grupi - Izetom Kikom Sarajlićem. Đorđe Vranješ je diplomirao prvi u generaciji, a jedan od profesora mu je bio čuveni književnik Meša Selimović.[4]
Profesionalni rad[uredi | uredi izvor]
Đorđe Vranješ je radio kao profesor književnosti u Glamoču, Livnu i Zenici. Bio je i na pozicijama direktora gimnazije u Glamoču, direktora biblioteke u Zenici, sekretara Samoupravne interesne zajednice (SIZ) za kulturu Zenice.
U svojoj profesionalnoj karijeri radio je i kao bibliotekar,[5] bio je dopisnik dnevnih novina Oslobođenje, a zalagao se i za pozorišnu umetnost, pa je zajedno sa direktorom Pozorišta Zenica Zdravkom Martinovićem, rediteljem Zoranom Ristovićem i scenografom Radovanom Marušićem dva puta nagrađen Sterijinom nagradom, kao i drugim nagradama za postignuća u pozorišnoj umetnosti.[6]
Vranješ je bio član Udruženja književnika BiH od (1969).
Dobitnik je Dvanaestoaprilske nagrade grada Zenice, uručene 10. aprila 1970. godine, za "naročite zasluge u oblasti kulture".[7]
Pozniji život[uredi | uredi izvor]
Uoči raspada Jugoslavije i građanskih ratova pesnik je sa porodicom izbegao u Sremsku Mitrovicu 1988. Tada je postao član Društva književnika Vojvodine.
Preminuo je 9. marta 2004. i sahranjen je na seoskom groblju u Velikim Radincima.[3]
Dela[uredi | uredi izvor]
Danas se ime Đorđa Vranješa često čuje u intervjuima njegovog sina Andreje Vranješa, kulturnog radnika, bibliotekara i književnika, u kontekstu književnog rada.[8] Bio je naklonjen ruskoj književnosti i tematski se ugledao na njih.
Zbirke poezije[uredi | uredi izvor]
- Sunce na pola koplja / Đorđe I. Vranješ. – Sremska Mitrovica : Đ. Vranješ, 2002.
- Na izvoru ljubav / Đorđe I. Vranješ. – Zenica : Biblioteka Dostignuća, 1981.
- Sretanja / Đorđe I. Vranješ. – Beograd : Petar Kočić, 1975.
- Čovjek i ptica / Đorđe I. Vranješ. – Beograd : Slovo ljubve, 1974.
- Kajanje nije poraz / Đorđe I. Vranješ. – Sarajevo, 1970[9].
- Među razlikama planina / Đorđe I. Vranješ. – Sarajevo : Svjetlost, 1968[10].
- Oporuka za mog sina – poema / Đorđe I. Vranješ. – Zenica, 1966[11][12].
- Ipak ljudi moramo biti / Đorđe I. Vranješ. – Livno, 1960.
- Uspravna iskrenost / Đorđe I. Vranješ. – Beograd : Junior, 1955.
Autorska poezija Đorđa Vranješa je zastupljena u mnogim antologijama i pesničkim zajedničkim zbirkama. Jedna od najpoznatijih antologija u kojima je zastupljen je Prognani Orfeji priređivača Nenada Grujičića[13].
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Vranješ, Đ. (1975). Sretanja. Beograd: Petar Kočić.
- ^ Vranješ, Đ. (1974). Čovjek i ptica. Beograd: Slovo ljubve.
- ^ a b Vranješ, Đorđe (2. avgust 2020). „Etika i heroika Gorskog vijenca Petra Petrovića Njegoša” (PDF). Sutra. god. 5, br. 14 (Književna zajednica "Vaso Pelagić", Banja Luka): 25—29. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ „LOVĆEN – Đorđe Vranješ”. Poezija SRB. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ Grujičić, Nenad, ur. (2015). Prognani Orfeji. Sremski Karlovci: Brankovo Kolo. str. 20.
- ^ Vranješ, Đ. (2002). Sunce na pola koplja. Sremska Mitrovica: Autorsko izdanje.
- ^ Vranješ, Đorđe. „Oporuka za mog sina”. Poezija. Pristupljeno 30. 7. 2022.
- ^ Rakulj, Milan. „Pjesnik Andreja Đ. Vranješ: Moja poetika je polemika sa sobom”. Nezavisne novine. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ „Kajanje nije poraz”. Google Books. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ „Među razlikama planina”. Google Books. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ Vranješ, Đ. „Oporuka za mog sina”. Poezija vekova. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ Đidić, Ljubiša Bata. „Poema kao (o)poruka ljubavi”. Poezija. Pristupljeno 19. 12. 2021.
- ^ Đukić, Slavica. „Nenad Grujičić pesnik i antologija poezije Prognani Orfeji”. Bašta Balkana. Pristupljeno 19. 12. 2021.
