Golubac

Golubac
Golubac;
	Grb
Administrativni podaci
Država	Srbija
Upravni okrug	Braničevski
Opština	Golubac
Stanovništvo
— 2022.	1445
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 39′ 00″ S; 21° 37′ 35″ I / 44.65° S; 21.6265° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	179 m
	Golubac Golubac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	12223
Pozivni broj	012
Registarska oznaka	PO

Golubac je naselje u Srbiji u opštini Golubac u Braničevskom okrugu. Prema popisu iz 2022. bilo je 1.445 stanovnika.

Naselje je smešteno na obali Dunava, a nedaleko od njega nalazi se poznata Golubačka tvrđava.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Grad Golubac je smešten u istočnom delu Republike Srbije, na samoj granici sa Rumunijom. Granica je reka Dunav. Od najbližeg većeg grada, Požarevca grad je udaljen 50 km istočno, a od glavnog grada Beograda 130 km istočno.

Reljef: Golubac je smešten na prelazu iz istorijske oblasti Zvižd (oko reke Pek) u oblast Đerdapa. Naselje je položeno na desnoj obali Dunava, na mestu gde krajnje jugoistočni obod Panonske nizije prelazi u Đerdapsku klisuru, smeštenu između jugozapadnih planina Karpata. Shodno tome, zapadno od grada se pruža talasasti predeo Zvižda i Braničeva, dok se istočno izdiže planinski predeo. Najbliže brdo gradu je Radan. Stari deo naselja je smešten u uskom priobalnom pojasu Dunava, dok se noviji deo pruža na uzvišenju južno. Središte naselja je položeno na približno 75 m nadmorske visine, ali se južni delovi izdižu i do 130 m.

Klima u Golupcu je umerenokontinentalna. Udari košave zimi su posebno jaki s obzirom da ona duva uz Đerdapske klisure.

Vode: Golubac se i obrazovao na mestu gde je Dunav utiče u Đerdapsku klisuru. 4 km nizvodno je smeštena Golubačka tvrđava, na mestu glavnog suženja reke pri utoku u klisuru. Ipak, ovaj položaj je bio nepodesan za razvoj većeg naselja, pa se ono obrazovalo na mestu današnjeg Golupca, gde se ono moglo širiti ka jugu. Jedinstvenost Dunava ispred Golupca je da je on najširi na celom svom toku - preko 6 km. Svega par kilometara nizvodno on se sužava na manje od 300 m.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Do 19. veka glavno istorijsko središte golubačkog kraja je bila Golubačka tvrđava, da bi se od tada počelo razvijati današnje naselje kao omanje središte. Krajem 19. veka Golubac postaje varošica^[1].

Od 1964. do 1972. godine obrazovano je Đerdapsko jezero. Golubac je bio prvo uzvodno naselje od hidrocentrale koje nije bilo izmešteno izdizanjem nivoa Dunava. Ipak, najniži delovi priobalja, poput sportskih terena uz Dunav, su nepovratno potopljeni. Ovo nije mnogo omelo razvoj Golupca tokom druge polovine 20. veka, kada grad dobija nekoliko industrijskih pogona u istočnom delu, više upravnih zdanja u gradskom središtu. Najveći značaj je imala izgradnja velikog hotela „Golubački grad” sredinom 1980-ih godina, smeštenog između glavnog gradskog trga i Dunava.

Od 2000-ih godina naselje se brzo obnavlja, u skladu sa sve većom orijentacijom Golupca ka turizmu. U gradu su obnovljeni glavni trg i park, a naselje je dobilo i savremeni kej u gradskoj zoni, sa uključenom biciklističkom stazom.

Ovde se nalaze OŠ "Branko Radičević" Golubac i Narodna biblioteka „Veljko Dugošević” Golubac.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

U naselju Golubac živi 1.494 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,7 godina (38,0 kod muškaraca i 41,2 kod žena). U naselju ima 653 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,90.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2022. godine).

Demografija^[2]
Godina	Stanovnika
1948.	1.373
1953.	1.430
1961.	1.743
1971.	1.779
1981.	1.924
1991.	1.995	1.909
2002.	1.896	2.072
2011.	1.653
2022.	1.445

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[3]

Srbi	1.716	90,50%
Vlasi	88	4,64%
Rumuni	19	1,00%
Crnogorci	11	0,58%
Jugosloveni	9	0,47%
Mađari	3	0,15%
Makedonci	3	0,15%
Hrvati	2	0,10%
Rusi	2	0,10%
Česi	1	0,05%
Slovenci	1	0,05%
Bugari	1	0,05%
nepoznato	29	1,52%

Stanovništvo prema polu i starosti^[4]


	m	ž
?	8	10
80+	13	23
75—79	13	37
70—74	48	57
65—69	53	56
60—64	40	69
55—59	40	47
50—54	70	72
45—49	91	71
40—44	72	78
35—39	57	64
30—34	64	71
25—29	56	55
20—24	65	54
15—19	65	59
10—14	63	52
5—9	56	55
0—4	44	48
Prosek :	38,0	41,2

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	401	397	581	565	625	625	653

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	154	149	114	145	45	31	11	3	0	1	2,90

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	755	204	478	40	29	4
Ženski	823	143	483	141	53	3
UKUPNO	1.578	347	961	181	82	7

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	384	59	1	55	26
Ženski	314	39	0	12	41
UKUPNO	698	98	1	67	67
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	20	24	29	27	34
Ženski	6	2	72	24	5
UKUPNO	26	26	101	51	39
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	3	9	43	13	20
Ženski	4	7	23	18	41
UKUPNO	7	16	66	31	61
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	6	0	0	15
Ženski	11	0	0	9
UKUPNO	17	0	0	24

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

Golubac je danas najpoznatiji po istoimenoj Golubačkoj tvrđavi, smeštenoj 4 km nizvodno od grada. Ona je kulturno dobro od izuzetnog značaja, a poslednjih godina i značajno turističko odredište. Nalazi se u Nacionalnom parku Đerdap, na desnoj obali Dunava, 4 km nizvodno od današnjeg naselja. Smeštena je na visokim liticama, na mestu na kom se reka sužava, na samom ulazu u Đerdapsku klisuru.^[5]^[6] Tvrđava je građena lepezasto i sastoji se od tri dela: prednjeg, zadnjeg i gornjeg grada (sa citadelom). Čini ga ukupno 10 kula i dve velike kolske kapije. Ispred tvrđave je bilo civilno naselje, o čemu danas svedoče samo neki delimično istraženi objekti.

Pored toga, u samom gradu se nalaze Crkva Svetog Nikole u Golupcu i Zgrada u Ul. Veljka Dugoševića 110 u Golupcu kao kulturna dobra od velikog značaja.

Galerija[uredi | uredi izvor]

Priobalje Golupca
Srpska pravoslavna crkva u Golupcu
Zdanje Opštine Golubac
Hotel „Golubački grad“
Vrtić
Osnovna škola
Srednja škola
Sportska hala
Stambeni objekti
Stambeni objekti
Pogled na Dunav
Jedriličarski centar
Turistička organizacija
Spomenik stradalima u Balkanskim ratovima, Prvom i Drugom svetskom ratu
Priroda
Priroda
Pošta
Suvenirnica
Stambeni objekti
Zgrada
Brod kod Golupca
Park pored Dunava jesen 2019.g.
Park juna 2021.g.
Park juna 2021.g.
Putokaz
Diploma golubačkog trgovačkog udruženja

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Kojić, Branislav (1970). Varošice u Srbiji XIX veka. Beograd: Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
^ „Golubac”. Arhivirano iz originala 9. 3. 2007. g. Pristupljeno 28. 1. 2007.
^ „Golubac”. Serbia National Association of Travel Agencies. Pristupljeno 23. 3. 2007.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Zvanična internet prezentacija (www.golubac.org.rs)
Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
Gugl satelitska mapa (Maplandia)
Plan naselja na mapi (Mapquest)
Parkovi za prirodu i ljude: Đerdap, prva priča RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal
Parkovi za prirodu i ljude: Đerdap, druga priča RTS Obrazovno-naučni program - Zvanični kanal
Megdani alasa i riba grdosija (Politika, Miroslav Stefanović, 26. april 2018)

[1] Kojić, Branislav (1970). Varošice u Srbiji XIX veka. Beograd: Institut za arhitekturu i urbanizam Srbije

[2] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[3] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[4] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[ntos-5] „Golubac”. Arhivirano iz originala 9. 3. 2007. g. Pristupljeno 28. 1. 2007.

[YUTA-6] „Golubac”. Serbia National Association of Travel Agencies. Pristupljeno 23. 3. 2007.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]