Dvadeseta vlada Nikole Pašića
| Datum osnivanja | 6. novembar 1924. |
|---|---|
| Prethodne administracije | |
| Rasformirano | 29. april 1925. |
| Zamenjena sa administracijom | |
| Sedište | Beograd Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Predsednik Ministarskog saveta |
Dvadeseta vlada Nikole Pašića je bila vlada Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca koja je vladala od 6. novembra 1924. do 29. aprila 1925. godine.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Posle ostavke ministra mornarice i vojske Hadžića zbog subverzivne propagande Stjepana Radića u vojsci, Ljuba Davidović je 15. oktobra 1924. podneo ostavku na zahtev krune i vlada je pala van parlamenta i ako je imala većinu. Usledila je duga parlamentarna kriza koja je okončana obrazovanjem vlade od stranaka Nacionalnog bloka (radikala i samostalnih demokrata) sa zadatkom da sprovedi Ustav i pripremi izbore. Treća vlada Pašić−Pribićević (,,P.P." vlada) nije se pojavila pred skupštinom u kojoj nije imala većinu. Kralj je ukazom 10. novembra 1924. raspustio Narodnu skupštinu i raspisao izbore za 8. februar 1925.
Prvi koraci Pašićeve vlade bili su usređeni na korigovanja mera prethodne vlade. Već 13. novembra vlada je donela odluku o likvidiranju Pokrajinske uprave za Hrvatsku i Slavoniju i prenošenja poslova ove uprave na oblasti.[1]
Odluka o raspuštanju HRSS[uredi | uredi izvor]
Zbog izjave Stjepana Radića datih tokom njegovog boravka u inostranstvu, pristupanja HRSS Seljačkoj internacionali, saradnje sa VMRO-om i sistematske propagande protiv vojske, Ministarski savet je 23. decembra 1924. doneo odluku da se: odmah raspusti Hrvatska republikanska seljačka stranka koja je stupanjem u Seljačku internacionalu postala sastavni deo Komunističke internacionale... zabrane svi zborovi, konferencije i svaki rad ove partije kao i izlaženje svih njenih publikacija knjiga i novina... najstrožije primene propisa člana 18. Zakona o zaštiti javne bezbednosti i poretka u državi... odmah uzapte sve arhive, novine, publikacije i prepiska... i hitno preuzme krivično postupanje prema vođstvu Hrvatske republikanske seljačke stranke.
Ministarski dekret kojim se raspušta HRSS objavljen je 2. januara 1925. Stjepan Radić je pronađen 5. januara 1925. u jednoj niši u zidu Hrvatskog seljačkog doma i uhapšen. Prilikom hapšenja u njegovom džepu je pronađen osnovni korpus delikti − opširan izveštaj Seljačkoj internacionali o stanju u Kraljevini SHS.[1]
Članovi vlade[uredi | uredi izvor]
| Funkcija | Slika | Ime i prezime | Detalji |
|---|---|---|---|
| Predsednik Ministarskog saveta | 
|
Nikola P. Pašić | |
| Ministar inostranih dela | 
|
Momčilo A. Ninčić | |
| Ministar vojske i mornarice | 
|
Dušan Trifunović | |
| Ministar unutrašnjih dela | 
|
Božidar Ž. Maksimović | |
| Ministar pravde | 
|
Edo Lukinić | |
| Ministar prosvete | 
|
Svetozar Pribićević | |
| Ministar finansija | 
|
Milan Stojadinović | |
| Ministar građevina | 
|
Nikola T. Uzunović | do 28.3.1925. |
|
Miloš Trifunović | zastupnik | |
| Ministar trgovine i industrije | 
|
Prvislav Grisogono | do 27.11.1924. |
|
Đuro Šurmin | ||
| Ministar poljoprivrede i voda | 
|
Krsta Lj. Miletić | |
| Ministar pošta i telegrafa | 
|
Velimir Vukićević | |
| Ministar šuma i rudnika | 
|
Gregor Žerjav | |
| Ministar socijalne politike | 
|
Slavko S. Miletić | zastupnik, do 27.11.1924. |
|
Marko S. Đuričić | ||
| Ministar narodnog zdravlja |
|
Slavko S. Miletić | |
| Ministar vera |
|
Miloš Trifunović | |
| Ministar pripreme za Ustavotvornu skupštinu i izjednačenje zakona |
|
Marko S. Đuričić | do 27.11.1924. |
|
Milan Srškić | ||
|
|
Marko S. Đuričić | zastupnik | |
| Ministar agrarne reforme |
|
Krsta Lj. Miletić | zastupnik, do 27.11.1924. |
|
Hinko Krizman | ||
| Ministar saobraćaja | 
|
Andra Stanić | |
| Ministar bez portfelja | 
|
Marko N. Trifković | do 28.3.1925. |
| Ministar bez portfelja | 
|
Mate Drinković | od 27.11.1924. |
| Ministar bez portfelja |
|
Prvislav Grisogono | od 27.11.1924. |
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Aleksandar prvi - kralj Jugoslavije : 1918-1934 / autor izložbe i kataloga Mitar Todorović. - Beograd : Arhiv Srbije i Crne Gore, 2006”. Arhivirano iz originala 27. 06. 2019. g. Pristupljeno 02. 07. 2017.
- ^ Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 7. novembar 1924, Broj 256[mrtva veza]
- ^ Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 8. novembar 1924, Broj 257[mrtva veza]
- ^ Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 29. novembar 1924, Broj 275[mrtva veza]
- ^ Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 3. april 1925, Broj 74[mrtva veza]
- ^ Službene Novine Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 1. maj 1925, Broj 95[mrtva veza]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Dimić, Ljubodrag (2005). „Ministarski saveti Kraljevine Jugoslavije 1918-1941”. Vlade Srbije 1805-2005. Beograd: Zavod za udžbenike i nastavna sredstva. str. 245—272.
