Vršačko vinogorje
Vršačko vinogorje se nalazi na brdovitim terenima oko Vršca, na krajnjim obroncima Karpata. Ono predstavlja jedan od najvećih vinogradarskih regiona u Srbiji. U blizini je vodenih tokova i Deliblatske peščare poznate i kao evropska Sahara.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Pored Gudurice se nalazi jedan od najstarijih vinograda u Srbiji. Vršački predeo nalazi se na 45° severne geografske širine koji je idealan za gajenje nekih sorti loze. U pogledu vinogradarske rejonizacije, Vršačko vinogorje (Zaštićeno prirodno dobro Srbije - Predeo izuzetnih odlika) se nalazi u okviru Banatskog rejona i Južnobanatskog vinogradarskog podrejona. Vinogradi se prostiru duž južne i severne strane brda na nadmorskoj visini od 90 – 200 m, i osim Vršačkog atara, obuhvata i atare okolnih naselja na području Vršačkih planina: Markovac, Gudurica, Veliko Središte, Sočica, Mesić, Jablanka, Kuštilj i Pavliš. Vinogorje ne obuhvata šumski pojas, odnosno vrhove i više padine Vršačkog brega.[1]
Vršačko vinogorje čine „Vršački vinogradi“ koji raspolažu sa preko 1.700 hektara vinograda, dok u celom regionu ima oko 2.100 hektara. Od autohtonih i starih sorti ovde se još gaje župljanka, smederevka, šalsa, bela, kreaca (banatski rizling) koji predstavlja ponos vršačkih vinograda. Uzgaja se 13 sorti grožđa, od kojih Italijanski Rizling prekriva 50% površine. Zemljišta su tipa smonica, gajnjača, deluvijalna zemljišta sa živim peskom.[2] Klima u Vršačkom vinogorju je umereno-kontinentalna, sa dovoljno padavina i izraženim godišnjim dobima što odgovara razvoju vinove loze. Godišnji prosek temperature je 12ºC. Na ovom području vetrovi duvaju iz raznih pravaca, a najčešći, ujedno i najjači je jugoistočni vetar – košava. Vazdušna strujanja čine sedam vetrova iz različitih pravaca koji duvaju 271 dan u godini.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Iz zapisa turskog putopisca Evlije Čelebije saznaje se da su padine vršačkog brega zasađene vinovom lozom koja daje slatko i ukusno grožđe. U Banatu vino napreduje za vreme velike kolonizacije pod vladavinom Marije Terezije (1740-1780). Na početku puta za manastir Mesić nalazi se veliki podrum „Helvecija“ koji je 1880. sagradio i opremio švajcarski trgovac vinom Bernhard Štaub. U Gudurici se nalazi i jedan od najvećih vinskih podruma u Evropi, sagrađen 1967. godine u obliku slova “Y”, kao simbol Jugoslavije (Yugoslavia), sa kapacitetom od 34 miliona litara.[1] Koliko je vinogradarstvo značajno za ovaj grad, svedoče činjenice da je vinova loza u grbu grada od 1804. Krajem 19. veka u Vršcu je bilo više od 10.000 hektara vinograda. To je bilo najveće vinogorje u Ugarskoj, po tvrdnjama nekih statisitičara. Proterivanjem Turaka i doseljavanjem Nemaca iz Rajnske oblasti vinogradarstvo ostaje glavna privredna grana u Gudurici, obližnjem selu. Posle Drugog svetskog rata umesto proteranih Nemaca u selo se naseljavaju Slovenci, Makedonci, pa kolonisti iz Bosne, Like, Banije, Korduna. [2]
Vršačko vinogorje spada u starija vinogradarska područja na prostoru Evrope. Počeci vinogradarstva datiraju još iz vremena Dačana i rimske vladavine ovim krajem. 1875. godine zabeležena je rekordna berba, kada je proizvedeno 56 miliona litara vina.
Vinski turizam[uredi | uredi izvor]
Vinski turizam je veoma dobro razvijen u Vršcu. Vršački vinogradi proizvode širok astortiman vrhunskih vina, kao i vina starih autohtonih sorti. Podrum Vršačkih vinograda je građevinsko-arhitektonska atrakcija, kapaciteta 3.400 vagona vina, građen od 1964. do 1967. godine. Jedan je od tri najveća podruma u Evropi smešten pod jednim krovom.
Najpoznatija vinarija jeste „Vinarija Drašković“. Među čokotima Vršačkog vinogorja, na susretu padina Vršačkog brega i nepregledne ravnice Banata, stvorena je Vinarija Drašković. Na temeljima tradicije i vinogradarske kulture podneblja, uz savremenu tehnologiju propraćenu znanjem vinogradara i vinara, ispisuju se nove stranice istorije Vršačkog vinogorja.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Vršački vinogradi – Gudurica” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-12-14.
- ^ a b „More Vinograda – Vrsac Turizam”. www.vrsacturizam.rs. Arhivirano iz originala 14. 12. 2022. g. Pristupljeno 2022-12-14.
- ^ „Vrsac Turizam |”. www.vrsacturizam.rs (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 16. 12. 2022. g. Pristupljeno 2022-12-16.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Belča D. (2008). Vršac za sva vremena, Triton Vršac, Vršac
- Brankov, J. (2010). Ekološki turizam u zaštićenim objektima prirode u Banatu. Geografski institut ‘’Jovan Cvijić“ SANU, Beograd
- Grupa autora, (1976). Vršac turistička monografija sa vodičem, Turistički savez opštine Vršac, Vršac