Aleksandar Mišić

Aleksandar Mišić
Aleksandar Mišić
Lični podaci
Nadimak	Aca, Cule
Datum rođenja	(1891-06-29)29. jun 1891.
Mesto rođenja	Beograd, Kraljevina Srbija
Datum smrti	17. decembar 1941.(1941-12-17) (50 god.)
Mesto smrti	Valjevo, Nedićeva Srbija
Vojna karijera
Služba	1910 — 1922. 1941.
Vojska	Srpska vojska Jugoslovenska vojska Jugoslovenska vojska u otadžbini
Čin	Major
Jedinica	Konjička divizija
Učešće u ratovima	Prvi balkanski rat Drugi balkanski rat Prvi svetski rat Drugi svetski rat
Kasniji rad	Upravnik Vranjske banje
Odlikovanja	Orden Belog orla sa mačevima Orden Karađorđeve Zvezde sa mačevima (posthumno)

Aleksandar Aca Mišić (Beograd, 17/29. jun 1891 — Valjevo, 17. decembar 1941) bio je oficir srpske vojske u Kraljevini Srbiji tokom Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata.

Nastavio je službu u vojsci Kraljevine SHS a 1922. godine je napušta. Između 1928. i 1930. nalazio se na položaju v. d. upravnika Vranjske Banje.

Posle sloma države u Aprilskom ratu, 11. maja 1941. godine kao penzionisani oficir u svojoj kući u selu Struganik dočekuje generalštabnog pukovnika Dragoljuba Mihailovića sa kojim donosi odluku o nastavku borbe protiv okupatora i stvaranju gerilske vojske na celom prostoru okupirane Kraljevine Jugoslavije. Za vreme Drugog svetskog rata bio je komandant Ribničkog četničkog odreda u Četničkim odredima Jugoslovenske vojske, obaveštajac i jedan od glavnih ustaničkih vođa uz pukovnika Dragoljuba Mihailovića tokom ustanka 1941. godine.

Zarobljen je od strane Nemaca 6. decembra 1941. godine tokom okupatorske ofanzive na Ravnu Goru koja je nosila šifrovano ime Operacija Mihailović. Major Aleksandar Mišić poznat je i kao sin slavnog srpskog vojvode Živojina Mišića.

Biografija

Aleksandar Mišić je rođen u Beogradu, kao peto od šestoro dece Živojina i Lujze Mišić, devojačko Krikner. Majka mu je bila Nemica, starinom iz Francuske (deda je bio Francuz). Čim je napunio 18 godina napušta porodični dom bez znanja roditelja i odlazi u Rusiju. Predstavio se kod strica cara Nikolaja Nikolajevića, čija je žena bila crnogorska princeza, i izrazio želju da stupi u Vojnu akademiju. Dobija preporuke i stupa u akademiju u Vilnu. Međutim, 1912. se razboleo i posle preporuke lekara da mu tokom daljeg lečenja treba toplija klima odlučuje da se vrati u Srbiju koja se tada spremala za rat protiv Osmanskog carstva. Aleksandar je bez odobrenja oca stupio kao oficir u Srpsku vojsku. Učestvovao je u brojnim bitkama u Balkanskim ratovima kao i Prvom svetskom ratu. Od 1928. do 1930. godine bio je vršilac dužnosti upravnika Vranjske Banje.

Nemačke, italijanske, mađarske i bugarske oružane snage napale su Kraljevinu Jugoslaviju bez objave rata, 6. aprila 1941. godine bombardujući Beograd. Pokret otpora, počeo je da se organizuje početkom maja na prostoru između Rudnika i Suvobora. Grupa oficira, podoficira i vojnika Jugoslovenske vojske, među kojima je generalštabni pukovnik Dragoljub Mihailović bio najstariji po činu, odbila je da prizna kapitulaciju i prebacila se sa planina Istočne Bosne, preko reke Drine u Zapadnu Srbiju, sa namerom da pruže otpor nemačkom okupatoru.

U noći između 10. i 11. maja 1941. godine sa jednim delom Gorskog odreda u kući vojvode Živojina Mišića u selu Struganik došli su generalštabni pukovnik Dragoljub Mihailović, major Miodrag Palošević i narednik Perović. Pukovnik Mihailović se sastao sa vojvodinim sinom, majorom Aleksandrom Mišićem, radi dogovora sa svojim starim prijateljem. Draža je, s vrata, rekao:

Aleksandre, ti i ja ćemo podići treći ustanak. Učinićemo sve da narodu olakšamo ovo robovanje i da se mi, stari Solunci, ne obrukamo. Borićemo se do kraja.

Draža, Gorski odred odmah šalje na Ravnu Goru, blagodareći savetima ratnog druga iz Prvog svetskog rat, majora Aleksandra Mišića. Slabe komunikacije u tom kraju osujećivale su eventualni brzi prodor nemačkih motorizovanih kolona, dok, s druge strane, oblast Ravne Gore ima veoma povoljan strateški položaj. Pukovnik Mihailović se pridružuje Gorskom odredu na Ravnoj Gori 11. maja 1941. godine, oko podne. Major Mišić je odmah pristupio organizaciji, a njegova sestra je upućena u Beograd radi uspostavljanja veza sa inženjerom Jovanom Gašićem i drugim uticajnim rodoljubima. Pukovnik Mihailović je tokom stvaranja organizacije oficire planski raspoređivao po Srbiji. Majore Aleksandra Mišića i Ivana Fregla rasporedio je u Kolubarski srez, gde su bili zaduženi za stvaranje i jačanje organizacije pokreta otpora. Major Ivan Fregl je u jedinici pod komandom majora Aleksandra Mišića, postavljen za načelnika štaba. Tokom ustanka, major Mišić se 23. oktobra 1941. godine nalazio u Valjevu, gde su se taj dan, vodile najkrvavije borbe na valjevskom frontu, u prisustvu pukovnika Mihailovića, majora Fregla i Zaharija Ostojića, kao i engleskog kapetana Bila Hadsona. Predsednik Vlade Milan Nedić pozvao je vođu ustanika pukovnika Dražu Mihailovića na sastanak u Beograd, ne bi li rešio „četničko pitanje“ i pacifikovao Srbiju. Pukovnik Mihailović, međutim, šalje majora Aleksandra Mišića, koji mu donosi Nedićevu ponudu da se mane gerile, dođe u Beograd i postane ministar rada u „Vladi nacionalnog spasa“. Draža je ovu Nedićevu ponudu, koju je smatrao uvredom, energično odbacio.

Posle neuspešnog sastanka sa Titom u Brajićima i Hadsonovog dolaska koji ga je uverio da ima legitimitet od izbegličke vlade, Mihailović je odlučio da se obračuna sa partizanima. Dva četnička oficira za vezu su 28. oktobra stupili u vezu sa Nedićem, a sutradan sa nemačkim oficirom Jozefom Matlom, sa Mihailovićevom ponudom zajedničku borbu protiv partizana u zamenu za oružje. Međutim, partizani su odbili četničke napade i ugrozili četničke položaje na Ravnoj gori. Zbog toga je Mihailović 3. novembra 1941. odložio sastanak sa nemačkim oficirima za 11. novembar. Na sastanku u selu Divcima, kom su prisustvovali Mihailović, Mišić i jedan zvaničnik Abvera, Mihailović je ponudio da obustavi aktivnosti u gradovima i duž glavnih saobraćajnica, ali nikakav sporazum nije postignut zbog nemačkog zahteva za kompletnom predajom četnika, i da nemačkog verovanja da će ih četnici verovatno napasti uprkos Mihailovićevoj ponudi.

Posle zauzimanja partizanskog Užica, Nemci su 3. decembra izdali naređenje za operaciju Mihailović, napad na njegove snage na Ravnoj gori. Mihailović se sklonio kod Mišića u Struganiku. Tu su opkoljeni, ali je Mihailović jedva uspeo pobeći. Nemci su zarobili Mišića i Fregla i kasnije ih streljali. Ukazom Jugoslovenske vlade u egzilu, od 14. januara 1942. godine, posthumno je odlikovan ordenom Karađorđeve zvezde IV stepena sa mačevima, zajedno sa generalštabnim majorom Ivanom Freglom.

Od 2021. ulica na Zvezdari nosi njegovo ime.

Odlikovanja

• Orden Belog orla sa mačevima
• Orden Karađorđeve zvezde sa mačevima IV reda, posthumno mu je dodelio kralj Petar II Karađorđević na predlog ministra vojske, mornarice i vazduhoplovstva generala Dragoljuba Draže Mihailovića (14. januara 1942)

Vidi još

• Živojin Mišić

Literatura

• Tomasevich, Jozo (1975). War and Revolution in Yugoslavia, 1941–1945: The Chetniks. Stanford: Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-0857-9. 
• Milovanović, Nikola (1983a). Kontrarevolucionarni pokret Draže Mihailovića: Izdaja. I. Beograd: Slovo ljubve. Arhivirano iz originala 23. 04. 2013. g. Pristupljeno 24. 04. 2013. 
• Ćirković, Simo (2009). Ko je ko u Nedićevoj Srbiji. Beograd: IPS Media: Prosveta. ISBN 978-86-07-01889-5. 
• Savić, Velibor Berko (2001). Sinovi vojvode Mišića. Valjevo: Valjevo print.  COBISS.SR 92754956

Spoljašnje veze

• Praunuka Živojina Mišića otvara stranice porodičnog albuma („Blic“, 20. jul 2014)