Lederata

Lederata
	Arheološko nalazište Lederata
	Lederata Prikaz lokaliteta Lederata na mapi Srbije
Mesto	Srbija
Regija	Opština Veliko Gradište
Koordinate	44° 49′ 01″ S; 21° 20′ 22″ I / 44.8170287° S; 21.3394687° I
Oblast	Tvrđava Ram
Istorija
Period	od Kasnog bronzanog doba do 5. veka n.e.
Kulture	Bronzano doba, Rimsko carstvo, Vizantija
	Upisana je u centralni registar 1992. godine

Lederata (lat. Lederata^[1]) je bila rimski kastel podignut krajem 1. veka n.e. Njeni ostaci nalaze se na stenovitom platou na desnoj obali Dunava, nizvodno od Rama na teritoriji opštine Veliko Gradište. Spada u kategoriju spomenika kulture od velikog značaja. Upisana je u centralni registar 1992. godine.

Lederata je jedan od najvećih auksilijarnih kastela na ovom delu dunavskog limesa. Osnovna funkcija utvrđenja bila je zaštita prelaza preko reke. Pretpostavlja se da je u vreme Prvog dačkog rata, 101. godine, jedan deo Trajanovih trupa ovde prešao preko pontonskog mosta na neprijateljsku teritoriju.

Kastel je dimenzija oko 200x145 m, sa kvadratnim kulama na uglovima i kapijama. Ostaci rova su sačuvani i mogu se i danas videti. U drugoj polovini 2. i tokom 3. veka, utvrđenje je zapušteno, a u vreme Dioklecijanovih vojnih reformi je smanjeno (kada su dimenzije bile 50x50 m) na utvrđenje tipa quadriburgium, koji se nalazio u severoistočnom uglu starog utvrđenja.

U doba Justinijana Lederata ponovo dobija na značaju. Bedemi starijeg kastela uklopljeni u novo utvrđenje sa kružnim kulama, kapijama i dvostrukim bedemom na južnoj strani, na kojoj se nalazila i glavna kapija.

Sondažna iskopavanja zaštitnog karaktera obavljana su 80-tih godina, a konzervatorske intervencije vršene su na dve očuvane kule quadriburgiuma i na jednoj kuli utvrđenja VI veka.