Narodni muzej[1] (češ.Národní muzeum) je češkamuzejska institucija čiji je cilj sistematsko uspostavljanje, priprema i javno izlaganje prirodnih naučnih i istorijskih kolekcija. Osnovao ga je 1818. godine Kašpar Marija fon Šternberg (češki: Kašpar Maria Šternberk).[2] Istoričar František Palacki[3] takođe je bio snažno uključen u osnivanje muzeja.
U Narodnom muzeju smešteno je gotovo 14 miliona predmeta iz oblasti prirode, istorije, umetnosti, muzike i bibliotekarstva, koji se nalaze u desetak muzejskih zgrada. Glavna zgrada Narodnog muzeja obnovljena je u periodu 2011-2019, a stalne postavke biće tamo postepeno otvorene od proleća 2020.
Posle Francuske revolucije, kraljevske i privatne kolekcije umetnosti, nauke i kulture postale su dostupne javnosti. Počeci muzeja mogu se videti još davne 1796. godine kada je grof Kašpar Šternberk-Manderšid i grupa drugih istaknutih plemića osnovao privatno Društvo patriotskih prijatelja umetnosti. Cilj društva bila je „ponovna promocija umetnosti i ukusa“, a za vreme Jozefa II bilo je nepokolebljivo suprotstavljeno caru. 1800. godine grupa je osnovala Akademiju likovnih umetnosti koja je obučavala studente progresivnim oblicima umetnosti i istorije.[4]
Zgrada Narodnog muzeja ubrzo po završetku 1891. godine
Narodni muzej u Pragu osnovan je 15. aprila 1818. Osnovao ga je grof Šternberk, prvi predsednik Društva patriotskog muzeja koji je služio kao poverenik i upravnik muzeja. Muzej je u početku bio usredsređen na prirodne nauke, delimično i zbog toga što je grof Šternberk bio botaničar, mineralog i ugledni fitopaleontolog, ali i zbog stava prema prirodnim naukama koje je tada imao car Jozef II Habzburški.
Muzej se prvobitno nalazio u palati Šternberg. Kada je mesto postalo premalo za smeštaj muzejskih kolekcija, muzej se preselio u palatu Nostic. I ona nije imala dovoljno kapaciteta, što je dovelo do izgradnje nove zgrade muzeja na Vaclavskom trgu.
Muzej je stekao istorijske predmete tek 1830-ih i 40-ih godina, sa nastankom romantizma. Institucija muzeja se sve više doživljavala kao centar češkog nacionalizma. Služeći kao istoričar i sekretar Nacionalnog muzeja 1841. godine, František Palacki je pokušao da uravnoteži prirodne nauke i istoriju, kako je opisao u svojoj raspravi iz 1841. godine.[traži se izvor] Međutim, tek skoro vek kasnije istorijsko blago Nacionalnog muzeja izjednačilo se sa njegovom kolekcijom artefakata prirodnih nauka.
Muzej je doneo intelektualni pomak u Pragu. Bohemijsko plemstvo je do ovog vremena bilo istaknuto, i politički i fiskalno, u akademskim i naučnim grupama. Međutim, Narodni muzej je stvoren da služi svim stanovnicima zemlje. To je dodatno ubrzao istoričar František Palacki, koji je 1827. predložio da muzej objavljuje zasebne časopise na nemačkom i češkom.[traži se izvor] Ranije je velika većina naučnih časopisa pisana na nemačkom jeziku, ali je za nekoliko godina nemački časopis prestao da izlazi, dok je češki časopis trajao više od jednog veka.
1949. godine nacionalna vlada preuzela je muzej i detaljno objavila njegovu ulogu i status u Zakonu o muzejima i galerijama iz 1959. godine. U maju 1964. godine muzej je pretvoren u organizaciju od pet profesionalno autonomnih komponenata, koje su uključivale Prirodnjački muzej, Istorijski muzej, Naprstekov muzej azijske, afričke i američke kulture, Nacionalnu muzejsku biblioteku i Centralni ured muzeologije. Šesta autonomna jedinica, Muzej češke muzike, osnovan je 1976. godine.
Pogled na istorijsku zgradu muzeja sa nove zgrade muzeja (septembar 2019)
Glavna zgrada Narodnog muzeja (Istorijska zgrada) nalazi se na gornjem kraju Vaclavskog trga, a sagradio ju je istaknuti češki neorenesansniarhitekta Josef Šulz od 1885. do 1891. godine. Pre izgradnje muzeja, na ovom mestu se nalazilo nekoliko plemićkih palata. Izgradnjom stalne zgrade za muzej, veliki deo posla, koji je ranije bio posvećen obezbeđivanju da kolekcije ostanu netaknute, sada je uložen u prikupljanje novog materijala.
Zgrada je tokom Drugog svetskog rata 1945. oštećena bombom, ali kolekcije nisu oštećene usled uklanjanja na obezbeđena mesta za skladištenje. Muzej je ponovo otvoren nakon intenzivnih popravki 1947. godine, a 1960. godine postavljeno je spoljno noćno osvetljenje, koje je usledilo nakon generalne popravke fasade koja se odvijala prethodnih godina.
Tokom intervencije Varšavskog pakta 1968. glavna fasada je teško oštećena jakom sovjetskom puškomitraljeznom vatrom. Pucnji su napravili brojne rupe na stubovima od peščara i gipsu, uništili kamene statue i reljefe, a takođe su naneli štetu u nekim magacinima. Uprkos generalnom popravljanju fasade izvršenom između 1970. i 1972. godine, i dalje se mogu videti oštećenja, zbog upotrebe svetlijeg peščara za popravku rupa od metaka.
Glavna zgrada muzeja takođe je oštećena tokom izgradnje praškog metroa 1972. i 1978. Otvaranje autoputa sever-jug 1978. godine sa dve strane zgrade rezultiralo je odsecanjem muzeja od gradske infrastrukture. To je takođe dovelo do toga da zgrada trpi prekomerni nivo buke, opasno visok nivo prašine i stalne vibracije od gustog drumskog saobraćaja.
Zbog velike rekonstrukcije, muzej je zatvoren između 7. jula 2011. i 28. oktobra 2018.[5] Sedam miliona predmeta moralo je biti premešteno u muzejske magacine, što je nazvano najvećim preseljenjem muzejskih kolekcija u češkoj istoriji.[6] U februaru 2019. prvi put je otvorena kupola muzeja, koja takođe služi kao vidikovac sa pogledom na Prag. Istočno dvorište je takođe otvoreno i po prvi put je bilo natkriveno, tokom rekonstrukcije. Od novembra 2019. godine dostupan je novi podzemni hodnik koji povezuje Istorijsku zgradu sa Novom zgradom.
Delimično je otvoren 28. oktobra 2018. Potpuni završetak rekonstrukcije planiran je za 2019. godinu. Stalne izložbe biće postepeno otvorene za posetioce u periodu 2020–2021.
Nova zgrada Nacionalnog muzeja (bivša zgrada Federální Shromáždění) nalazi se pored glavne zgrade Narodnog muzeja. Nekadašnja Praška berza izgrađena je 1937. Zgrada je proširena 1968–1973 za sastanke Savezne skupštine (parlamenta), korišćen je nosač mosta i u to vreme je bio najveći vešani stakleni zid u Čehoslovačkoj. Između 1995. i 2009. godine koristio ju je Radio Slobodna Evropa.
Ministarstvo kulture je 2000. godine proglasilo zgradu spomenikom kulture. 2009. godine zgrada je dodeljena Narodnom muzeju radi njene trajne dogradnje i koristi se za kratkotrajne izložbe. 2019. godine zgrada je tunelom povezana sa istorijskom zgradom. 2020. godine ovde bi trebalo da bude otvorena stalna postavka istorije 20. veka.
Srednjovekovne kolekcije uključuju nakit, slikanje na panelima, drvene skulpture i oružje (takođe ono što se koristilo u husitskom pokretu iz 15. veka). Pored svoje istorijske vrednosti, mnogi predmeti koje poseduje ovo odeljenje sadrže i visoku umetničku vrednost. Primeri dragocenih predmeta uključuju: srebrnu tijaru vojvode iz 12. veka; srednjovekovni, renesansni i barokni nakit; liturgijske predmete iz srednjovekovnog perioda, koji uključuju nekoliko putira, relikvijar svetog Eligijusa u obliku mitre; gotske i renesansne zastakljene pločice i popločani kamen; dragoceni vez Rozenbergovog antependijuma datiran oko 1370; i fine kolekcije češkog porcelana i stakla od pre 18. i 19. veka, kao i kolekcije slikanih portreta i minijaturnih slika.
Odeljenje za praistoriju i protoistoriju sadrži bogatu kolekciju artefakata koji su se koristili u svakodnevnom životu pre više hiljada godina. Kustosi ove kolekcije takođe su bili među prvim češkim arheolozima: J.L. Pič, kustos jedne kolekcije od 1893-1911, zaslužan je za sprovođenje prvog sistemskog istraživanja arheološkog polja u Čehoslovačkoj. Odeljenje takođe ima kolekcije iz oblasti klasične arheologije, ali njegova glavna vrednost je u dokumentaciji grčke i rimske umetnosti i zanata. Među najvrednijim predmetima su naslikana činija Nikostena, staklena boca iz luke Puteolo i pozlaćeni srebrni riton. Zbirka klasične arheologije pripada istom odeljenju.
Kupolasti plafonOdeljenje za staru češku istoriju okupilo je brojne predmete koji prate razvoj češke države počev od slovenske kulture 10. veka pa do nezavisne republike Čehoslovačke 1918. godine. Zbirka arheologije odnosi se na mnoge predmete od arheološkog iskopavanja zemlje (keramika, metali, kamen), artefakte slikarstva, skulpture i dekorativne umetničke predmete počev od rimskog perioda, preko gotike, renesanse i baroka, pa sve do romantizma 19. veka.
Odeljenje za etnografiju - cilj ovog odeljenja je da na sistemski način prikupi činjenični materijal i podatke o istoriji i kulturi naroda Čehoslovačke i drugih evropskih naroda, od kraja 17. veka do sadašnjosti. Veliki fokus je na slovenskim narodima. Najstarije etnografske kolekcije Narodnog muzeja nasleđene su sa jubilarne izložbe 1891. godine, što je rezultiralo time da se veći deo fokusa prebacio na proteklih pola veka, a kolekcije odeljenja ispunjene su jednostavnim drvenim i keramičkim predmetima, koji pokazuju postepeni prelazak sa seoskog društva na ono koje se sve više urbanizovalo.
Odeljenje za numizmatiku - među najstarijim odeljenjima u muzeju, a osnovano je darom grofa Šternberka. Cilj ovog odeljenja je sakupljanje kompletne kolekcije zakonskog novca koji se koristio u prošloj i današnjoj Čehoslovačkoj odnosno Češkoj. Pored toga, odeljenje ima veliki broj stranih kolekcija novčića, od kojih je najvrednija kolekcija novčića klasične antike. Zajedno sa prikupljanjem kovanica, odeljenje takođe poseduje veliku kolekciju medalja.
Odeljenje za pozorište - prvobitno deo Narodne muzejske biblioteke, osnovano je kao posebna celina 1930. Njegove prve kolekcije prvenstveno su preuzete iz arhiva dva pozorišta: Narodnog pozorišta i pozorišta Vinohradi. Sledećih godina osnivači odeljenja Jan Bartoš i njegov naslednik Jozef Knap kolekcije su uveliko proširili. Odeljenje danas sadrži opsežne eksponate o istoriji pozorišta u Čehoslovačkoj, kostimografije istaknutih čeških umetnika, muziku, suvenire i predmete iz češkog pozorišta lutaka. Zbirke prvenstveno sadrže umetničke predmete od sredine 19. veka do danas, nastojeći da se eksponati odeljenja uvećaju objektima od 18. veka.
Arhiva sadrži retke karte i rukopise češke istorije od 11. do 20. veka; mnogi od tih drevnih predmeta su digitalizovani. Zbirka lične zaostavštine sadrži pisane izvore poznatih ličnosti češke istorije, a kolekcija pečata obuhvata oko 3.000 komada.
Demetz, Peter. Prague in Black and Gold: Scenes from the Life of a European City.New York: Hill and Wang, 1997.
Denkstein, Vladimir. "From National Museum." In Prague, Great Centers of Art, edited and with introduction by Vladimir Denkstein and Jiri Kotalik. Translated from Czech by Vladimir Varecha. Montclair, N.J.: Allanheld & Schram, 1979.
Češka.jpg)
.jpg)
Muzej Antonjina Dvoržaka
Egipatska izložba u muzeju Naprstek
Češki muzej muzike
Muzej čeških lutaka i cirkusa, Prahatice
Nacionalni spomenik u Vitkovu
Dvorac Vrhotovi Janovice
.jpg)
.jpg)
