Žirondinci

Žirondinci (franc. girondins, po reci Žironda) su bili politička grupa tokom Francuske revolucije. Iako u ovo doba još nisu postojale partije, njihova organizacija je bila relativno čvrsta. Kao i jakobinci bili su demokrate, ali su sa njima bili u sukobu. Godine 1793. većina žirondinaca je osuđena na montiranom procesu.

U Zakonodavnoj skupštini Francuske žirondinci su zastupali princip demokratske revolucije u unutrašnjoj politici i princip patriotskog otpora spoljnim silama. Svojim uticajem naveli su kralja da 1792. imenuje kabinet pun njihovih pristalica, kao i da se objavi rat habzburškoj Austriji. I žirondinci i montanjari su u osnovi bili republikanci i protivnici monarhije, spremni da primene silu za ostvarenje svojih ideja. Žirondincima se pripisivala težnja za federalizacijom Francuske. Oni su predstavljali provincijsku visoku buržoaziju, dok su montanjari iza sebe imali sitnu parisku buržoaziju i radikale. Žirondinci su bili više teoretičari, i nisu se najbolje snalazili u haosu i masakru koji su pratili zbacivanje monarhije 10. avgusta 1792.

Opravdanje za uvođenje revolucionarnog terora bila je vojna opasnost u kojoj se nalazila Francuska, rojalistička pobuna u Vandeji, kao i ubistvo Maraa. Montanjari, iako u manjini, optužili su žirondince za rojalizam i federalističke težnje. Skupština je 28. jula 1793. označila dvadesetjednog deputata kao izdajnike i neprijatelje države, među njima pet žirondinaca. Osumnjičeni su izvedeni na montiran proces i giljotinirani 31. oktobra. Većina preostalih žirondinaca su pohvatani i pogubljeni u provinciji, a neki od njih su izvršili samoubistvo.

Tek posle pada Robespjera, preostali preživeli žirondinci su rehabilitovani i proglašeni 1795. „mučenicima za slobodu“.