Stari Lec

Stari Lec
Stari Lec;
	Nova pravoslavna crkva u Starom Lecu
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobanatski
Opština	Plandište
Stanovništvo
— 2011.	963
— gustina	19,8/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 17′ 03″ S; 20° 57′ 33″ I / 45.28424° S; 20.95911° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	47 m
Površina	48,4 km2
	Stari Lec Stari Lec na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	26371
Pozivni broj	013
Registarska oznaka	VŠ

Stari Lec je naselje u opštini Plandište, u Južnobanatskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 963 stanovnika.

U Starom Lecu se nalazi Dom za duševno obolela lica „1 Oktobar“, čiji su pacijenti 2024. činili 2/3 stanovnika sela.^[1]

Ovde se nalaze Dvorac Jagodić, Dvorac Kapetanovo i dva dvorca porodice Danijel.

Istorija[uredi | uredi izvor]

U toku istorije, Stari Lec menja svoje ime nekoliko puta naziv mesta.

Godine:
1333 — Luas
1338 — Löcs (Leć)
1838 — mađ Baráchháza
1891 — mađ Ó-Lécz
1919 — Stari Letc

Ime ovog naselja je od srpske reči ”leće“ (nem Linse -sr sočivo).

Godine 1666. postojalo je selo "Lec" u kojem je pop Stanislav bio jedini priložnik skupljačima priloga za obnovu srpskog manastira Pećke patrijaršije.^[2]

Kasnije, za vreme Turaka Leć je opustošen, pa se pominje kao stara pustara u pančevačkom dištriktu Ludvig Barač jedan od zakupaca staroleckog poljskog dobra 1838. godine na jednom delu pustare naselili su Bugare, koji su svoju novu koloniju nazvali po osnivaču Baráchháza Ova naseoba je imala 1839. godine 426 stanovnika, ali je ovaj broj do 1848. godine spao na 272 stanovnika. Tokom 19. veka, Mađari, Nemci, Slovaci, nastanili su se u selu. Dana 4. maja 1889. godine otvorena je železnička stanica. A 1891. godine dobila je naseobina poštu i novu školu.^[3]

Populacija kroz istoriju.

Godina	1869	1880.	1890.	1900.	1910.	1921.
Stanovnika	559	362	451	553	1.145	1.011
Srba	-	?	?	?	?	138
Rumuna	-	?	?	?	?	?
Nemaca	-	?	?	?	?	290
Mađara	-	?	?	?	?	426

Dom za duševno obolela lica „1 Oktobar“[uredi | uredi izvor]

U Starom Lecu se nalazi Dom za duševno obolela lica „1 Oktobar“.^[1] Nakon Drugog svetskog rata, na imanju starog kaštela otvoren je smeštaj za ratnu siročad. Tokom 1956. otvoren je Dom za stare, u koji su 1967. počeli da stižu i duševni bolesnici.^[4] Tokom 80ih ustanova menja naziv u „Radnu organizaciju za zbrinjavanje trajno nesposobnih lica", a 90ih postaje „Dom za duševno obolela lica“.^[4] Tokom 2024. pacijenti doma su činili 2/3 stanovnika Satarog Leca.^[1] Deo pacijenata ima proposnicu za izlazak do sela.^[1]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Stari Lec živi 1019 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 48,5 godina (47,0 kod muškaraca i 50,3 kod žena). U naselju ima 205 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,51.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[5]
Godina	Stanovnika
1948.	1.446
1953.	1.463
1961.	1.406
1971.	1.236
1981.	1.341
1991.	1.031	1.020
2002.	1.094	1.098

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[6]

Srbi	791	72,30%
Mađari	156	14,25%
Hrvati	20	1,82%
Makedonci	20	1,82%
Slovaci	9	0,82%
Bugari	9	0,82%
Rumuni	8	0,73%
Jugosloveni	8	0,73%
Muslimani	6	0,54%
Rusini	5	0,45%
Nemci	5	0,45%
Romi	3	0,27%
Albanci	3	0,27%
Slovenci	1	0,09%
Rusi	1	0,09%
nepoznato	3	0,27%

Stanovništvo prema polu i starosti^[7]


	m	ž
?	0	2
80+	11	12
75—79	17	23
70—74	26	35
65—69	49	52
60—64	52	50
55—59	35	33
50—54	73	44
45—49	93	64
40—44	76	40
35—39	56	38
30—34	26	24
25—29	24	11
20—24	25	14
15—19	15	10
10—14	15	6
5—9	11	10
0—4	10	12
Prosek :	47,0	50,3

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	354	359	364	313	296	212	205

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	56	61	44	27	8	7	2	0	0	0	2,51

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	578	343	150	26	55	4
Ženski	452	160	150	76	65	1
UKUPNO	1.030	503	300	102	120	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	106	57	0	0	9
Ženski	69	13	0	0	3
UKUPNO	175	70	0	0	12
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	0	3	5	2	4
Ženski	0	0	2	1	1
UKUPNO	0	3	7	3	5
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	5	0	0	0	17
Ženski	0	0	0	0	47
UKUPNO	5	0	0	0	64
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	0	0	0	4
Ženski	0	0	0	2
UKUPNO	0	0	0	6

Reference[uredi | uredi izvor]

^ ^a ^b ^v ^g „RTS :: Društvo :: Dom za duševno obolele u Starom Lecu, adresa na kojoj stotine pacijenata pronađe mir”. www.rts.rs. Pristupljeno 2024-04-06.
^ Dušan Popović, S. Matić: "O Banatu i stanovništvu Banata u 17. veku", Sremski Karlovci 1931.
^ Milekerovi letopisi Opština u južnom Banatu Feliks Mileker. ISBN 978-86-85075-04-9. str. 160..
^ ^a ^b „O nama”. dom1oktobarstarilec (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-04-06.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Literatura[uredi | uredi izvor]

Mileker, Feliks (2005). Letopisi opština u južnom Banatu. Pantić, Kosta; Belča, Dušan. ISBN 978-86-85075-04-9.
Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927. sastavio Dr Vladimir Margan, biv. Predsednik Oblasnog odbora, Komesar Oblasne Samouprave, objavljeno 1927. „Napredak Pančevo“.
Istorijiski preglad Podunavske Oblasti Banatski deo napisao: Feliks Mileker bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu 1928.
Letopis Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M.(Beč 1999). Letopis period 1812 – 2009. g. Sastavio od pisanih tragova, letopisa, po predanju o Banatskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici, čime su se bavili meštani.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mape i planovi[uredi | uredi izvor]

[:0-1] v ^g „RTS :: Društvo :: Dom za duševno obolele u Starom Lecu, adresa na kojoj stotine pacijenata pronađe mir”. www.rts.rs. Pristupljeno 2024-04-06.

[2] Dušan Popović, S. Matić: "O Banatu i stanovništvu Banata u 17. veku", Sremski Karlovci 1931.

[3] Milekerovi letopisi Opština u južnom Banatu Feliks Mileker. ISBN 978-86-85075-04-9. str. 160..

[:1-4] „O nama”. dom1oktobarstarilec (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2024-04-06.

[5] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[6] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[7] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]