Miljko Radonjić
| Miljko Radonjić | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Lični podaci | |||||||||
| Mesto rođenja | Gornji Branetići,Rudnička nahija, Osmansko carstvo | ||||||||
| Datum smrti | 17. decembar 1836. (65/66 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Izmail, Ruska Imperija | ||||||||
| |||||||||
Mihajlo Miljko Radonjić [1] (selo Gornji Branetići[2], Rudnička nahija, 1770 – Izmail, 17. decembar 1836) bio je pisar u Savetu (vladi) 1808, profesor istorije i nemačkog na Velikoj školi od 1809, savetnik i ministar inostranih dela od 4. februara 1811. do 25. decembra 1812.
Posle sloma Prvog srpskog ustanka 1813. odlazi u Trst i do 1823. radi kao učitelj srpske dece. Posle Trsta odlazi u Vlašku (Rumunija) i bavi se trgovinom. Radonjić je bio prvi ministar inostranih dela u modernoj istoriji srpske državnosti. Postavljen je na tu dužnost kada je prethodno imenovani Milenko Stojković (od 11. januara 1811) odbio da uđe u Savet i prihvati dužnost ministra.
Prva zabranjena knjiga u Srba[uredi | uredi izvor]
Godine 1815. u Veneciji je štampana Radonjićeva knjiga pod nazivom SERBIE PLAČEVNO PAKIPORABOЩENIE LЪTA 1813. ZAŠTO I KAKO?. Njen izdavač i prodavac bio je Pavle Solarić, poznati književnik i cenzor za slovenske knjige.[3]
Tekst je pisan crkvenoslovenskim jezikom, u vidu dijaloga porobljene mati Srbije i njenog jedinog sina Srbina. U njemu se izlažu uzroci propasti Karađorđevog ustanka i nevolje koje je Srbija imala sa velikim silama. Na jednom mestu, mati zaklinje sina svojim mlekom da objavi svetu ovu izdaju. Radonjić je tu objasnio da su za srpsku nesreću krivi beogradski mitropolit Leontije i ruski konzul Rodofinikin, oba poreklom Grci, kao i Rodofinikinov naslednik Nedoba. Uz pomoć voždovog pisara Janićija, koji je označen kao sukrivac, iskoristili su Srbe i njihov ustanak isključivo u svoju korist i tako uzrokovali propast Srbije. Najzad, iznosi se nada da će se ruski car Aleksandar i pravi Rusi zauzeti za Srbiju i spasiti je. To je zapravo i težnja ovog spisa.[3]
Čim se pojavila, knjiga je prouzrokovala veliku pometnju i intervenciju ruskog poslanika u Beču. Kako su tada bile u prijateljskim odnosima sa Rusijom austrijske vlasti su je odmah zabranile. Iako zabranjena, ona je ipak prodrla u javnost i učinila jak utisak. Po svojoj sadržini i značaju spis je predstavljao politički pamflet sa čisto nacionalnom sadržinom i težnjom.[3]
U julu 2008. godine ova knjiga je dospela u ruke Muzeja rudničko-takovskog kraja nakon što ju je opština Gornji Milanovac otkupila od Srđana Stojančeva, predsednika Srpskog bibliofilskog društva. Tada još uvek nije bilo utvrđeno ko je autor. Usledila je muzeološka i konzervatorska obrada, nakon čega je ova knjiga uvrštena u stalnu postavku Muzeja Drugog srpskog ustanka u Takovu.[3]
Gornjomilanovačka muzejska ustanova je a u saradnji sa Javnim preduzećem „Službeni glasnik” iz Beograda pripremila i kritičko izdanje ove knjige, pa je u tu svrhu urađen prevod originalnog teksta na savremen srpski jezik. Kompletan posao završen je oktobra 2009. godine, kada je pod naslovom SRBIJE ŽALOSNO PONOVNO POROBLjENjE 1813. GODINE: ZAŠTO I KAKO? moderna verzija knjige ugledala „svetlost dana”.[3]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Čeliković, Borisav (2009). „Zbornik br.5” (PDF). muzejgm.org. Arhivirano iz originala 15. 01. 2024. g. Pristupljeno 15. 01. 2024.
- ^ Nikolić, Miloš (2011). „Zbornik br.6” (PDF). muzejgm.org. Arhivirano iz originala 15. 01. 2024. g. Pristupljeno 15. 01. 2024.
- ^ a b v g d Marušić, Aleksandar (4. 1. 2016). „Prva zabranjena knjiga u Srba”. GM Info - portal. Pristupljeno 28. 6. 2021.
