Pređi na sadržaj

Kanadska borealna šuma

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Pogled na kanadsku borealnu šumu iz satelita

Kanadska borealna šuma je prostrana regija koja pokriva 28% tajga bioma koji se nalaze u polarnim zonama Evroazije (Skandinavija, Sibir, Mongolija), Severne Amerike (Kanada, Aljaska) i Južne Amerike (Ognjena zemlja).[1] U Evropi se čitava borealna šuma naziva tajgom. Borealna regija u Kanadi pokriva gotovo 60% kopnene površine zemlje od Njufaundlend i Labradora, jednu od deset kanadskih pokrajina do granice između Jukona i Alaske. Područjem dominiraju četinarske šume, vlažna područja i tresave, kisela vlažna staništa sa stalnim prisustvom vode. Stalni višak vode iz padavina ili iz podzemnih voda uslovljava manjak kiseonika što dovodi do nepotpune razgradnje biljnih ostataka, koji se talože kao treset.[2]

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Tajga u borealnoj šumi.

Naziv boralna šuma potiče od Boreja, boga severnog vetra i severne strane sveta. Ovaj naziv je prosleđen u modernom vremenu i koristi se za učenje budućih generacija o očuvanju šuma, pogotovo u Kanadi.[3] Šuma sadrži mnoštvo vrsta drveća pa je neki zovu i „osetljivom zonom” ali šuma takođe ima i jezera, reke i pustinjska mesta tako da je pravilniji naziv „borealna šuma”.[4]

Geografija[uredi | uredi izvor]

Tresava u Kvebeku

Sa ekološkog pogleda, borealnu zonu Severne Amerike čine relativno noviji pejzaži.[5] Današnje šume nastale su pre samo 5.000 godina. Pre dvadeset hiljada godina, Severna Amerika bila je u velikoj meri prekrivena glečerima.[6] Tokom sledećih 15.000 do 16.000 godina, razne vrste drveća počelo je da se razvija južno od glečera i postepeno zauzima područja oslobođena topljenjem lednika. Kanadske šume prostiru se od severoistoka Britanske Kolumbije, preko severnih provincija kanadske prerije, koja obuhvata tri provincije Manitobu, Albertu i Saskačevan, Kvebeka i Ontarije, pa sve do Njufaundlanda i Labradora. Čini veliku geografsku traku široku više od 1.000 km između zaleđenih arktičkih glečera na severu i umerenijih šuma i travnjaka na jugu. Prirodni poremećaji, poput šumskih požara i insekta prisutni su u ovom regionu.[7]

Prema istraživanjima, insekti i požari igraju glavnu ulogu u razvoju i obnovi borealnih šuma. Od svog nastanka, borealne šume Kanade naseljavaju ljudi, koji su takođe imali dubok uticaj na njihov razvoj, uključujući uzroke obimnog upravljanja šumama poslednjih decenija.[8] Borealna šuma je jedina šuma koja se može nazvati „netaknutom prirodom”.[9]

Ekosistem[uredi | uredi izvor]

Kanadski borealni region može se podeliti na sedam ekozona. Ovih sedam ekozona se mogu podeliti u dve glavne grupe. Severni regioni borealne šume sastoje se od četiri eko-zone: Taiga Kordiljera, Tajga ravnica, Tajga štit i Hudsonova ravnica.[10] Južni sloj borealne šume se sastoji od tri ekozone koje čine uglavnom neprekidnu šumu koja se prostire sve južnije od jezera Superior u Ontariju (kao ekoregion šuma crednjokanadskog štita) pa sve do granice Manitobe i Severne Dakote. Ove tri južne zone se prostiru na 1.630.000 kvadratnih kilometara i najveći je ekoregion u Kanadi. Unutar borealnog regiona postoji oko 1.890.000 kvadratnih kilometara koji su pošumljeni između 80% i 100% i još 650.000 kvadratnih kilometara sa 60% do 80% šumskog pokrivača.[11]

Važnost borealne šume[uredi | uredi izvor]

Ptica pevačica, jedan od najprisutnijih ptica u ovom regionu.

Borealno okruženje je takođe veoma raznoliko. U kanadskoj borealnoj šumskoj zoni izvori slatke vode su jako prisutni a gotovo 9% ukupne površine Kanade ili 891.163 km² pokriveno je slatkom vodom.[12] Takođe postoji dvadesetak vrsta drveća, kao i velika raznolikost sisara, kao što su jeleni, psi, mačke i glodari.[13] Populacija ptica je takođe vrlo dinamična. Neke vrste, poput ptice pevačice, papagaja, sova, detlića, vrana i gavrana, borave ovde tokom cele godine, ali je većina ovih ptica selica. Više od 30% severnoameričkih ptica selica zavisi od borealne šume za svoje razmnožavanje.[14]

Šume mogu biti bogati ugljenikom i stoga igraju važnu ulogu u globalnom ciklusu ugljenika. Drveće sakuplja gasoviti ugljenik fotosintezom i na taj način ga taloži u tlu. Ekonomske aktivnosti u kanadskoj borealnoj šumi su značajne.[15] U 2009. godini trgovinski balans ukupnog izvoza bio je 14,4 milijarde dolara, a doprinos BDP-u 19,9 milijardi američkih dolara. Oko 2,5 miliona Kanađana radi u šumi pružajući 900.000 direktnih i indirektnih poslova.[16]

Kanađani koriste proizvode dobijene iz borealnih izvora. Ovi proizvodi su, između ostalog, dobijeni od drveta (uključujući papir, olovke, nameštaj i građevinski materijal), rudarstva, mineralnih i naftnih proizvoda, biljnih lekova i mnogih namirnica. Naravno, svi poslovi su strogo kontrolisani uz ekstremno poštovanje prirode i ekologije.

Važnost Prvom narodu[uredi | uredi izvor]

„Prvi narodi” je politički termin koji se odnosi na sva kanadska domorodačka plemena koji ne pripadaju grupi Eskima i Metisa.[17] Ovaj termin podrazumeva preko 600 različitih plemenskih zajednica iz cele Kanade sa vlastitim kulturnim i jezičkim identitetom. Većina je nastanjena u kanadskim pokrajinama Ontario i Britanska Kolumbija. Prema podacima statističkog zavoda Kanade oko 700.000 ljudi se identifikuje kao pripadnik nekog od domorodačkih naroda iz ove grupe.[18] Postoji više od 600 zajednica Prvih nacija raširenih po borealnoj zoni. Industrija im nudi više od 17.000 direktnih i indirektnih poslova. Šuma im je od suštinskog značaja koju koriste za svoje osnovne potrebe. Tako stanovnici borealnih zajednica iz šume sakupljaju drvo, hrane se divljim životinjama, leče se lekovitim biljkama i konzumiraju javorov sok, pečurke i bobice. Ovi resursi omogućavaju diverzifikaciju ekonomije dotičnih regiona.

Domorodačke zajednice igraju sve aktivniju ulogu u šumarskom sektoru, o čemu svedoči pojava partnerstava između autohtonih naroda, privatnog sektora i saveznih, pokrajinskih i teritorijalnih vlada.[19]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Tajga pejzaž
    Tajga pejzaž
  • Borealna gusta šuma
    Borealna gusta šuma
  • Pogled na borealnu šumu iz vazduha
    Pogled na borealnu šumu iz vazduha
  • Reka u nacionalnom parku Ivavik
    Reka u nacionalnom parku Ivavik
  • Borealna šuma, pogled iz aviona
    Borealna šuma, pogled iz aviona
  • Polarni dan, pogled iz šume
    Polarni dan, pogled iz šume

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Canada, Natural Resources (11. 7. 2013). „Boreal forest”. www.nrcan.gc.ca. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  2. ^ Canada, Natural Resources (11. 5. 2015). „8 facts about Canada's boreal forest”. www.nrcan.gc.ca. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  3. ^ Narwhal, The. „Why Canada’s boreal forest is gaining international attention”. The Narwhal (na jeziku: engleski). Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  4. ^ „Hinterland Who's Who - Boreal Forest”. www.hww.ca. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  5. ^ „The boreal forest”. Canadian Geographic (na jeziku: engleski). 15. 6. 2016. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  6. ^ „The Physical Environment - Regional Aquatics Monitoring Program (RAMP)”. www.ramp-alberta.org. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  7. ^ „NCC: Boreal forest”. www.natureconservancy.ca. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  8. ^ „Intense Boreal Forest Fires a Climate Concern”. World Resources Institute (na jeziku: engleski). 13. 2. 2020. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  9. ^ „Boreal forest fires: an increasing issue in a changing climate”. www.fao.org. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  10. ^ „Conservation Values of the Canadian Boreal Forest”. Boreal Songbird Initiative (na jeziku: engleski). 15. 4. 2014. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  11. ^ „About Boreal Forests”. IBFRA (na jeziku: engleski). Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  12. ^ „Why Is Canada’s Boreal Forest So Important?”. NRDC (na jeziku: engleski). Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  13. ^ „Canada's Boreal Forest”. The Nature Conservancy. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  14. ^ „The Importance of Canada's Boreal Forest to Landbirds”. Boreal Songbird Initiative (na jeziku: engleski). 14. 5. 2015. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  15. ^ „What's a boreal forest? And the three other types of forests around the world.”. World Wildlife Fund (na jeziku: engleski). Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  16. ^ „Natural Values”. Boreal Conservation. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  17. ^ „Indigenous Communities in Canada's Boreal Forest”. Boreal Songbird Initiative (na jeziku: engleski). 21. 4. 2014. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  18. ^ „Boreal Forests of the World - Management & Sustainability - Canada”. www.borealforest.org. Arhivirano iz originala 11. 08. 2020. g. Pristupljeno 21. 9. 2020. 
  19. ^ „Indigenous Protected and Conserved Areas and Climate Change in Canada’s Boreal Forest”. National Geographic Society Newsroom. 12. 9. 2018. Pristupljeno 21. 9. 2020. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Stevenson, Marc G.; Webb, Jim (2004). First Nations: Measures and Monitors of Boreal Forest Biodiversity. str. 83—92. 
  • The state of Canada's forests. 2004-2005 : the boreal forest. [Ottawa]: Canadian Forest Service. 2005. 
  • Agar, N. S.; Stephens, T. First Nations. 
  • Ivankovich, A. D.; Miletich, D. J.; Albrecht, R. F.; Zahed, B. First Nations: History. 
  • Géographie physique et Quaternaire. Consortium Erudit. 
  • Ns, Agar; T, Stephens (1975). Reduced glutathione--a comparative study of erythrocytes from various species of marsupials in Australia (na jeziku: engleski). 
  • Sathananthan, G. L.; Sanghvi, I.; Phillips, N.; Gershon, S. MJ 9022: correlation between neuroleptic potential and stereotypy. 
  • Kaliuzhnyĭ, I. T. [Georgiĭ Fedorovich Lang - founder of Soviet therapeutic school]. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kanadska borealna šuma na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Канадска_бореална_шума&oldid=25410254”