Manastir Iviron

'Manastir Iviron
Osnovni podaci
Jurisdikcija	Carigradska patrijaršija
Osnivanje	kraj 10. vijeka
Osnivač	Sveti Jovan, Jeftimije i Georgije Iverski
Mesto	Sveta gora
Država	Grčka

Manastir Iviron (grč. Μονή Ιβήρων) se nalazi na sjeveroistočnoj obali Svete gore. Izgrađen je krajem 10. vijeka na ruševinama opustjelog Klimentovog manastira. Osnivači su mu Gruzini Sveti Jovan, Jeftimije i Georgije Iverski. Stari naziv za Gruziju je „Iverija” — otuda ime manastira Iviron. Smješten je uz obalu mora, okružen visokim zidinama četvorougaonog oblika. Sa lijeve strane ulaza u manastir nalazi se nevelika crkva sa ikonom Majke Božje zvanom „Bogorodica Vratarica” (Portaitisa). Saborna crkva Ivirona posvećena je Uspenju Presvete Bogorodice.

Manastir je mnogo postradao u 14. vijeku od katalonskih gusara i pristalica unije sa Rimskom crkvom. Uspio je, ipak, da se oporavi, uz velikodušnu pomoć Paleologa i vladara Srbije i Gruzije. U teškim vremenima tokom 16. vijeka više gruzijskih vladara se pokazalo dobrotvorima manastira, izvlačeći ga iz ekonomskih nevolja. Usljed političkih prilika krajem 19. vijeka došlo je do opadanja broja Gruzina u Ivironu, a njegov zadnji gruzijski monah je umro 1955; otada su u njemu samo Grci.

Iviron je treći u hijerarhiji svetogorskih manastira. Među svetinje koje se čuvaju u njemu spadaju djelići ogrtača, trske i sunđera koje su upotrijebili Judeji rugajući se Gospodu, dijelovi životvornoga drveta Krsta Gospodnjeg i dijelovi moštiju mnogih svetitelja. Bogata manastirska biblioteka sadrži preko 2.000 rukopisa i preko 20.000 štampanih knjiga, uključujući značajne inkunabule. Iviron je dao mnogo svetaca i naučnika. U njemu je danas oko trideset monaha.

Manastir se od 1988. godine, zajedno sa ostalih devetnaest svetogorskih manastira, nalazi na UNESKO-voj listi Svetske baštine u sklopu spomenika srednjeg veka objedinjenih pod zaštićenom celinom Planina Atos.

Vidi još

• Iverska ikona

Izvori

• Živojinović, Mirjana; Subotin-Golubović, Tatjana (2004). „Akt gospodina Konstantina Dragaša i carice Evdokije manastiru Ivironu (13. januar, oko 1380)”. Hilandarski zbornik. 11: 287—294. 
• Živojinović, Mirjana (2006). „Dragaši i Sveta Gora”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 43: 41—57. 
• Fotić, Aleksandar (1997). „Pad Svete Gore pod vlast Osmanlija”. Druga kazivanja o Svetoj Gori. Beograd: Prosveta. str. 101—121. 

Spoljašnje veze

• „Manastir Iviron”. Manastiri. Vodič kroz Svetu goru. Pristupljeno 21. 7. 2008. 
• „Iveron”. Monasteries. Mount Athos. Arhivirano iz originala 4. 03. 2016. g. Pristupljeno 21. 7. 2008.