Dinastija Suej

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kina pod dinastijom Suej (tamnocrveno) oko. 609.
Istorija Kine
Istorija Kine
ANTIKA
Neolit c. 8500 – c. 2070 p. n. e.
Dinastija Sja c. 2070 – c. 1600 p. n. e.
Dinastija Šang c. 1600 – c. 1046 p. n. e.
Dinastija Džou c. 1046 – 256 p. n. e.
 Zapadni Džou
 Istočni Džou
   Proleće i Jesen
   Zaraćene države
CARSTVO
Dinastija Ćin 221–206 p. n. e.
Dinastija Han 206 p. n. e. – 220 n. e.
  Zapadni Han
  Dinastija Sin
  Istočni Han
Tri kraljevstva 220–280
  Vej, Šu i Vu
Dinastija Đin 265–420
  Zapadni Đin
  Istočni Đin Šesnaest
kraljevstava
Južne i Sjeverne dinastije
420–589
Dinastija Suej 581–618
Dinastija Tang 618–907
  (Druga Džou dinastija 690–705)
Pet dinastija i
deset kraljevstava
907–960 		Dinastija Ljao
907–1125
Dinastija Sung
960–1279
  Severni Sung Zapadni Sja
  Južni Sung Đin
Dinastija Juan 1271–1368
Dinastija Ming 1368–1644
Dinastija Ćing 1644–1911
SAVREMENO DOBA
Republika Kina 1912–1949
Narodna Republika
Kina
1949–sadašnjost 		Republika
Kina (Tajvan)
1949–sadašnjost
Srodni članci
Ova kutija:

Dinastija Suej je bila dinastija kineskih careva, osnovana godine 581. u severnoj Kini od strane Jang Đijena, dotadašnjeg službenika, odnosno regenta dinastije Severni Džou, koji je za sebe uzeo ime car Ven.[1] Godine 589. njegove trupe su zauzele južnu Kinu, okončavši vladavinu poslednje južne dinastije Čen i tako ponovno ujedinivši Kinu nakon četvrt veka razjedinjenosti. Nastojeći učvrstiti svoje dostignuće car Ven, isto kao i njegov sin i naslednik car Jang su izveli niz dalekosežnih reformi, pre svega usmerenih na standardizaciju novca, sistem jednakih polja (koji je trebalo da smanji socijalne razlike među podanicima), obnovu Velikog zida, novi upravni sistem poznat koa Tri odeljenja i Šest ministarstava, promovisanje budizma, i što se često smatra najvažnijim, dovršetak Velikog kanala koji je prvi put stvorio prometnu vezu Severne i Južne Kine, i tako u sledećim vekovima omogućio obnovu kulturnih veza i nacionalnog jedinstva.

Ven je sve te reforme sprovodio s nedostatkom bilo kakvih skrupula i obzira prema podanicima, a što je posebno došlo do izražaja kod njegovog sina i naslednika Janga kome su nedostajale njegove političke sposobnosti. Njegovi megalomanski projekti, a posebno katastrofalni pohodi na korejsku državu Kogure su finansijski, ljudski i materijalno iscrpeli njegove podanike, a što se od početka 610-ih odrazilo kroz niz seljačkih ustanaka i pobuna, koji su na kraju doveli do Jangovog ubistva.[2][3][4] Kratki period meteža, međutim, brzo je okončan i vlast je preuzela Dinastija Tang koja će, temeljeći se na dostignućima Suejja, stvoriti dug period mira, blagostanja i napretka. To je razlog zbog kojih kineski istoričari vole dinastiju Suej uspoređivati s ranijom dinastijom Ćin koja je takođe kratko trajala, ali stvorila temelj za daleko uspešniju dinastiju Han.

Dinastija Suej[uredi | uredi izvor]

Kineski: 隋朝 (Suícháo)

Dinastija Suej je bila na vlasti od 581. do 618. godine.

Posthumno ime Hramovno ime Lično ime Vladarsko ime Period vladavine
Konvencija za navođenje: posthumno ime.
Car Ven
文帝 (Wéndì) 		Gao-cu
高祖 (Gāozǔ) 		Jang Đijen
杨监 (Yáng Jiān) 		Kai-huang (开皇)
Žen-šou (仁寿) 		581-600
601-604.
Car Jang
炀帝 (Yángdì) 		Š’-cu
世祖 (Shìzǔ) 		Jang Guang
杨广 (Yáng Guǎng) 		Da-je (大业) 604-617.
Car Gung
恭帝 (Gōngdì) 		nema Jang Jou
杨侑 (Yáng Yòu) 		Ji-ning (义宁) 617-618.[a]
Car Lung
隆帝 (Lóngdì) 		nema Jang Hao
杨浩 (Yáng Hào) 		nema 618.[a]
Car Ai
哀帝 (Āidì) 		nema Jang Dung
杨侗 (Yáng Dòng) 		Huang-tai (皇泰) 618-619.[a]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v Godine 617, pobunjenički general Li Ju Juen (kasnije car Gaocu Tang) deklarisao je unuka cara Janga Jang Jua carom (kao car Gong) i „poštovao” je cara Janga kao Tajšang Huang (penzionisanog cara) u zapadnoj prestonici Dasing (Čangan), ali su samo zapovednici pod Lijevom kontrolom priznali tu promenu; za ostale zapovednike pod Suejovom kontrolom, car Jang je još uvek smatran carom, a ne bivšim carom. Nakon što je vest o smrti cara Janga 618. godine dosegla do Dasinga i istočne prestonice Luojang, Li Juen je svrgao cara Gonga i prisvojio tron za sebe, uspostavljajući dinastiju Tang, dok su Suijevi zvaničnici u Luojangu deklarisali carom Gongovog brata Jang Tonga (kasnije takođe poznatog kao car Gong tokom kratkotrajne vladavine Vang Šičonga nad regionom kao car kratkotrajne Dženg (鄭) države). U međuvremenu, Juven Huađi, general pod čijim vođstvom je sprovedena zavera da se ubije car Jang, deklarisao je unuka cara Vena Jang Haoa carem, ali ga je kasnije ubio 618. godine i deklarisao sebe carem kratkotrajne Džju (許) države. Kako je Jang Hao bio u potpunosti pod Juvenovom kontrolom i samo je kratko „vladao”, on se obično ne smatra legitimnim carom drave Sui, dok je legitimnost Jang Tonga u većoj meri prepoznatljiva među istoričarima, mada je još uvek predmet debata.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Taagepera, Rein (1979). „Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D”. Social Science History. 3 (3/4): 129. JSTOR 1170959. doi:10.2307/1170959. 
  2. ^ „Koguryo”. Encyclopædia Britannica. Pristupljeno 15. 10. 2013. 
  3. ^ Byeon, Tae-seop (1999) 韓國史通論 (Outline of Korean history), 4th ed, Unknown Publisher. ISBN 978-89-445-9101-3.
  4. ^ „Complex of Koguryo Tombs”. UNESCO World Heritage Centre. Pristupljeno 24. 10. 2013. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Bingham, Woodbridge. 1941. The Founding of the T'ang Dynasty: The Fall of the Sui and Rise of the T'ang. Baltimore: Waverly Press.
  • Ebrey, Patricia (1996). The Cambridge Illustrated History of China. Hong Kong: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-43519-2. 
  • Wright, Arthur F. (1979). „The Sui dynasty (581–617)”. Ur.: Twitchett, Dennis. The Cambridge History of China, Volume 3: Sui and T'ang China, 589–906, Part I. Cambridge: Cambridge University Press. str. 48—149. ISBN 978-0-521-21446-9. 
  • Wright, Arthur F. (1978). The Sui Dynasty. Knopf. str. 237. 
  • Goodman, Howard L. Xun Xu and the Politics of Precision in Third-Century AD China. 
  • Bulletin. The Museum. 
  • Jo-Shui Chen (2. 11. 2006). Liu Tsung-yüan and Intellectual Change in T'ang China, 773–819. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-03010-6. 
  • Bol, Peter (1. 8. 1994). "This Culture of Ours": Intellectual Transitions in Tang and Sung China. Stanford University Press. ISBN 978-0-8047-6575-6. 
  • Asia Major. Institute of History and Philology of the Academia Sinica. 1995. 
  • R. W. L. Guisso (decembar 1978). Wu Tse-T'len and the politics of legitimation in T'ang China. Western Washington. ISBN 978-0-914584-90-2. 
  • Andrade, Tonio (2016), The Gunpowder Age: China, Military Innovation, and the Rise of the West in World History, Princeton University Press, ISBN 978-0-691-13597-7 .
  • Barfield, Thomas (1989), The Perilous Frontier: Nomadic Empires and China, Basil Blackwell 
  • Beckwith, Christopher I (1987), The Tibetan Empire in Central Asia: A History of the Struggle for Great Power among Tibetans, Turks, Arabs, and Chinese during the Early Middle Ages, Princeton University Press 
  • Bregel, Yuri (2003), An Historical Atlas of Central Asia, Brill 
  • Coyet, Frederic (1975), Neglected Formosa: a translation from the Dutch of Frederic Coyett's Verwaerloosde Formosa 
  • Crespigny, Rafe de (2017), Fire Over Luoyang: A History of the Later Han Dynasty, 23-220 AD, Brill 
  • Davis, Richard L. (2004), Historical Records of the Five Dynasties 
  • Drompp, Michael Robert (2005), Tang China And The Collapse Of The Uighur Empire: A Documentary History, Brill 
  • Golden, Peter B. (1992), An Introduction to the History of the Turkic Peoples: Ethnogenesis and State-Formation in Medieval and Early Modern Eurasia and the Middle East, OTTO HARRASSOWITZ · WIESBADEN 
  • Graff, David A. (2002), Medieval Chinese Warfare, 300-900, Routledge 
  • Graff, David A. (2016), The Eurasian Way of War: Military practice in seventh-century China and Byzantium, Routledge 
  • Herman, John E. (2007), Amid the Clouds and Mist China's Colonization of Guizhou, 1200–1700, Harvard University Asia Center, ISBN 978-0-674-02591-2 
  • Kitamura, Takai (1999), Zhanlue Zhanshu Bingqi: Zhongguo Zhonggu Pian, Gakken 
  • Liang, Jieming (2006), Chinese Siege Warfare: Mechanical Artillery & Siege Weapons of Antiquity, Singapore, Republic of Singapore: Leong Kit Meng, ISBN 981-05-5380-3 
  • Lorge, Peter A. (2011), Chinese Martial Arts: From Antiquity to the Twenty-First Century, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-87881-4 
  • Lorge, Peter (2015), The Reunification of China: Peace through War under the Song Dynasty, Cambridge University Press 
  • Mackintosh-Smith, Tim (2014), Two Arabic Travel Books, Library of Arabic Literature 
  • Needham, Joseph (1994), Science and Civilization in China Volume 5 Part 6, Cambridge University Press 
  • Nicolle, David (2003), Medieval Siege Weapons (2): Byzantium, the Islamic World & India AD 476-1526, Osprey Publishing 
  • Park, Hyunhee (2012), Mapping the Chinese and Islamic Worlds 
  • Peers, C.J. (1990), Ancient Chinese Armies: 1500-200BC, Osprey Publishing 
  • Peers, C.J. (1992), Medieval Chinese Armies: 1260-1520, Osprey Publishing 
  • Peers, C.J. (1995), Imperial Chinese Armies (1): 200BC-AD589, Osprey Publishing 
  • Peers, C.J. (1996), Imperial Chinese Armies (2): 590-1260AD, Osprey Publishing 
  • Peers, C.J. (2006), Soldiers of the Dragon: Chinese Armies 1500 BC - AD 1840, Osprey Publishing Ltd 
  • Peers, Chris (2013), Battles of Ancient China, Pen & Sword Military 
  • Perdue, Peter C. (2005), China Marches West, The Belknap Press of Harvard University Press 
  • Robinson, K.G. (2004), Science and Civilization in China Volume 7 Part 2: General Conclusions and Reflections, Cambridge University Press 
  • Romane, Julian (2018), Rise of the Tang Dynasty 
  • Rong, Xinjiang (2013), Eighteen Lectures on Dunhuang, Brill, ISBN 9789004250420, doi:10.1163/9789004252332 
  • Skaff, Jonathan Karam (2012), Sui-Tang China and Its Turko-Mongol Neighbors: Culture, Power, and Connections, 580-800 (Oxford Studies in Early Empires), Oxford University Press 
  • Swope, Kenneth M. (2009), A Dragon's Head and a Serpent's Tail: Ming China and the First Great East Asian War, 1592–1598, University of Oklahoma Press 
  • Taylor, K.W. (2013), A History of the Vietnamese, Cambridge University Press 
  • Turnbull, Stephen (2001), Siege Weapons of the Far East (1) AD 612-1300, Osprey Publishing 
  • Turnbull, Stephen (2002), Siege Weapons of the Far East (2) AD 960-1644, Osprey Publishing 
  • Twitchett, Denis (1979), The Cambridge History of China 3-1 
  • Wood, W. W. (1830), Sketches of China 
  • Wagner, Donald B. (1996), Iron and Steel in Ancient China, E.J. Brill 
  • Wagner, Donald B. (2008), Science and Civilization in China Volume 5-11: Ferrous Metallurgy, Cambridge University Press 
  • Wang, Zhenping (2013), Tang China in Multi-Polar Asia: A History of Diplomacy and War, University of Hawaii Press 
  • Kiernan, Ben (2019). Việt Nam: a history from earliest time to the present. Oxford University Press. ISBN 9780190053796. 
  • Russell-Smith, Lilla (2005), Uygur Patronage in Dunhuang 
  • Schafer, Edward Hetzel (1967), The Vermilion Bird: T'ang Images of the South, Los Angeles: University of California Press, ISBN 9780520011458 
  • Taylor, Keith Weller (1983), The Birth of the Vietnam, University of California Press, ISBN 9780520074170 
  • Walker, Hugh Dyson (2012), East Asia: A New History, ISBN 978-1477265161 
  • Wright, David (2005), From War to Diplomatic Parity in Eleventh Century China, Brill 
  • Xu, Elina-Qian (2005), HISTORICAL DEVELOPMENT OF THE PRE-DYNASTIC KHITAN, Institute for Asian and African Studies 7 
  • Yang, Bin (2008a), „Chapter 3: Military Campaigns against Yunnan: A Cross-Regional Analysis”, Between Winds and Clouds: The Making of Yunnan (Second Century BCE to Twentieth Century CE), Columbia University Press 
  • Late Imperial Chinese Armies: 1520-1840 C.J. Peers, Illustrated by Christa Hook, Osprey Publishing «Men-at-arms», ISBN 1-85532-655-8
  • Crespigny, Rafe (2007), A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD), Brill 
  • Knapp, Ronald G. (1980), China's Island Frontier: Studies in the Historical Geography of Taiwan, The University of Hawaii 
  • Xiong, Victor Cunrui (2009), Historical Dictionary of Medieval China, United States of America: Scarecrow Press, Inc., ISBN 978-0-8108-6053-7 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Dinastija Suej na Vikimedijinoj ostavi.
Dinastije u kineskoj historiji
581 – 619
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Династија_Суеј&oldid=27672981”