Bugarska državna železnica
| Bugarska državna željeznica | |
|---|---|
 Holding Bъlgarski dъržavni železnici | |
| Javno preduzeće | |
| Osnovano | 1885. Sofija |
| Sedište | Sofija,  Bugarska |
Rukovodioci | Georgi Drumev |
| Usluge | Prevoz putnika i robe, vuča vozova i održavanje vučnih jedinica, vozova i voznih sredstava, održavanje pruga i tehnički nadzor nad njima, nadzor nad drugim pružnim i staničnim objektima i postrojenjima, održavanje i izgradnja uređaja, postrojenja i instalacija.. |
Broj zaposlenih | 17,867 |
| Veb-sajt | www |
Bugarska državna željeznica (bug. Български държавни железници) je državna željeznička kompanija u Bugarskoj i najveći željeznički prijevoznik u zemlji, osnovana 1885. godine u glavnom gradu Sofiji. Od devedesetih godina BDŽ se suočio sa ozbiljnom konkurencijom iz automobilskog transporta. U periodu od 1994. do 2010. godine došlo je do značajnog pada tržišnog udjela u putničkom i teretnom prometu, a nedostatak kompetentnog upravljanja pogoršava situaciju. Do 2002. godine preduzeće je posedovalo / upravljalo železničkom infrastrukturom u zemlji, kada je prema propisima EU osnovano novo državno preduzeće, Nacionalno preduzeće za železničku infrastrukturu, koje je postalo vlasnik infrastrukture.
Bugarska je članica Međunarodne željezničke unije (MŽU). Kod MŽU za Bugarsku je 52.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Ruse - Varna, prva bugarska železnička linija, počela se graditi 1864. godine. Turska vlada je za njenu izgradnju angažovala englesku kompaniju kojom je upravljao Vilijam Gledston, političar i braća Barkli, građevinski inženjeri. Linija, duga 223 km, otvorena je 1866. godine.
Godine 1870. baron Mauris de Hirš počeo je gradnju željezničke pruge Konstantinopolj - Belovo, koja je završena tri godine kasnije.
Narodna skupština je 1885. godine donijela Zakon o željeznici, prema kojem se željeznice u Bugarskoj smatraju državnom imovinom i njima upravlja država. Godine 1888. vlada Stefana Stambolova eksproprisala je željezničku prugu Vakarel - Belovo (izgrađenu i ranije upravljanu od strane Vitalisa) i počela je sa radom. 1. avgusta otvorena je celokupna pruga Caribrod - Sofija - Belovo za međunarodni saobraćaj. Država je otkupila željezničku prugu Ruse - Varna i počela je sa radom 10. avgusta. Zbog toga su osnovane Bugarske državne željeznice, zasnovane na željezničkim prugama Caribrod - Sofija - Belovo i Ruse - Varna. Nezavisno Ministarstvo željeznica, pošte i telegrafa osnovano je 1912. godine, a 1923. godine državna škola željeznica.
Sledeća velika željeznička pruga koja se otvara bila je balkanska željeznička pruga, 1952. godine.
Dizelski pogon je uveden 1963. godine za željeznički saobraćaj sa dizel-hidrauličkim B′B ′ lokomotivama (klasa 04), koje je izgradio SGP. Prva elektrifikovana linija, Sofija - Plovdiv, ušla je u rad iste godine sa novom tada klasom 41, koju je izgradila Škoda. Prva dupla pruga, Sindel - Varna, završena je godinu dana kasnije.
Godine 1978. počele su operacije na teretnoj liniji Varna - Čornomorsk sa četiri lokomotive koji su mogli prevesti svaki 104 vagona sa četiri osovine 1.520 mm. U Beloslavu je izgrađen prekid koloseka.
Dana 1. januara 2002. godine stupio je na snagu novi Zakon o željezničkom saobraćaju koji je donijela Narodna skupština Republike Bugarske, prema kojem je Nacionalna kompanija Bugarske državne željeznice podijeljena na dva zasebna preduzeća - željeznički prijevoznik (Bugarske državne željeznice BDŽ) i infrastrukturno preduzeće (nacionalna kompanija železničke infrastrukture).
Evropska komisija je zvanično upozorila Bugarsku u maju 2010. godine zbog neuspjeha u provedbi Prvih pravila o željeznicama u vezi sa naknadama za pristup prugama[1]. U oktobru 2010. godine najavljeno je dalje restrukturiranje, a BDŽ postaje holding kompanija, a sva vozna sredstva su dodijeljena putničkim i teretnim podružnicama.[2]
Struktura kompanije[uredi | uredi izvor]
Od poslednjih reformi u 2007. godini, odobrena je nova organizaciona struktura.
BDŽ (holding kompanija sa jednim dioničarom, Republikom Bugarskom):
- BDŽ Putnicki prevozi doo - odgovoran za putnicke usluge. Kompanija je u 2009. godini prevezla 31,36 miliona putnika.
- BDŽ Tovarni prevozi doo - Prevoz robe i ekspedicija sa filijalom BDZ SPED doo. Preduzeće je u 2009. godini prevezlo 13,3 miliona tona tereta. Privatizacija je pokušana u 2012, ali je otkazana 2013. zbog finansijskih problema.[3]
- BDŽ Održavanje lokomotiva doo - upravljanje i servisiranje lokomotiva.
- BDŽ-Končar dd - zajedničko ulaganje između BDŽ doo i KONČAR Grupe iz Hrvatske s glavnim ciljem popravaki i modernizacije lokomotiva.
Trenutne lokomotive[uredi | uredi izvor]
| Klasa | Proizvođač | Pogon | Napomena |
|---|---|---|---|
| 06 | Elektroputere – Krajova | Dizel-električna | |
| 07 | Luhanskteplovoz | Dizel-električna | Najpoznatije lokomotive izgrađene u Sovjetskom Savezu. |
| 10 | Simens | DMU-2 | Desiro Moderna dizel – hidraulika lokomotiva. |
| 30 | Simens | EMU-3 | Desiro Moderna električna lokomotiva |
| 31 | Simens | EMU-4 | Desiro Verzije klase 30 |
| 32 | RVR Riga | EMU-4 | Sovjetska klasa ER25 |
| 33 | RVR Riga | EMU-4 | Sovjetska klasa ER33 |
| 42.1 | Škoda | Električni | |
| 43 | Škoda | Električni | |
| 44 | Škoda | Električni | Kao i klasa 43, samo sa električnim kočnicama. |
| 45 | Škoda | Električni | Kao i klasa 44. Maksimalna brzina 110 km/h. |
| 46/46.2 | Elektroputere – Krajova | Električni | LE5100 je najjača lokomotiva koju koriste BDŽ. Slična klasi 40. |
| 51 | Ganc | Dizel | Slična ZS klasa 641 i MAV klasa M44. |
| 52 | VEB | Dizel – hidraulika | DB klasa V 60. |
| 55 | FAUR | Dizel – hidraulika | Najveći je broj ovih lokomotiva u BDŽ. |
| 61 | Škoda | Električni | Šunter je laka lokomotiva, popularna zbog malo broja istih (oko 20). |
| 66 | Humboldt-Deutzmotoren A.G. | Dizel – hidraulika | |
| 75 | Henšel i Sin | Dizel – hidraulika | |
| 77 | FAUR | Dizel – hidraulika | |
| 81 | Kambarka Engineering Works | Dizel – hidraulika | Sovjetska klasa TU7 dizel lokomotiva |
Uski kolosjeci[uredi | uredi izvor]
Godine 1962. završena je uskotračna linija Septemvri-Dobrinište koja prolazi kroz stanicu Avramovo, koja je najviša željeznička stanica na Balkanu, na 1267,4 m. Dalje, prolazi kroz ljetni i zimski turistički centar Bansko. Linija je kolosijek od 760 mm, neelektrificirana, a primarno je opskrbljena dizel motornim lokomotivama, ali postoje dobro očuvane parne lokomotive koje pružaju atraktivne ture. Iako je turistima veoma atraktivna, ona je takođe široko korišćena od strane lokalnog stanovništva za potrebe javnog prevoza.
Železničke veze sa susednim zemljama[uredi | uredi izvor]
- Grčka - Kulata - Promahonas i Svilengrad - Orestijada (Napomena: putničke usluge suspendovane od početka 2011, nastavljene maja 2014)
- Makedonija - preko Niša u Srbiji ili preko Soluna u Grčkoj (Napomena: putničke usluge suspendovane od početka 2011, nastavljene maja 2014)
- Rumunija - preko Ruse - Đurđu most preko Dunava, Kardam - Negru Voda i Vidin - Kalafat most preko Dunava.
- Srbija - preko Kalotine - Dimitrovgrad, Srbija
- Turska - preko Svilengrad - Kapikule
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „News in Brief”. Railway Gazette. 2010. Arhivirano iz originala 13. 07. 2019. g. Pristupljeno 5. 7. 2010.
- ^ „Railway Gazette: BDZ becomes holding company”. Arhivirano iz originala 22. 06. 2012. g. Pristupljeno 19. 11. 2010.
- ^ „BDZ freight privatisation called off”. Railway Gazette International. Pristupljeno 24. 6. 2013.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- „Češka firma stroi tretata čast na Plovdiv – Svilengrad” (na jeziku: Bulgarian). Plovdiv24.bg. Pristupljeno 9. 7. 2009.
- „Vlak-strela щe minava prez Botevgrad do 2017 g.” (na jeziku: Bulgarian). Botevgrad.com. Pristupljeno 9. 7. 2009.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Veb sajt (jezik: engleski)
- Nezvanična karta Bugarskih željezniča (jezik: engleski)
- Poboljšanje infrastrukture Bugarskih željeznica (jezik: engleski)
- Bugarski forum o lokomotivama (jezik: engleski) (jezik: nemački)
- Spisak lokomitva Bugarsih željeznica (jezik: engleski)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
