Vojka (Stara Pazova)
 | Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: dodati veze ka ostalim člancima. |
Vojka | |
|---|---|
 Vojka | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Sremski |
| Opština | Stara Pazova |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  4752 |
| — gustina | 93/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 56′ 14″ S; 20° 09′ 08″ I / 44.937166° S; 20.152333° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 66 m |
| Površina | 53,9 km2 |
.svg)  Vojka Vojka na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 22313 |
| Pozivni broj | 022 |
| Registarska oznaka | ST |
Vojka je naselje u Srbiji u opštini Stara Pazova u Sremskom okrugu. Vojka ima povoljan geografski položaj, jer leži u ravnom – ruzmarinskom[pojasniti] Sremu, na razdaljini od oko dvadesetak kilometara od reke Dunav i oko tridesetak kilometara od reke Save.[1]
Izgled[uredi | uredi izvor]
Selo ima formu oblika krsta, koga u osnovi sačinjavaju glavna uzdužna ulica Cara Dušana, koja od centra prema Krnješevcima nosi naziv Karađorđeva. Na mestu ukrštanja glavnih komunikacija nalazi se seosko jezgro, koje sa svim pratećim objektima javnih službi zadovoljava unutrašnje funkcije sela. U centralnoj zoni lociran je pravoslavni hram Svetog Oca Nikolaja iz 1857. godine, osnovna škola, mesna zajednica, dom kulture, Kulturno umetničko društvo „Slavko Gajin”, zdravstvena ambulanta, predškolska ustanova, obdanište i jaslice, lokalna pijaca (subotom), više od 50 privatnih zanatskih radnji proizvodnog i uslužnog karaktera.[2]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Kao naseljeno mesto prvi put se pominje u pisanim dokumentima još 1416. godine. Vojka je bila kao naselje na sred puta, sa velikim brojem vetrenjača. Danas se uspomena na vetrenjače čuva u grbu sela.
Ono što Vojku i Vojčane izdvaja od drugih naselja je i to što su bili poznati graničari ali i vinogradari, još od vremena vladavine Leopolda i Marije Terezije, Austro – Ugarskih monarha, od kojih su dobili vinograde u današnjim Čortanovcima, na obroncima Fruške gore, koje i danas čuvaju mnoge porodice.
Tu je i više lokaliteta iz vremena Rimske imperije, kada je preko Vojke išao glavni drum od Sirmijuma ka Taurunumu i Singidunumu.
Znameniti Turski putopisac Evlija Čelebija je ostavio zapis u svojoj knjizi da je konačio u svratištu Vojka, gde je bila značajna postaja za zamenu konja i odmor putnika na drumu od Beča do Carigrada i tako redom, do današnje Vojke.[1]
O njenom postojanju svedoče arheološki artefakti koji se čuvaju u Narodnom muzeju u Zemunu, u Vojnom muzeju i Arheološkom institutu u Beogradu, iskopavani šezdesetih godina. Prepoznato je 56 arheoloških lokaliteta od kojih desetak u ataru Vojke. Pronađeni su na samo par istraživanih lokaliteta dokazi života od pre 2,5 do 3 hiljade godina (Vučedolska kultura i Umka), iz vremena velike seobe naroda (iz drugog kaganata, Brdašica i grob ratnika čelo bašta Dužnog šora) arheologe oduševljava kopča sa pojasa ratnika koji je bio sahranjen uspravno na konju.[3]
Selo je nekada imalo velikih problema zbog visokih podzemnih voda i čestog plavljenja.[4]
Demografija[uredi | uredi izvor]
Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima, prema popisu iz 2002. godine, a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika. Prema popisu iz 2011. u njemu je tada živelo 4752 stanovnika.
U naselju Vojka je 2002. živelo 3837 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosila je 37,8 godina: 36,6 kod muškaraca i 38,9 kod žena. U naselju je bilo 1425 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je bio 3,52.
Privreda[uredi | uredi izvor]
Privrednu bazu Vojke predstavlja poljoprivreda a najviše se od kultura uzgajaju pšenica, kukuruz, soja, suncokret, šećerna repa i povrtarske kulture kao i krmno bilje. Razvijeno je i stočarstvo, najviše se uzgajaju svinje i goveda. Po proizvodnji mleka selo je poznato u Sremu. Poslednjih godina u Vojki su aktuelna privredna prestruktuiranja, sve je više privatnih preduzetnika koji se bave poljoprivrednom proizvodnjom.[2]
Privrednu bazu Vojke predstavlja poljoprivreda a najviše se od kultura uzgajaju pšenica, kukuruz, soja, suncokret, šećerna repa i povrtarske kulture kao i krmno bilje. Razvijeno je i stočarstvo, najviše se uzgajaju svinje i goveda. Po proizvodnji mleka selo je poznato u Sremu. Poslednjih godina u Vojki su aktuelna privredna prestruktuiranja, sve je više privatnih preduzetnika koji se bave poljoprivrednom proizvodnjom.[2]
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Osnovna škola[uredi | uredi izvor]
Vojka ima jednu osnovnu školu. Izgrađena je 1780. godine, sastojala se od prizemne zgrade i nosila naziv ,,Komunalna škola’’. Ova zgrada je izgorela do temelja 1943. godine, jer je u njoj bila smeštena ustaška posada, koju su partizani tom prilikom likvidirali. Posle Drugog svetskog rata, tačnije 1946. godine, počela je gradnja nove škole koja je završena 1947. godine. Dobila je naziv po Milanu Hadžiću, koji je bio prva žrtva rata 1941. Osnivači škole bili su žitelji Vojke.[5]
Muzička škola[uredi | uredi izvor]
U Vojki postoji muzička škola „Ljubinko Lazić”.
Biblioteke[uredi | uredi izvor]
U Vojki se nalazi još jedan ogranak biblioteke pod nazivom Vladislav Čikoš, prema značajnom književniku rodom iz Vojke koji se školovao u Segedinu, Kežmarku i Budimu gde je završio prava. Bio je saradnik Letopisa Matice srpske, pisao lirske i epske pesme, a 1833. godine objavljuje roman „Zbog ljubovi pomirenije ili Stroimir i Ljubisava”. Ova biblioteka broji 6300 knjiga i 450 čitalaca.[6]
Osim toga, osnovna škola u Vojki ima sopstvenu biblioteku.
Kultura[uredi | uredi izvor]
Likovna kolonija Cosmic Art[uredi | uredi izvor]
U septembru 1991. godine u sremskom selu Vojka započela je s radom likovna kolonija Cosmic Art koju je inicirao slikar Ljubiša Marić. Na taj način se sačuvala od zaborava i jedna izuzetno bogata zbirka umetničkih dela, ali i zbirka koja svedoči i o likovnoj koloniji Cosmic Art i o samoj Vojki, kao izuzetno značajnom činiocu naše umetnosti i duhovnosti. Preko 500 slikara i vajara iz svih krajeva zemlje i inostranstva, ostavilo je preko 1.000 umetničkih dela, od čega se u fondu Mesne zajednice Vojka čuva oko 250 slika i skulptura.
Nekoliko kolonija bilo je humanitarnog karaktera, tako da su umetnici pomogli: Fond za izbeglice (1991), invalide rata (1992), obnovu manastira Rača (1993), Društvo za afirmaciju invalida „Feniks" iz Stare Pazove (1994), poplavljene porodice u Bajinoj Bašti (2014)
U planu je priprema i dopunjenog izdanja monografije za 30. saziv u koji će ući i umetnici koji su u međuvremenu bili gosti naše likovne kolonije.[3]
Od 2018. godine likovna kolonija se nalazi na listi od 11 najznačajnijih manifestacija u oblasti kulture u opštini Stara Pazova.[7]
Kulturno-umetničko društvo Slavko Gajin[uredi | uredi izvor]
Osnovano je u jeku obnove ratom opustošene Jugoslavije 1948. godine, kada su mladi ljudi u ovom sremskom selu želeli da, pored gradnje kuća, auto puteva, fabrika, grade i svoj duh, uživaju u pesmi, igri, pozorištu.
Upravo, od samog početka, pozorišni amaterizam je razvijan sa velikom energijom, pa su vojački amateri, pedesetih i šezdesetih godina 20. veka, carovali na daskama koje život znače širom Vojvodine, a igrali i na scenama Beograda i Novog Sada. Nušićeve komedije i humor Živka Stojanovića i Milenka Kočijaševića Pujde, dale su neizbrisivi pečat tom delu istorije vojačkog amaterskog društva. Istovremeno su mladi pokušavali da neguju i muzičku baštinu predaka, te je tako radila i folklorna sekcija, recitatorska, ali u senci dramske.
Sedamdesetih godina osnovane su ženska i muška pevačka grupa i tamburaški orkestar, i dali su snažan pečat amaterskoj aktivnosti ne samo u staropazovačkoj opštini, već i u Sremu. Zahvaljujući entuzijastima koji su tada radili u vojačkom kulturnom-umetničkom društvu, uveden je u takmičarski program Prolećnog susreta izvorno pevanje (pevačke grupe) i nije bilo priredbe u opštini i selu bez nastupa ovih grupa i tamburaša. Oni su bili, zahvaljujući Kulturnoj dimenziji, emisiji lokalnog Radija, inicijator saradnje i organizacije zajedničkih koncerata po Vojvodini, Slavoniji, Bosni i Srbiji, sa kulturnim-umetničkim društvom Mladost iz Nove Pazove i Branko Radičević iz Stare Pazove. Bilo je i televizijskih nastupa i učešća na zonskim smotrama.[8]
Zabava[uredi | uredi izvor]
Moto-skup[uredi | uredi izvor]
Od 2009. godine u Vojki se održava moto-skup koji organizuje moto-klub Fantomi. Na njemu učestvuju gosti iz celog Srema, uz tradicionalni ručak i rok svirku u večernjim satima. Svake godine ova manifestacija biva propraćena i u edukaciji mladih i dece o bezbednosti učestvovanja u saobraćaju.
Dečije igralište Izvor[uredi | uredi izvor]
Vojka ima nekoliko dečijih igrališta, ali je najposećenije i najopremljenije igralište Izvor. Ono ima mali teren za odbojku, ljuljaške, tobogan, mostić i još nekoliko sprava na kojima deca mogu da se igraju.
U večernjim satima na njemu se okupljaju i starija deca, zbog toga što se nalazi u mirnom i dobro osvetljenom delu Vojke.
Sport[uredi | uredi izvor]
Fudbalski klub Sremac[uredi | uredi izvor]
Fudbalski klub za dečake po imenu Sremac, na svom terenu je ispratio mnoge generacije sportu naklonjenih Vojčana. O tome svedoči i činjenica da je star malo više od devet decenija i da i dalje učestvuje u mnogim turnirima i ligama.
Vazduhoplovni klub Vihor[uredi | uredi izvor]
Osnovan 2003. godine, vazduhoplovni klub Vihor organizuje letačke dane i aero-mitinge na sportskom aerodromu u Vojki.[9] U pitanju je ujedno i jedan od najvećih privatnih aeroklubova u Srbiji.[10]
Lovačko društvo Zec[uredi | uredi izvor]
Lovačko društvo Zec je najstarije lovačko društvo u opštini Stara Pazova. Ono okuplja preko 60 lovaca i ulaže u obnovu lovišta podmlađivanjem životinjskih vrsta.[11]
Istaknute ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Vladislav Čikoš (1805 - 1944): književnik.
- Zorka Janković (1870 - 1933): književnica i borkinja za prava žena.
- Ljubiša Marić (? - ?): slikar.
- Ljubinko Lazić (1979): solo kontrabasista.
- Aleksandar Kolarov (1985): profesionalni fudbaler.
- Bojan Džepina (1987): profesionalni kik bokser.
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ a b SremskeVesti (2019-07-04). „VOJKA: Selo vetrenjača, nekada najveće selo u Sremu”. Sremske vesti (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 10. 11. 2020. g. Pristupljeno 2020-11-10.
- ^ a b v „Vojka | Gradska i seoska naselja | Turistička organizacija opštine Stara Pazova” (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2020-11-10.
- ^ a b Vojvodine, Javna medijska ustanova JMU Radio-televizija. „Likovna kolonija u Vojki”. JMU Radio-televizija Vojvodine. Pristupljeno 2020-11-11.
- ^ "Politika", 1. mart 1940
- ^ „Osnovna škola "Milan Hadžić" Vojka | Istorijat Osnovne škole ,,Milan Hadžićˮ | Škola”. www.skolavojka.edu.rs. Pristupljeno 2020-11-10.
- ^ „Opština Stara Pazova, zvanična Internet prezentacija - Opština Stara Pazova, zvanična Internet prezentacija”. Opština Stara Pazova, zvanična Internet prezentacija - Opština Stara Pazova, zvanična Internet prezentacija (na jeziku: rs). Pristupljeno 2020-11-10.
- ^ aSrbija.com. „Održana 29. Likovna kolonija”. aSrbija.com (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2020-11-11.
- ^ „KUD "SLAVKO GAJIN" Vojka”. www.promis.rs (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 30. 09. 2020. g. Pristupljeno 2020-11-11.
- ^ „VIHOR IZNAD VOJKE”. www.vss.rs. Pristupljeno 2020-11-11.
- ^ „Vazduhoplovni klub "Vihor" dobio zastupništvo za program Pipistrela”. Tango Six (na jeziku: srpski). 2014-08-26. Pristupljeno 2020-11-11.
- ^ „Radio TV Stara Pazova - Iz Lovačkog društva u Vojki”. www.rtvstarapazova.rs. Pristupljeno 2020-11-11.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Sećanja na slikara i karikaturistu Ljubišu Marića
- Šest vekova Vojke bez čestitke zvaničnika („Politika”, 14. jun 2016)
| Naseljena mesta opštine Stara Pazova |  | |
|---|---|---|
| Znamenitosti i spomenici kulture | ||
| Verski objekti u opštini Stara Pazova | ||
| Sport u opštini Stara Pazova | ||
